یادداشت ها: آلبر کامو

کتاب «یادداشت‌ها» اثر آلبر کامو
اثری که نشان‌دهنده دغدغه‌ها و تاملات ذهنی یکی از مهم‌ترین نویسندگان و روشنفکران فرانسوی قرن بیستم است. کتاب «یادداشت‌ها» از آلبر کامو متن‌هایی را دربرگرفته که کامو در طول چند دهه در چند دفتر نوشته است و شاید بتوان با تسامح آن را زندگی‌نامه خودنوشت کامو هم دانست.
کتاب «یادداشت‌ها» موضوعات متنوعی را دربرگرفته است. آنچه کامو در طول سال‌های متمادی در دفترهای یادداشتش نوشته بهتر از هر کتاب دیگری نشان می‌دهد که او جهان را چگونه می‌دیده است، نظرش درباره آدم‌ها و اتفاقات پیرامونش چگونه بوده و نگاه او با گذر زمان دچار چه تغییراتی شده است.
کتاب «یادداشت‌ها» بر اساس نسخه‌ای که انتشارات گالیمار منتشر کرده به فارسی برگردانده شده و با چندین نسخه انگلیسی تطبیق داده شده است.
کامو در کتاب «یادداشت‌ها» درباره مهم‌ترین دغدغه‌های ذهنی‌اش نوشته است. این کتاب به خوبی نشان می‌دهد که چرا کامو را شاهد و فرزند زمانه‌اش دانسته‌اند.

مروری بر کتاب «یادداشت‌ها»
آلبر کامو جزو آن دسته از نویسندگان و چهره‌های شاخصی است که تاکنون آثار متعددی درباره زندگی و آثارش نوشته شده است. کامو عمری کوتاه داشت اما در دورانی بحرانی زندگی کرد و درباره مهم‌ترین حوادث زمانه‌اش موضع گرفت و به رغم سال‌های کوتاه زندگی‌اش از چهره‌های محوری روشنفکری در قرن بیستم به شمار می‌رفت. شاید بتوان گفت که نوشته‌های کوتاه و مختصری که کامو در سال‌های مختلف در دفترهای شخصی‌اش نوشته و همگی در کتاب «یادداشت‌ها» منتشر شده‌اند بهترین منبعی است که می‌تواند ما را مستقیما با چهره کامو روبرو کند.
کتاب «یادداشت‌ها» تصویری دقیق و روشن از کامو به دست می‌دهد و دغدغه‌ها و ایده‌ها و افکارش را پیش روی ما قرار می‌دهد.
کتاب «یادداشت‌ها» را می‌توان تاملات و دغدغه‌های یکی از درخشان‌‌ترین ذهن‌های جهان معاصر دانست. این کتاب اثری مفصل است که کامو پی‌درپی و در طول سال‌های مختلف آن را نوشته است. برای آنکه تصویری به‌هم‌پیوسته و منسجم از کامو به دست آوریم باید تکه‌های مختلفی که کتاب «یادداشت‌ها» از جهان فکری کامو به دست می‌دهد کنار هم قرار داد تا شمایلی دقیق و منسجم از کامو به دست بیاوریم.
بسیاری از داستان‌ها و نمایشنامه‌های کامو جنبه نمادی و استعاری دارند و از این‌رو مطالعه کتاب «یادداشت‌ها» که او در بخش‌های مختلف آن نکاتی درباره آثارش نوشته کمک زیادی به درک بهتر آثار کامو می‌کند.
کامو از سال 1935 تا هنگام مرگش متن‌هایی در دفترهایی شخصی نوشته که موضوعاتی بسیار متنوع را دربرگرفته‌اند. او در کتاب «یادداشت‌ها» هم ایده‌هایش درباره آثارش را نوشته و هم نظراتش را درباره بسیاری از شخصیت‌ها و حوادث مهم روزگارش.
کامو در کتاب «یادداشت‌ها» درباره مقولات مهمی چون مرگ و زندگی، جنگ و تبعات ویران‌گر آن، زنان، تنهایی، هنر، ادبیات و موضوعات بسیار دیگری نوشته است. نوشته‌های کامو در کتاب «یادداشت‌ها» از زمانی آغاز می‌شوند که او هنوز چهره مشهوری نیست و تا اوج شهرت و مجبوبیت او پیش می‌آیند.
کتاب «یادداشت‌ها» اگرچه اثری یکپارچه نیست اما نثر کامو حتی در این کتاب هم بسیار قابل توجه است و از این نظر می‌توان آن را به عنوان اثری ادبی و هنری هم مدنظر قرار داد.
کتاب «یادداشت‌ها» از مه 1935 آغاز می‌شود و کامو در نخستین سطرهای این مجموعه نوشته است: «آنچه مى‏خواهم بگویم: مى‏توان بى‏هیچ رمانتیسمى براى فقر ازدست‏رفته احساس حسرت کرد. چند سالى سرکردن در فقر کافى است تا همدلى و شفقتى نسبت به آن پیدا کنى. در این مورد خاص، احساس غریبى که پسر نسبت به مادرش دارد کل همدلى و شفقت او را به وجود مى‏آورد. جلوه‏هاى این همدلى و شفقت را در گوناگون‏ترین زمینه‏ها مى‏توان از طریق خاطره‏هاى نهفته‏ى دوران کودکى (ماده‏ چسبناکى که به روح درمى‏آویزد) به قدر کافى روشن کرد. کسى که چنین احساسى را در خود بیابد، نوعى حق‏شناسى و هم از آن‏رو، وجدانى معذب دارد. همچنین، اگر کسى مقام و موقعش در زندگى تغییر کرده باشد، از طریق قیاس این احساس را پیدا مى‏کند که ثروتى را از کف داده است. براى ثروتمندها آسمان تنها یکى از نعمت‏ها و یکى از ارمغان‏هاى طبیعت است. اما نزد فقرا آسمان همان خصلت رحمت بى‏کرانش را بازمى‏یابد. عذاب وجدان مستلزم اعتراف است. هر اثر هنرى خود اعترافى است و من باید شهادت بدهم. وقتى خوب فکر مى‏کنم مى‏بینم یک چیز بیش‏تر براى گفتن ندارم. به‏یقین در همین زندگى فقرزده، در میان همین آدم‏هاى فروتن یا مغرور بوده است که من چیزى را لمس کرده‏ام که به نظرم مى‏رسد معناى حقیقى زندگى است. آثار هنرى هرگز وافى به این مقصود نیستند: هنر براى من همه‏چیز نیست، اما بگذار دست‏کم وسیله‏اى باشد».

درباره آلبر کامو نویسنده کتاب «یادداشت‌ها»
آلبر کامو، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و روشنفکر فرانسوی-الجزایری، در سال 1913 از پدری الجزایری و مادری اسپانیایی به دنیا آمد. تمام کودکی‌اش را با مادر در یک محله فقیرنشن الجزیره سپری کرد چرا که پدرش در سال 1914 کشته شده بود. فقر این دوران تاثیر مهمی بر کامو گذاشت و به درک او از جهان پیرامون کمک بزرگی کرد. کامو خیلی زود شروع به نوشتن کرد و به عنوان بازیگر هم مشغول کار شد. او عضو حزب کمونیست هم شد اما تنها یک سال در حزب ماند و از آن خارج شد. کامو زندگی کوتاه اما پرباری داشت و به عنوان یکی از نویسندگان و روشنفکران شاخص قرن بیستم شناخته می‌شود. در کارنامه او نمایشنامه، داستان و آثاری با درونمایه فلسفی دیده میشود. در سال 1959 کامو بر اثر تصادف از دنیا رفت. او برنده جایزه نوبل ادبی هم شده بود. «سقوط»، «کالیگولا»، «اسطوره سیزیف» «طاعون»، «بیگانه»، «سوء‌تفاهم» و «نوادگان خورشید» برخی از آثار کامو هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «یادداشت‌ها»
کتاب «یادداشت‌ها» با ترجمه خشایار دیهیمی و شهلا خسروشاهی در نشر ماهی منتشر شده است.
خشایار دیهیمی، متولد 1334 در تبریز، مترجم، ویراستار و روزنامه‌نگار ایرانی است. او فرزند نصرالله دیهیمی، استاد دانشگاه و مترجم، همسر رؤیا رضوانی، مترجم، و پدر زنده‌یاد نازنین دیهیمی، مترجم و ویراستار، است.
دیهیمی تحصیلات ابتدایی را در شهر زادگاهش گذراند و سپس به همراه خانواده به تهران آمد. او در میانه دهه پنجاه از دانشگاه تبریز و در رشته شیمی فارغ‌التحصیل شد و در همان سال‌ها با جمع‌های روشنفکری و ادبی آشنا شد و با کانون نویسندگان ایران نیز ارتباط برقرار کرد. دیهیمی در سال‌های جوانی‌اش مدتی به عنوان معلم به فعالیت پرداخت اما به دلیل علاقه اصلی‌اش به سمت کتاب رفت. او نخست با انتشارات فرانکلین به همکاری پرداخت و پس از مدتی اولین ترجمه‌اش را منتشر کرد. این کتابی بود از نیکلای گوگول با عنوان «یادداشت‌های یک دیوانه» که عبدالله توکل پیش از چاپ آن را خوانده بود و رضا براهنی به انتشار آن کمک کرده بود. دیهیمی در طول چند دهه فعالیت کتاب‌های زیادی ترجمه کرده است. او همچنین ویراستار و دبیر چندین مجموعه بوده است که برخی از آنها بارها تجدیدچاپ شده‌اند. دیهیمی در چند زمینه از جمله فلسفه، ادبیات و زندگی‌نامه نویسندگان و شاعران به ترجمه پرداخته است. دیهیمی در سال‌های مختلف همکاری‌های متعددی با نشریات و روزنامه‌ها به خصوص نشریه «نگاه‌نو» داشته است. «تاریخ فلسفه سیاسی»، «مارکسیست‌ها»، «داستایفسکی: جدال شک و ایمان»، «دانشنامه جنگ و صلح»، «روح پراگ»، «فیلسوفان سیاسی قرن بیستم»، «فلسفه‌ ترس»، «فلسفه تنهایی»، «سوفیا پتروونا»، «بیگانه»، «شهر فرنگ اروپا: چکیده‌ای از پیدا و پنهان تاریخ قرن بیستم»، «تاریخچه خوشبختی»، «نظریه نظم خودانگیخته»، «فلسفه سیاسی»، «تفسیرهای جدید بر فیلسوفان سیاسی مدرن: از ماکیاولی تا مارکس» و «دیالکتیک تنهایی»، برخی از ترجمه‌های دیهیمی هستند.
شهلا خسروشاهی، متولد 1330، مترجم ایرانی است. او به ترجمه آثار ادبی می‌پردازد و آثاری چون «مطالبه سایه و داستان‌های دیگر»، «کلمبا» و «پرومته» از دیگر ترجمه‌های او هستند.