تاریخ جهان

کتاب «تاریخ جهان» اثر فیلیپه فرناندس آرمستو، ترجمه شهربانو صارمی، نشر ققنوس
روایتی که از پیوند دو تاریخ شکل گرفته است: تاریخ تعامل انسان با طبیعت و تعامل انسان با انسان. کتاب «تاریخ جهان» اثری فراتر از تاریخ انسان است چرا که انسان موجودی طبیعی است و از این‌رو تاریخ او با طبیعت پیوندی ناگسستنی دارد.
بی‌شک نمی‌توان تاریخ دنیا را در یک کتاب فشرده و خلاصه کرد اما دست‌کم می‌توان مهم‌ترین رخدادها و رویدادهای این تاریخ را در قالب یک روایت بیان کرد و این کاری است که فیلیپه فرناندس آرمستو در کتاب «تاریخ جهان» انجام داده است.
کتاب «تاریخ جهان» چشم‌اندازی از گذشته‌مان در اختیارمان قرار می‌دهد. گذشته‌ای که صرفا در جنگ‌ها و سلسله‌های پادشاهی و چهره‌های مشهور خلاصه نشده و به افکار و رویاها و به طور کلی فرهنگ هم مربوط است. آرمستو در کتاب «تاریخ جهان» تلاش کرده داستانی با چند روایت از این تاریخ به دست دهد.
شیوه روایت و تدوین کتاب «تاریخ جهان» به شکلی است که مخاطبان عام به خوبی می‌توانند از آن بهره بگیرند و این کتاب صرفا مختص به متخصصان یا علاقه‌مندان به تاریخ نیست.

مروری بر کتاب «تاریخ جهان»
این که تاریخ مقوله‌ای ملال‌آور است یا جذاب بیش از آنکه به وقایعی که در گذشته رخ داده‌اند مربوط باشد به شیوه ساخت روایت تاریخی برمی‌گردد. آیا تاریخ صرفا مجموعه‌ای از اتفاقات مهمی است که در گذشته رخ داده و تمام شده یا روایتی است که شامل شیوه‌های زندگی و افکار انسانی هم می‌شود و همچنان ردی از آنها در امروز ما وجود دارد؟ کتاب «تاریخ جهان» روایتی است که تصویری چندبعدی از تاریخ انسان و جهان به دست داده است.
آن‌طور که خود اثر نیز توضیح داده، کتاب «تاریخ جهان» از دو داستان درهم‌تنیده تشکیل شده: داستان تعامل با طبیعت و داستان تعامل ما با یکدیگر. نوینسده کتاب می‌گوید داستان محیط‌محور درباره بشر است که خود را از بقیه طبیعت دور می‌کند و به دنبال رابطه‌ای است که توازنی میان بهره‌برداری سازنده و ویران‌کننده به وجود آورد. داستان فرهنگ‌محور درباره این است که چگونه فرهنگ‌های بشری به صورت دوجانبه تاثیرگذار شده‌اند و در عین‌حال متقابلا از یکدیگر متمایز شده‌اند. هر دو داستان هزاران سال ادامه داشته است و نمی‌دانیم که آیا این داستان‌ها به پیروزی خواهند انجامید یا مصیبت.
در ابتدای کتاب «تاریخ جهان» و در توضیح شیوه‌ای که در این کتاب به کار گرفته شده به این نکته اشاره شده که قطعا نمی‌توان انتظار داشت که تمام تاریخ در این کتاب گردآمده باشد اما «تار و پود این کتاب از تارهایی گزیده بافته شده است. خواننده در هر دور شاهد تنیده شدن این تارها خواهد بود که در طول داستان امتداد یافته است. اکولوژی تاریخی انسان‌محور -مضمون زیست‌محیطی- خوانندگان را بارها و بارها به سوی مفاهیم یکسان بازمی‌گرداند: معاش، سرپناه، بیماری، انرژی، تکنولوژی، هنر. این مورد آخر، برای مورخان، مقوله‌‌ای حیاتی است، نه تنها به این دلیل که بخشی از وجه مشترک ما با باقی دنیا است، بلکه همچنین به این دلیل که سندی را از نحوه مشاهده واقعیات و نحوه مشاهده تغییر آن توسط ما به وجود می‌آورد. در داستان جهانی تعامل بشر، که مضمونی فرهنگی است، مدام به شیوه‌هایی که مردم با هم ارتباط برقرار می‌کنند بازمی‌گردیم -مهاجرت، تجارت، جنگ، امپریالیسم، زیارت، رد و بدل کردن هدایا، دیپلماسی، سفر- و به چهارچوب‌های اجتماعی آنها: حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، گروه‌ها و دسته‌بندی‌های بشری، دولت‌ها و تمدن‌ها، جنسیت‌ها و نسل‌ها، طبقات و هویت گروه‌ها».
نویسنده کتاب «تاریخ جهان» می‌گوید نه تنها آنچه که ما انجام می‌دهیم بلکه آن چیزی که فکر می‌کنیم یا به ذهنمان خطور می‌کند نیز بخشی از تاریخ ما است و از این‌رو در کتاب «تاریخ جهان» به این موضوع هم توجه شده است و درواقع این کتاب شامل تاریخ علم و هنر، سرگرمی‌ها و فلسفه و افکار و رویاها هم هست.
آرمستو خطاب به خواننده کتاب «تاریخ جهان» می‌گوید باید به یاد داشت که تاریخ روایت است و از این‌رو در این کتاب صدها داستان درباره مردمی واقعی آمده است. مردم معمولی و شاهان، پسران و مادران، قهرمانان و تبهکاران، افراد نامی و شکست‌خورده. همه این‌ها در قالب دو روایت درهم‌تنیده شده روایت شده است که یکی داستان چگونگی پیوند و جدایی مردم با شکل گرفتن فرهنگ‌ها و تاثیر آنها بر یکدیگر و تغییر دادن همدیگر است. داستان دیگر درباره چگونگی کنش متقابل بشر با باقی طبیعت است.
کتاب «تاریخ جهان» دارای سی فصل است و این فصل‌ها در کنار هم نشان می‌دهند که تاریخ می‌تواند زندگی را ارتقا دهد و همچنین تاریخ مقوله‌ای به انتها رسیده نیست.

درباره فیلیپه فرناندس آرمستو نویسنده کتاب «تاریخ جهان»
فیلیپه فرناندس آرمستو، تاریخ‌نگار، نویسنده و مدرس تاریخ در دانشگاه نوتردام است. آرمستو دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکتری از دانشگاه آکسفورد است و مدت‌ها در این دانشگاه به فعالیت مشغول بوده است. او همچنین دارای کرسی تاریخ محیط زیست جهان در کالج کوئین مری دانشگاه لندن در سال 2000 و کرسی پرنس آستوریاس در دانشگاه تافتس است. افزون بر این، آرمستو در شورای تحریریه تاریخ نقشه‌نگاری انتشارات دانشگاه شیکاگو، مطالعات تاریخ ماورای بحار، مطالعات تطبیقی جامعه و تاریخ و ژورنال تاریخ جهان حضور داشته است. فیلیپه فرناندس آرمستو علاوه بر فعالیت‌های تخصصی در نشریات علمی، با مطبوعات انگلیسی و اسپانیایی نیز همکاری پیوسته دارد و در برنامه‌های رادیویی زیادی نیز شرکت کرده است. او ارایه کننده پرسابقه برنامه مهم رویدادهای جاری رادیو بی‌بی‌سی است. آرمستو برای فعالیت‌های مختلف‌اش جوایز متعددی به دست آورده از جمله جایزه کتاب انجمن تاریخ جهان در 2007، جایزه ملی خوراک در 2005 به دلیل کار کردن روی تاریخ غذا و جایزه ملی تحقیقات. او همچنین استاد مدعو دانشگاه‌های مختلفی بوده و در کمتیه قلم انگلیس نیز حضور داشته است. آرمستو یکی از نامزدهای نهایی بارارزش‌ترین جایزه ادبیات بریتانیا هم بوده است. آرمستو علاوه‌ بر کتاب‌هایی که خودش تالیف کرده، مولف همکار یا ویراستار آثار زیادی بوده و مقالات تحقیقی زیادی نیز از او چاپ شده است. برخی آثار او عبارتند از: «قبل از کریستف کلمب»، «شرح و توضیح ادوار تاریخی اروپا»، «تمدن‌ها: فرهنگ، بلندپروازی و دگرگونی طبیعت»، «نوع بشر: تاریخ مختصر»، «پیشروان: تاریخ اکتشاف جهان». آثار آرمستو به بیش از 25 زبان ترجمه شده است.

درباره ترجمه کتاب «تاریخ جهان»
کتاب «تاریخ جهان» با ترجمه شهربانو صارمی در نشر ققنوس منتشر شده است.
شهربانو صارمی، متولد 1343، مترجمی است که عمدتا به ترجمه آثار تاریخی می‌پردازد. «ایران در جنگ»، «شاه عباس»، «خاورمیانه باستان» و «تاریخ یونان باستان» برخی از ترجمه‌های او هستند.