ایران جامعه کوتاه مدت
و 2 مقاله دیگر

کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر» اثر محمدعلی همایون کاتوزیان، ترجمه عبدالله کوثری، نشر نی
چهار مقاله که در هریک مسایل و موانع تاریخی توسعه اقتصادی و سیاسی ایران بررسی شده‌اند. برای علاقه‌مندان رشته‌های اقتصاد و تاریخ و همچنین نقد ادبی، محمدعلی همایون کاتوزیان نامی آشنا به شمار می‌رود. او، که در آثار مختلفش به مسایل مربوط به جامعه ایران پرداخته، در چهار مقاله‌ای که در کتابی با عنوان «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر» منتشر شده، به طور خلاصه به ریشه‌های تاریخی مسایل اقتصادی و سیاسی جامعه ایران توجه کرده است.
عبدالله کوثری، مترجم نام‌آشنای معاصر، سال‌ها پیش ابتدا مقاله «ایران، جامعه کوتاه‌مدت» کاتوزیان را به فارسی برگرداند که با استقبال خوبی روبرو شد. همین نکته باعث شد که او تصمیم بگیرد مقالاتی دیگر از دکتر کاتوزیان را هم ترجمه کند و آنها را در قالب یک کتاب منتشر کند.
حاصل این کار در کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر» قابل مشاهده است. کوثری در بخشی از یادداشت کوتاه ابتدای کتاب به این نکته اشاره کرده که مقالات این کتاب توسط کاتوزیان در اختیار او قرار گرفته و خود او ترجمه‌ها را مطالعه کرده و پیشنهادهایی به خصوص در مورد برخی اصطلاحات سیاسی در دو مقاله اول ارایه کرده است.

مروری بر کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر»
موضوعاتی که در مقالات کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت» مورد توجه بوده‌اند بخشی از مهم‌ترین مسایل جامعه معاصر ایران به شمار می‌روند که اغلب‌شان در گذشته ریشه دارند.
مقاله اول کتاب که عنوان کتاب نیز از آن برگرفته شده، «ایران جامعه کوتاه‌مدت» نام دارد. محمدعلی کاتوزیان در این مقاله به بررسی مشکلات توسعه سیاسی و اقتصادی بلندمدت در ایران پرداخته است. آن‌گونه که از عنوان مقاله هم برمی‌آید، این متن بر این ایده سوار شده که ایران برخلاف جامعه درازمدت اروپا جامعه‌ای کوتاه‌مدت بوده است. کاتوزیان معتقد است که دلیل این مسئله فقدان یک چهارچوب استوار و خدشه‌ناپذیر قانونی است که میتوانست تداومی درازمدت را تضمین کند. به عبارتی، برخلاف اریستوکراسی سنتی اروپا یا حتی طبقه بازرگان این جوامع در ایران مالکیت و موقعیت اجتماعی عمری کوتاه داشت، دقیقا به این خاطر که این امتیازات چیزی شخصی شناخته می‌شد و در شمار حقوق اجتماعی موروثی و نقض‌ناشدنی نبود. کاتوزیان معتقد است جامعه کوتاه‌مدت هم علت و هم معلول فقدان ساختار در تاریخ ایران بوده است. مشکل مشروعیت و جانشینی، بی‌اعتباری جان و مال و مشکل انباشت و توسعه مسائلی هستند که در این مقاله به آنها توجه شده است.
«مشروعیت و جانشینی در تاریخ ایران» عنوان مقاله دوم کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت» است. این مقاله با تاکید بر این واقعیت که حکومت در ایران باستان استبدادی بود، به مسایل مختلف این ساختار و از جمله انحصار ثروت و قدرت در دست حکومت‌ها توجه کرده است. کاتوزیان معتقد است که فره ایزدی اسطوره یا نظریه‌ای بود که حکومت استبدادی را توجیه می‌کرد.
مقاله سوم کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت»، «انقلاب برای قانون» نام دارد. کاتوزیان در این مقاله به تلاش جامعه ایران در روند نهضت مشروطه برای برقراری حکومت قانون توجه کرده است. یعنی به رخدادی که در آن برای اولین‌بار در طول تاریخ ایران، حکومت مشروط به مجموعه‌ای از قوانین بنیانی شد که محدوده قدرت اجرایی را مشخص و به گونه‌ای دقیق حقوق و وظایف دولت و جامعه را تعیین می‌کرد.
مقاله چهارم کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت» به نوعی ادامه مقاله سوم است. این مقاله با عنوان «ملک‌الشعرا در دوران مشروطه»، شرحی از زندگی و آثار بهار در متن انقلاب مشروطه است. بهار از آخرین شاعران بزرگی است که در چهارچوب شعر کلاسیک فارسی شعر می‌سرود اگرچه بخش بزرگی از اشعارش دورنمایه‌ای نو دارد. در عین‌حال، بهار چهره‌ای است که در جریان انقلاب مشروطه هم در مقام روزنامه‌نگار و هم به عنوان نماینده مجلس فعال بود.
مقالات کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر»، هریک به طور خلاصه به مسایل کانونی جامعه ایران توجه کرده‌اند. مقالات این کتاب نشان‌دهنده تنوع علایق محمدعلی کاتوزیان نیز هست. این چهار مقاله در کنار هم شمایی کلی از مسایل تاریخی جامعه ایران که همچنان ادامه دارند به دست داده است.

درباره محمدعلی همایون کاتوزیان نویسنده کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر»
محمدعلی همایون کاتوزیان، متولد 26 آبان 1321 در تهران، اقتصاددان، پژوهشگر علوم سیاسی، تاریخ‌نگار و منتقد ادبی است. کارنامه آثار منتشر شده‌اش نیز نشان می‌دهد که او علایق و دغدغه‌هایی متنوع داشته و در زمینه‌های مختلف مربوط به ایران آثاری متعدد نوشته است. محمدعلی همایون کاتوزیان تحصیلات متوسطه‌اش را در دبیرستان البرز گذراند و سپس وارد دانشگاه تهران شد اما یک سال بعد از آن برای خواندن درس اقتصاد به انگلستان رفت. او مدرک کارشناسی‌اش را در سال 1967 از دانشگاه بیرمنگام گرفت. یک سال پس از آن مدرک کارشناسی‌ ارشد را از دانشگاه لندن گرفت و در سال 1984 نیز دکترایش را از دانشگاه کنت در کانتربری گرفت. او در سال‌های مختلف در دانشگاه‌هایی در انگلستان، کانادا، ایران و امریکا به تدریس اقتصاد پرداخت و در سال‌های اخیر در بخش مطالعات شرقی دانشگاه آکسفورد فعالیت کرده است.

درباره ترجمه کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت و 3 مقاله دیگر»
کتاب «ایران، جامعه کوتاه مدت» با ترجمه عبدالله کوثری در نشر نی منتشر شده است.
عبدالله کوثری، متولد 1325 در همدان، از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مترجمان سال‌های اخیر ایران است که آثار متعددی به خصوص در زمینه ادبیات با ترجمه او منتشر شده است. کوثری پیش از آنکه به ترجمه بپردازد شعرهایی در نشریات مختلف منتشر کرده بود و درواقع به عنوان شاعر شناخته می‌شد و حتی در ده شب گوته نیز شعر خوانده بود. کوثری تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته اقتصاد در دانشگاه ملی سابق سپری کرد و پس از آن مدتی برای تکمیل زبان انگلیسی به انگلستان رفت و پس از بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه ملی به کار مشغول شد. او تا چند سال به عنوان مترجم و ویراستار با پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها همکاری داشت اما در سال 1359 با کناره‌گیری از این مشاغل به عنوان مترجم حرفه‌ای به کار مشغول شد و البته گاهی نیز به ویراستاری پرداخت. در کار ترجمه کوثری تمرکز ویژه‌ای بر ادبیات امریکای لاتین داشته و تعدادی از شاهکارهای نویسندگان امریکای لاتین توسط او به فارسی برگردانده شده‌اند. او جوایزی هم برای ترجمه کسب کرده است. «دن کاسمورو»، «حکومت نظامی»، «ایران، جامعه کوتاه مدت»، «ریچارد سوم»، «ائوریپیدس»، «سنکا»، «جنگ آخر زمان»، «سور بز»، «پوست انداختن» و «مرگ در آند» برخی از ترجمه‌های عبدالله کوثری هستند.