عبدالحسین نوشین

سید عبدالحسین نوشین خراسانی، معروف به عبدالحسین نوشین، متولد 1285 در تربت حیدریه و درگذشته به سال 1350 در مسکو، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و شاهنامه‌پژوه ایرانی بود. نوشین یکی از بنیانگذاران تئاتر نوین ایران است. او شیوه‌های تئاتر غربی را که در فرانسه آموخته بود در ایران اجرا کرد. تأسیس تئاتر فردوسی که نوشین آن را با همکاری همسرش، لرتا، بنیان گذاشت از جمله دستاوردهای مهم نوشین در زمینۀ ایجاد تحول در تئاتر ایران است. نوشین جزو فهرست صدنفرۀ محصلان اعزامی به خارج از کشور بود. به فرانسه اعزام شد که تاریخ و جغرافیا بخواند، اما در آنجا برای تحصیل در تئاتر اسم‌نویسی کرد و همین باعث شد هزینۀ تحصیلی‌اش را قطع کنند و او را به ایران بازگردانند. نوشتن سه نمایشنامه براساس «شاهنامه» و اجرای آن‌ها در هزارۀ فردوسی، اجرای نمایشنامه‌های «پرنده آبی» از موریس مترلینگ و «بادبزن خانم ویندرمیر» از اسکار وایلد و نگارش نمایشنامه‌ای به نام «خروس سحر» از جمله کارهای تئاتری عبدالحسین نوشین در دوران اقامتش در ایران هستند. نوشین از اعضای حزب تودۀ ایران بود و به همین دلیل بعد از ترور نافرجام محمدرضا شاه در سال 1327، به‌همراه گروهی دیگر از اعضای حزب توده، زندانی شد. در زندان، به‌صورت غیابی و از طریق ملاقات با همسرش، تئاتر سعدی را می‌گرداند. پس از مدتی از زندان گریخت و به شوروی رفت. تصحیح «شاهنامه» در مسکو از اقدامات فرهنگی او در دورۀ اقامتش در شوروی بود. در آن دوره همچنین به ترجمۀ داستان و نمایشنامه‌های مهم دنیا پرداخت و دانشکدۀ ادبی ماکسیم گورکی به او درجۀ دکتری داد. از ترجمه‌های عبدالحسین نوشین می‌توان به «اتللو»، «هیاهوی بسیار برای هیچ»، «عشق بی‌پایان» و «بانو با سگ ملوس و چند داستان دیگر» اشاره کرد. نوشین داستان هم می‌نوشت. مجموعه‌ای از داستان‌های او در کتابی با عنوان «خان و دیگران» چاپ شده است.