بازیگری جلد 1

کتاب «بازیگری» - جلد اول، اثر میخاییل چخوف
آموزش فوت‌وفنّ بازیگری توسط یکی از استادان بزرگ این عرصه. کتاب «بازیگری» یک کتاب آموزشی کلاسیک از میخاییل چخوف در حوزه بازیگری‌ست که متن اصلی آن اولین بار در سال 1953 منتشر شده است.
میخاییل چخوف، که از استادان تئاتر و متخصص در تکنیک‌ها و روش‌های بازیگری‌ست، در کتاب «بازیگری» ماحصل تجربه‌ها و آموزه‌های خود از سال‌ها کار بر صحنۀ تئاتر، از جمله تئاتر هنر مسکو، و آموختن از استادانی چون استانیسلاوسکی، دانچنکو، میرهولد، ماکس راینهارد و... را روی دایره ریخته و اصول مهم بازیگری را، همراه با تمرین‌هایی برای یادگیری هرچه‌بهتر فوت‌وفنّ بازیگری، به علاقمندان این هنر ارائه داده است.
یول براینر، بازیگر مشهور سینمای کلاسیک هالیوود که خود از شاگردان میخاییل چخوف بوده است، کتاب «بازیگری» را کتابی وصف می‌کند که خواندنش «مثل خواندن یک رمان خوب، جذاب و شیرین است.» به‌اعتقاد یول براینر کتاب «بازیگری» کتابی‌ست که هر بازیگری برای خواندنش «باید هم‌وزن آن طلا بپردازد.»
کتاب «بازیگری» مرجعی نظری و عملی برای همۀ کسانی‌‌ست که می‌خواهند وارد کار بازیگری شوند یا به این کار مشغولند و می‌خواهند در آن به پیشرفت‌های هرچه‌بیشتر دست یابند.
ترجمۀ فارسی کتاب «بازیگری» در دو جلد منتشر شده است. جلد اول این کتاب به آموزش نظری و عملی کلیات این هنر که دانستن‌شان برای هر بازیگری ضروری‌ست اختصاص دارد.

مروری بر جلد اول کتاب «بازیگری»
جلد اول کتاب «بازیگری» با مقدمه‌ای به‌قلم یول براینر همراه است. این مقدمه در واقع نامه‌ای‌ست که یول براینر در سال 1952، بعد از خواندن دست‌نوشتۀ کتاب «بازیگری»، به میخاییل چخوف نوشته و او را ستوده و از او بابت آموزه‌هایش در عرصۀ هنر بازیگری تشکر کرده است.
بعد از این مقدمه، پیشگفتار خود میخاییل چخوف بر کتاب «بازیگری» آمده است. میخاییل چخوف در این پیشگفتار درباره آنچه کتاب «بازیگری» ماحصل آن است می‌نویسد: «نتیجه‌ی پژوهش‌های من درباره‌ی تسلط درونی بر مکانیسم آفرینش در این کتاب آمده است. این پژوهش‌ها، سال‌ها پیش در تئاتر هنر مسکو در روسیه آغاز شد. من شانزده سال با آن تئاتر همکاری داشتم و آموزه‌های استانیسلاوسکی، نمیرویچ دانچنکو، واختانگوف و سولرژیتسکی را دنبال کردم. به‌عنوان بازیگر، کارگردان، استاد و سرانجام مدیر دومین تئاتر هنر مسکو، توانستم روش‌های بازیگری‌ام را تنظیم کنم و آن‌ها را در قالب تکنیکی مشخص سروسامان دهم. این کتاب درباره‌ی همین تکنیک است.»
از آنجا که بازیگری هنری‌ست که یادگیری کامل آن نیاز به کار عملی و حضور در صحنه دارد و یادگیری‌اش از روی کتاب می‌تواند دشوار باشد، میخاییل چخوف در کتاب «بازیگری» تمرین‌هایی عملی نیز ارائه داده تا خوانندگان این کتاب با انجام این تمرین‌ها بتوانند آموزه‌های کتاب را بهتر بیاموزند. میخاییل چخوف در یادداشتی کوتاه با عنوان «تذکری به خواننده»، که در ابتدای جلد اول کتاب «بازیگری» آمده است، به مخاطبان این کتاب گوشزد می‌کند که برای درک آموزه‌های کتاب «بازیگری» لازم است که با نویسنده همکاری کنند. او در این یادداشت می‌نویسد: «موضوع این کتاب، بنا به طبیعتش، موضوعی دشوار است. پس، خواننده ضمن حفظ تمرکز و تلاش برای فهم اثر، باید با نویسنده همکاری کند. چون چیزی که در رویارویی عملی و برخورد مستقیم با هنرجویان به‌سادگی بیان می‌شود، اینجا باید به قالب واژه‌ها و اندیشه‌های مجرد درآید.
با انجام تمرینات هر فصل، بیشتر مشکلاتی که هنگام خواندن آن فصل برایتان پیش می‌آید، خودبه‌خود حل می‌شود. متأسفانه هیچ امکان دیگری برای همکاری وجود ندارد: تکنیک هنر دراماتیک را فقط با انجام آن می‌توان فهمید ولاغیر.»
یکی از ویژگی‌های کتاب «بازیگری»، که آن را به کتابی که به‌قول یول براینر جذابیت و شیرینی‌ای رمان‌گونه دارد تبدیل می‌کند، لحن و زبان شیرین و ساده‌ و جذابی‌ست که میخاییل چخوف در این کتاب برای آموزش هنر بازیگری به کار می‌برد. این باعث می‌شود خواننده به‌آسانی با کتاب «بازیگری» ارتباط برقرار کند و جذب آن شود. کتاب «بازیگری» همچنین پُر است از ارجاع به متون ادبی و نمایشی کلاسیک مهم و پایه. چخوف جاهایی برای روشن‌تر کردن منظور خود به این متون ارجاع می‌دهد و از آن‌ها مثال می‌آورد. او در یکی از فصل‌ها، بحث مربوط به آن فصل را با اتکا و ارجاع به نمایشنامۀ «لیرشاه» شکسپیر توضیح می‌دهد.
جلد اول کتاب «بازیگری» از یازده فصل تشکیل شده که عبارتند از: «بدن و روان‌شناسی بازیگر»، «تخیل و شبیه‌سازی تصویرها»، «بداهه‌سازی و کار گروهی»، «فضا و احساسات فردی»، «ژست روانی»، «ساختمان نقش»، «شخصیت هنری»، «قوانین ترکیب‌بندی در تئاتر»، «گونه‌های تئاتری»، «پرداختن به نقش» و «نتیجه‌گیری».

درباره میخاییل چخوف، نویسنده کتاب «بازیگری»
میخاییل الکساندرویچ چخوف (Михаил Александрович Чехов)، متولد 1891 و درگذشته به‌سال 1955، بازیگر و کارگردان و استاد تئاتر روسی – امریکایی و از نظریه‌پردازان و پژوهشگران تکنیک بازیگری است. او برادرزاده آنتون چخوف، داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس بزرگ و مشهور روس، است و از شاگردان کنستانتین استانیسلاوسکی، کارگردان مشهور و بزرگ تئاتر اهل روسیه. استانیسلاوسکی از میخاییل چخوف به‌عنوان یکی از درخشان‌ترین شاگردانش یاد می‌کرد.
میخاییل چخوف شانزده سال، به‌عنوان بازیگر و کارگردان و استاد و نیز مدیر دومین تئاتر هنر مسکو، با تئاتر هنر مسکو همکاری کرد. او، بعد از مهاجرت از روسیه، در لتونی، لیتوانی، اتریش، فرانسه، انگلستان و امریکا به کار تئاتر ادامه داد. مدتی هم در آلمان با ماکس راینهارد، کارگردان تئاتر و سینما و بازیگر اتریشی، کار کرد و به‌قول خودش، در متنی که به‌عنوان پیشگفتار در کتاب «بازیگری» آمده است، بخت‌یار بود که با «بازیگران و کارگردان‌های مشهوری از هر سبک و سیاق» آشنا شد که میرهولد، کارگردان بزرگ تئاتر اهل روسیه، از جملۀ آن‌ها بود. او نقل می‌کند که گفتگوهایش با سرگئی راخمانینوف الهام‌بخش اضافات تازه و سودمندی بر روش‌اش بوده است.
در سال 1936 آقا و خانم المهرست و دوشیزه بئاتریس ستریت، به‌ نیت اینکه تئاتر چخوف را بنیان گذارند، یک مدرسۀ هنرهای دراماتیک در دوُن شایر انگلستان تأسیس کردند و میخاییل چخوف مدیر هنری این مدرسه شد. مدرسه قبل از شروع جنگ جهانی دوم به امریکا انتقال یافت و به‌تدریج به یک تئاتر حرفه‌ایِ معروف به «بازیگران چخوف» بدل شد.
گریگوری پک، بازیگر سرشناس و مشهور سینمای کلاسیک هالیوود، در وصف میخاییل چخوف می‌گوید: «اولین بار که میخاییل چخوف را روی صحنه دیدم، فهمیدم که چیزی از بازیگری نمی‌دانم.» او در فیلم «طلسم‌شده» آلفرد هیچکاک با میخاییل چخوف هم‌بازی بوده است.
مریلین مونرو، بازیگر زن مشهور سینمای کلاسیک هالیوود، تأثیرش از میخاییل چخوف را این‌گونه بیان می‌کند: «بعد از آبراهام لینکلن، چخوف بیشترین تأثیر را روی من گذاشت.»
همچنین لی استراسبرگ، که خود از استادان بزرگ بازیگری‌ست، با افسوس درباره میخاییل چخوف می‌گوید: «حیف که خیلی دیر چخوف را شناختیم.»

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «بازیگری»
کتاب بازیگری با ترجمۀ کیاسا ناظران در نشر قطره منتشر شده است. کیاسا ناظران، متولد 1355، پژوهشگر و مدرس تئاتر و مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «به سوی تئاتر بی‌چیز» و «تن شاعر» اشاره کرد.