100 فیلم بزرگ جهان

کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» نوشتۀ راجر ایبرت
کتابی برای فیلم‌بازها، مخصوصاً علاقمندان فیلم‌های کلاسیک و قدیمی و نیز آن‌ها که هنوز این فیلم‌ها را ندیده‌اند. راجر ایبرت در کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» ما را در دنیای فیلم‌های بزرگ، مهم و تأثیرگذارِ تاریخ سینما گردش می‌دهد و شمه‌هایی از هنر کارگردانان صاحب‌سبک و مجهز به دیدِ منحصر‌به‌فرد به جهان و انسان را به ما می‌نمایاند.
کتاب «100 فیلم بزرگ جهان»، با عنوان اصلی The Great Movies، ترجمۀ فارسیِ بخشی از مجموعه‌ای چند جلدی از راجر ایبرت است که جلد نخست آن اولین بار در سال 2003 منتشر شد. این مجموعه مرورهایی را شامل می‌شود که ایبرت بر شاهکارها و فیلم‌های مطرح و ماندگار تاریخ سینما نوشته است.
اگر پیش‌گفتار راجر ایبرت بر کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» را بخوانید درمی‌یابید که جُستارهای این کتاب برآمده از حسرتِ ایبرت بابت سپری شدن عصر فیلم‌های بزرگ و کارگردانان صاحب تفکر و دارای سبک شاخص است. ایبرت در این پیش‌گفتار از نسل جدیدی سخن می‌گوید که فیلم‌های کلاسیک و قدیمی را نمی‌شناسد و این فیلم‌ها را ندیده است و از دانشجویانی که از بونوئل و برسون و اُزو هیچ فیلمی ندیده‌اند و از بیلی وایلدر و جان فورد تنها یک یا دو فیلم دیده‌اند. ایبرت در جُستارهای کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» گویی می‌خواهد این نسل جدید را با سینمای گذشته و فیلم‌های کلاسیک آشتی دهد و اهمیت این فیلم‌ها را یادآور شود. او سینمای امروز هالیوود را بابت اینکه سخت ماشینی و تکنیک‌زده و از تفکر تهی شده است نقد می‌کند و مخاطبانش را به تماشای فیلم‌هایی دعوت می‌کند که هرکدام به نحوی از طریق ساختار روایی و بصری‌شان مخاطب را به تفکر وامی‌دارند.
کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» نه فقط مخاطبان سینمای کلاسیک و فیلم‌های قدیمی را سرِ شوق می‌آورد بلکه می‌تواند کسانی را هم که فقط فیلم‌های جدید را تماشا می‌کنند به تماشای فیلم‌های قدیمی ترغیب کند.

مروری بر کتاب «100 فیلم بزرگ جهان»
راجر ایبرت، چنانکه در پیش‌گفتار کتاب «100 فیلم بزرگ جهان»، تأکید می‌کند در این کتاب ما را به «سفری به نقاط عطف سده‌ی نخست سینما» می‌برد. ایبرت معتقد است که در عصر حاضر «توانایی تماشاگر برای ورود به ساختار روایی فیلم در حال نابودی است» و جلوه‌های ویژه جای تفکر و درونمایۀ هوشمندانه را در فیلم‌ها گرفته است و این جلوه‌های ویژه است که مخاطبان امروز سینما را مجذوب و مرعوب می‌کند. شاید از همین روست که ایبرت در جُستارهای کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» فیلم‌های بزرگ و مطرح تاریخ سینما را براساس ساختار روایی این فیلم‌ها و درونمایۀ آن‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد و نیز براساس عناصر بصری‌ای که در این فیلم‌ها، ماهرانه بیانگرِ درونمایۀ فیلم و تفکر پشت آن و حس‌وحالِ حاکم بر فیلم و احساسات شخصیت‌ها هستند.
ایبرت در کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» به بیانی موجز، درونمایه‌های اصلی هرکدام از فیلم‌های مورد بررسی در این کتاب را بیان می‌کند و نشان می‌دهد که در این فیلم‌ها چگونه عناصر بصری و روایی، این درونمایه را هنرمندانه بیان کرده‌اند. او البته از طرح نکات انتقادی درباره فیلم‌های محبوبش هم غافل نمی‌ماند و صرفاً به تحسین این فیلم‌ها نمی‌پردازد. آنچه ایبرت سعی دارد در کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» بیان کند راز ماندگاری فیلم‌هایی است که در این کتاب به مرور آن‌ها پرداخته است.
در کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» صد فیلم بزرگ و مطرح و تأثیرگذار از دوره‌های مختلف تاریخ سینما، از فیلم‌های بسیار قدیمی تا فیلم‌های جدیدتر، مورد بررسی قرار گرفته است. ایبرت در این کتاب گستره‌ای متنوع از فیلم‌ها را مورد بررسی قرار داده و فیلم‌هایی از کشورهای مختلف و با ژانرها و سبک‌های گوناگون را انتخاب کرده است.
فیلم‌های «ادیسه‌ی فضایی 2001»، «هشت‌ونیم»، «علی: ترس روح را می‌خورد»، «آپارتمان»، «اینک آخر زمان»، «سه‌گانه‌ی اُپو»، «رزمناو پوتمکین»، «دزد دوچرخه»، «بانی و کلاید»، «شکوفه‌های پژمرده»، «کازابلانکا»، «محله‌ی چینی‌ها»، «همشهری کِین»، «روشنایی‌های شهر»، «غرامتِ مضاعف»، «دکتر استرنج‌لاو»، «سوپ اُردک»، «ای. تی»، «فارگو»، «علف‌های شناور»، «ژنرال»، «پدرخوانده»، «برباد رفته»، «شبِ روزِ سخت»، «سال گذشته در مارینباد»، «لارنس عربستان»، «شاهینِ مالت»، «کِلمانتین عزیز من»، «شبکه»، «بدنام»، «پرسونا»، «جیب‌بُر»، «روانی»، «داستانِ عامیانه»، «گاوِ خشمگین»، «رودِ سرخ»، «فهرستِ شیندلر»، «هفت سامورایی»، «مُهرِ هفتم»، «رهایی از شاوشنگ»، «سکوت برّه‌ها»، «جنگ ستارگان»، «بلوارِ سانسِت»، «راننده تاکسی»، «مردِ سوم»، «سگِ آندلسی»، «سرگیجه»، «این گروهِ خشن»، «جادوگرِ شهر اُز»، «زنی در ریگِ روان»، «زنی تحت تأثیر»، «نوشته بر باد» و «سولاریس» از جمله فیلم‌هایی‌اند که در کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
کتاب با عکس‌هایی منتخب از فیلم‌های موضوع بررسی، پیش‌گفتاری از راجر ایبرت و نیز جُستاری با عنوان «ایستا و متحرک» به قلمِ ماری کورلیس همراه است. ماری کورلیس در این جُستار، به عنوان کسی که تجربۀ سال‌ها مدیریت آرشیو عکس‌های فیلم در گروه فیلم و رسانۀ موزه هنرِ مدرن نیویورک را در چنته دارد و در جستجوی عکس‌های مورد نظر ایبرت برای کتابش او را یاری کرده است، عکس‌های فیلم‌ها و آنچه را این عکس‌ها در گذر سالیان به ما می‌گویند، در چشم‌اندازی تاریخی مورد بررسی قرار داده است.
کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» با ترجمۀ امیرحسین قاسمی و به ویراستاری رضا جولایی در انتشارات جویا منتشر شده است.

درباره راجر ایبرت، نویسنده کتاب «100 فیلم بزرگ جهان»
راجر جوزف ایبرت (Roger Joseph Ebert)، متولد 1942 و درگذشته به سال 2013، منتقد و مورخ فیلم، روزنامه‌نگار و فیلمنامه‌نویس امریکایی است. ایبرت کار روزنامه‌نگاری را از دوره دبیرستان و با نوشتن گزارش مسابقات ورزشی‌ دبیرستانش برای روزنامه‌ای که در ایالت ایلینوی منتشر می‌شد آغاز کرد. او در سال 1975 جایزه پولیتزر را در بخش نقد گرفت. ایبرت اولین منتقد فیلمی‌ست که این جایزه را گرفته است.

رتبۀ کتاب «100 فیلم بزرگ جهان» در گودریدز: 2.75 از 5.