قصه آشنا

معرفی کتاب قصه آشنا اثر احمد محمود

داستان‌هایی رئالیستی که در آنها به واسطه شرح سرگذشت شخصیت‌های داستان، سیمای یک وضعیت کلی به تصویر درآمده است. مجموعه داستان قصه آشنا تعدادی از داستان‌های شاخص احمد محمود را دربرگرفته‌اند که برخی از آنها از بهترین نمونه‌های داستان کوتاه فارسی به شمار می‌روند.
کتاب قصه‌ آشنا اولین‌بار در سال 1370 منتشر شد و مورد توجه منتقدان و خوانندگان ادبیات داستانی قرار گرفت. قصه آشنا از آخرین داستان‌های احمد محمود به شمار می‌رود.

درباره کتاب قصه آشنا

رمان‌ها و داستان‌های کوتاه احمد محمود بخشی از مهم‌ترین آثار ادبیات داستانی معاصر ایران به شمار می‌رود. در بین آثار محمود، مجموعه داستان قصه آشنا، که از آثار دوره پختگی‌اش به شمار می‌رود، جایگاهی ویژه دارد. خود او گفته بود که که قصه آشنا را می‌تواند بهترین قصه‌ای که نوشته بنامد.
قصه آشنا شامل شش داستان کوتاه با این عناوین است: «قصه آشنا»، «جستجو»، «عصای پیری»، «ستون شکسته»، «سایه» و «خرکش». این داستان‌ها در کنار هم توصیفی از یک وضعیت به دست می‌دهند. 
در خود داستان قصه آشنا، که نام کتاب نیز از همین داستان برگرفته شده، سرگذشت مردی به نام کریم نامی شرح داده شده است. او اما نه یک آدم خاص بلکه چهره‌ای از یک طبقه اجتماعی است. کریم، مثل بسیاری دیگر از شخصیت‌های آثار محمود، با فقر متولد شده است. 
در داستان قصه آشنا می‌بینیم که چگونه محیط اجتماعی یک آدم، یا به تعبیری همه آدم‌ها، را در احاطه خود دارد. شخصیت اصلی این داستان، اسیر وضعیتی است که در آن متولد شده و پرورش یافته است. نگاه واقع‌گرایانه محمود در این داستان نشان می‌دهد که کریم راهی برای خلاص شدن از وضعیتی که گرفتار آن است ندارد. او مدام در زندگی‌اش تحقیر می‌شود و این تحقیرشدگی بیش از آنکه ناشی از شخصیت فردی او باشد ناشی از محیط و شرایط اجتماعی پیرامون او است که مهم‌ترین خصلتش فقر و فلاکت است.
محمود از آن رو نام این کتابش را قصه آشنا نامیده که آنچه در این داستان‌ها شرح داده شده می‌تواند قصه هریک از ما باشد یا دست‌کم قصه‌ای باشد که در اطراف‌مان بارها به آن برخورده‌ایم. 

خلاصه کتاب قصه آشنا

در بخشی از داستان «خرکش» که داستان پایانی کتاب قصه آشنا است می‌خوانیم: «شبا تو قهوه‌خانه حسین سوخته می‌خوابیدم، روزا قمار می‌کردم، یا دله‌دزدی- کیف‌زنی، کف‌زنی، جیب‌بری. آخه شکم صاحب‌مرده که حالی‌ش نیست، باید سیرش می‌کردم! تو قهوه‌خانه با رضا جیب‌بر جور شدم. اول دفعه که آجان مچم را گرفت کیف یه دهاتی را زده بودم. تو کیفش چیزی نبود، نامردا! اما گیر افتادم -زندان بدجایی نیست، اگر آدم حال و حوصله‌اش را داشته باشد. اقل‌کم غذایی هست، سقفی هست- یه ماه بیشتر نیگرم داشتن».

درباره احمد محمود نویسنده کتاب قصه آشنا

احمد اعطا مشهور به احمد محمود از مهم‌ترین داستان‌نویسان معاصر ایرانی است. محمود در سال 1310 در اهواز متولد شد و تا سال‌ها بعد در همین شهر به سر برد. او در سال 1323 تحصیل در دوره ابتدایی را در دبستان خیام تمام کرد و پس از سه سال تحصیل در دبیرستان، تحصیل روزانه را رها کرد تا مشغول به کار شود. در این دوران محمود به کارهای مختلفی از شاگردی گرفته تا بنایی مشغول شد و همزمان در دوره شبانه تحصیلات متوسطه‌اش را هم به پایان رساند. احمد محمود نویسنده‌ای رئالیست و متعهد بود که تصویری از جامعه و حوادث تاریخی را در آثارش بازنمایی کرده است. او برکنار از سیاست هم نبود به همین خاطر دستیگر و زندانی هم شده بود. محمود در سال‌های آغاز جوانی‌اش به حزب توده ایران پیوسته بود و یکی از بسیار کسانی بود که پس از سرکوب‌های گسترده دوران پس از کودتای 28 مرداد سال 32 دستگیر شده بود. او نویسنده‌ای پرکار و خلاق و صاحب سبک است که کار نویسندگی را با نوشتن داستان کوتاه آغاز کرد. داستان‌های کوتاه او در مجموعه‌هایی با نام‌های «مول» (1339)، «دریا هنوز آرام است» (1340)، «بیهودگی» (1341)، «زائری زیر باران» (1348)، «پسرک بومی» (1350)، «غریبه‌ها» (1350) و «دیدار» (1369) به چاپ رسیده‌اند. اهمیت اصلی محمود اما به رمان‌هایش مربوط است که عبارتند از: «همسایه‌ها» (1353)، «داستان یک شهر» (1360)، «زمین سوخته» (1361)، «مدار صفر درجه» (1373) و «درخت انجیر معابد» (1379). محمود در سال 1380 جایزه ادبی مهرگان را به پاس یک عمر تلاش در راه آفرینش ادبی دریافت کرد. احمد محمود در مهرماه 1381 درگذشت.

کتاب قصه آشنا برای چه کسانی مناسب است؟

قصه آشنا از بهترین آثار احمد محمود و از مجموعه داستان‌های شاخص ادبیات معاصر ایران است. خوانندگان ادبیات داستانی در این داستان‌ها با تعدادی از نمونه‌های شاخص داستان‌های رئالیستی ایران آشنا می‌شوند؛ داستان‌هایی که هم خواندنی‌اند و هم تصویری از وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران به دست می‌دهند.