گندزدایی از مغز

کتاب «گندزدایی از مغز: چگونه علم را به یاری بگیریم و از شرّ افسردگی، خشم، نگرانی‌ها، هراس‌ها و وسواس‌ها خلاص شویم»، نوشته فیث جی. هارپر
«گندزدایی از مغز: چگونه علم را به یاری بگیریم و از شرّ افسردگی، خشم، نگرانی‌ها، هراس‌ها و وسواس‌ها خلاص شویم»، با عنوان اصلی Unfuck Your Brain: Using Science to Get Over Anxiety, Depression, Anger, Freak-outs, and Triggers، از سری کتاب‌های حوزه روانشناسی و خودیاری است که به ما می‌آموزد چگونه از طریق راه بردن به سازوکارِ مغز در مواجهه با ناملایمات، بتوانیم رفتارهای خود را در جهت احساس رضایت و آرامش بیشتر در زندگی هدایت کنیم. فیث جی. هارپر در کتاب «گندزدایی از مغز»، که متن اصلی آن نخستین بار در سال 2017 منتشر شده است، سعی دارد پیشینه‌ها و ریشه‌های اضطراب و افسردگی و خشم و احساسات و رفتارهایی از این دست را به ما نشان دهد، تا با شناخت چندوچون این رفتارها و منشاء آنها بتوانیم برخورد منطقی‌تر و درست‌تری با محیط و آدم‌های پیرامون خود و مشکلاتی که این محیط و آدم‌ها برای ما به وجود می‌آورند داشته باشیم و نگذاریم کسی و چیزی به مغزمان گند بزند و اعصابمان را چنان به هم بریزد که کنترل رفتار خودمان را از دست بدهیم و بعد، بابت همین از کنترل خارج شدن، مضطرب‌تر و عصبی‌تر و افسرده‌تر بشویم. هارپر در «گندزدایی از مغز» نشان می‌دهد که بسیاری از اضطرابها، رفتارهای خشمگینانه، دلشوره‌ها و هرآنچه احساس نارضایتی از زندگی را در ما پدید می‌آورد، ربطی به ژنتیک و اموری از این دست ندارد و ما می‌توانیم با اِشراف بر کارکرد مغز در رابطه با مسائل و مشکلات روزمره زندگی، خودمان را در راستای دستیابی به حالِ بهتر تغییر دهیم.

مروری بر کتاب «گندزدایی از مغز»
«گندزدایی از مغز»، اگرچه موضوعی علمی را در باب سیستم مغز پیش می‌کشد، اما زبان و لحن و طرز بیان فیث جی. هارپر در این کتاب چنان گرم و صمیمی است که مخاطب به آسانی می‌تواند با مباحث علمی طرح‌شده از جانب او ارتباط برقرار کند. هارپر در «گندزدایی از مغز» با شوخ‌طبعی و به زبانی خودمانی به ما می‌گوید که واکنش‌های احساسی شدید ما در برابر مشکلات و مسائل زندگی روزمره، واکنش‌هایی نظیر اضطراب و خشم و اندوه شدید به خاطر از دست دادن عزیزان و روی‌آوردن به اعتیاد و نظایر این‌ها، ریشه در کارکرد مغز ما دارد و مغز هم به این دلیل چنین واکنش‌هایی را تنظیم و برنامه‌ریزی می‌کند که از ما در برابر مشکلات و آسیب‌های بیرونی محافظت کند. به گفته هارپر مغز به جز این واکنش‌های تند‌و‌تیز و شدید احساسی راه دیگری برای محافظت از ما در برابر مشکلات نمی‌شناسد، اما ما خود می‌توانیم با شناخت کارکرد مغز در این زمینه و پی بردن به چرایی رفتارهای تند خودمان در واکنش به مسائل مختلف خودمان را برای تغییر یاری دهیم و بر سازوکار مغز خود مسلط شویم و آن را مدیریت کنیم. «گندزدایی از مغز» منشاء علمی واکنش‌های شدید احساسی ما را به ما نشان می‌دهد و می‌‌کوشد به ما بیاموزد که با احساسات واقعی خود، بی‌تعارف و واقع‌بینانه مواجه شویم و به جای فرار از احساسات بد، سعی کنیم چندوچون پدید آمدن این احساسات را دریابیم و بفهمیم دقیقاً چرا گرفتار چنین احساسات ناخوشایندی شده‌ایم و چرا در برابر آنچه اعصاب‌مان را به هم ریخته واکنش‌هایی نشان داده‌ایم که نه فقط حالمان را بهتر نکرده بلکه بر پریشانی‌مان افزوده است.
کتاب «گندزدایی از مغز» از پیش‌گفتار و دو بخش با عنوانهای «این مغز شماست که گرفتار آسیب روانی است» و «این مغز زنده شماست» و یک بخش نتیجه‌گیری با عنوان «حالت عادی جدید» تشکیل شده است.
در بخشی از این کتاب می‌خوانید: «رفتارهای ما پاسخی است به گند و کثافت روزمره‌ای که در زندگی‌مان با آن سروکار داریم و مغز ما هم کارش نه‌فقط پاسخ به رخدادهای هولناک زندگی، که سروکله زدن با همه روابط و تعاملات مسمومی است که روزانه با آن‌ها سروکار داریم... یعنی تمام مواقعی که آدم‌ها روی اعصاب‌مان راه رفته‌اند، به حدوحدود شخصی‌مان تجاوز کرده‌اند و به نیاز ما به امنیت احترام نگذاشته‌اند. آنچه در سرمان رخ می‌دهد ترکیبی ملتهب و درهم ریخته از هر دوی این‌هاست.
بعدش هم که دیگر خرابی اعصاب یک روند تکراری و معیوب می‌شود. از اینکه احساس خلی و دیوانگی می‌کنیم، واقعاً خل و دیوانه می‌شویم. احساس ضعف می‌کنیم. یا شکست. یا حس می‌کنیم از بیخ‌وبن معیوب هستیم. این یکی از همه احساسات جهان بدتر است چون معیوب بودن از بیخ‌وبن، یعنی اصلاح‌ناپذیری. اینجاست که دیگر دست از تلاش برمی‌داریم و زحمت درست کردن هیچ‌چیز را به خودمان نمی‌دهیم.
ولی اگر بفهمید که این همه فکر و خیال ناجور از کجا توی سرتان آمده‌اند چه؟ اگر فهمیدید که این همه گند و کثافت توی سرتان چطوری به آن راه پیدا کرده‌اند چه؟ اگر این‌جوری شد پس یعنی که این مشکل را می‌شود حل کرد. که راهی برای اصلاح وجود دارد.
این، از آن چیزهای خیلی مهم است. اگر ما حواسمان را از خود دردهایمان پرت کنیم و به این فکر کنیم که چرا این بدبختی‌ها را داریم، حالمان خیلی بهتر می‌شود.»

درباره فیث جی. هارپر، نویسنده کتاب «گندزدایی از مغز»
فیث جی. هارپر (Faith G. Harper) روانکاو، مشاور رسمی و دارای مدرک مشاوره زندگی، مطالعات جنسی و دارودرمانی و متخصص آسیب‌شناسی روانی است. او در روان‌درمانی بیشتر معتقد به خودیاری و خوددرمانی بیماران است و چندان به درمان فشرده و طولانی‌مدت در مطب دکتر معتقد نیست.

درباره ترجمه فارسی کتاب «گندزدایی از مغز»
کتاب «گندزدایی از مغز: چگونه علم را به یاری بگیریم و از شرّ افسردگی، خشم، نگرانی‌ها، هراس‌ها و وسواس‌ها خلاص شویم» با ترجمه علی دِیمنه در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

رتبه کتاب «گندزدایی از مغز» در گودریدز: 3/07 از 5