دو امدادی تک نفره: خاطرات 1357 - 1329 محمد شمس لنگرودی

کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره» نوشته محمد شمس لنگرودی
(خاطرات 1357 ـ1329)
همه ما در زندگی بخشی از خاطره‌هایمان را بیشتر در ذهن نگه داشته‌ایم. خاطرات بخشی از هویت افراد هستند که علاوه بر موارد شخصی، آشنایی با حال و هوای اجتماعی و فرهنگی هم برای نسل‌های بعدی به همراه دارد. کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره» نوشته محمد شمس لنگرودی با آشنایی از خانواده و تولد او آغاز می‌شود. روزهای پر فراز و نشیب و خاطرات شخصی شاعر در کتاب گنجانده شده است، بنابراین کتاب یک پیشنهاد جذاب برای علاقه‌مندان به شمس لنگرودی شاعر معاصر ایرانی است.
مروری بر کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره»
کتاب با مقدمه نویسنده درباره اینکه خاطره و خاطرات چه هستند؛ آغاز می‌شود.
فهرست کتاب عبارت است از: «از من»، «دامن بلقیس»، «جعبه‌ی مار‌گیری»، «سوختم، سوختم»، «اجنه‌ی محبوب من»، «روشنایی و مرگ»، «دوئل من و پاسبان بر سر اولین شعر»، «تیرافکن کور»، «فیدل کاسترو در لنگرود»، «آپولون، موسیقی، و برکات گاو»، «راننده‌ی بی‌هوش»، «عشق خاموش پشت مدرسه‌ی ابتدایی»، «لانه‌ی شیطان»، «سگ‌های درون»، «مهمانان پیر»، «اسب‌دوانی بر صفحه‌ی کاغذ» و «برف درون آغاز شد».
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
پدر و مادرم پس از ازدواج به شهر لنگرود، که گویا از شهرت بیش‌تری برخوردار بود، رفتند و به سبب از دست رفتن تمام دارایی‌های امانتی پدر نزد دایی، زندگی فقیرانه و کوچکی آغاز کردند. فرزند اول خانواده خواهرم، هاجر، بود. هاجر نام مادرِ پدرم بود. من خاطره‌ی روشنی از سال‌های اول زندگی‌ام ندارم. همه‌ی مطالبی که در این قسمت می‌گویم شنیده‌های من است از مادر و همسایه‌ها.
دو سالم بود. در خانه‌مان، که مستأجر یکی از بستگان بودیم، یکی دو تا خدمت‌کار داشتیم که اسم یکی راضیه بود. راضیه غشی بود. هر وقت پهلویش خیس بود و یا زخمی بر صورت و دستش برق می‌زد، می‌فهمیدند باز غش کرده و جایی افتاده ‌است. راضیه که تا حدود پنج شش سالگی‌ام پیش‌مان بود زنی بداخم، از خودراضی، خل‌وضع، خیالاتی، حسود و بسیار بددهن بود. او فقط به یک نفر احترام می‌گذاشت که پدرم بود ـ البته بعدها شنیدم که عاشق پدرم بود ـ و به یک‌نفر دیوانه‌وار عشق می‌ورزید که من بودم. علاقه‌ی عجیب راضیه به من کم‌وبیش یادم مانده است. و تصور می‌کنم که او باعث تمیزی وسواس‌آمیز من بوده است.
درباره نویسنده کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره»
محمدتقی جواهر گیلانی مشهور به شمس لنگرودی، شاعر، پژوهشگر و بازیگر، خواننده و مورخ ادبی معاصر ایرانی است. او آبان سال 1329 در لنگرود در خانواده‌ای ادیب و روحانی به دنیا آمد. علاقه پدرش به شعر و همچنین مادر کتابخوان داشتن او را بیشتر به شعر و ادبیات علاقه‌مند کرد. شمس سال 1346 نخستین شعرش را که تقلیدی از اشعار نادر نادرپور بود را توانست در هفته‌نامه امید ایران منتشر کند. شمس لنگرودی لیسانس اقتصاد و بازرگانی را سال 1353 از مدرسه عالی بازرگانی رشت دریافت کرد و فارغ‌التحصیل شد. در سال 1354 به تهران رفت و در دبیرستان دخترانه خوارزمی ادبیات فارسی را تدریس کرد، اما پس از مدتی به دلایل سیاسی از کارش اخراج شد و به رشت بازگشت. سال 1355 شمس لنگرودی نخستین دفتر شعر خود را با عنوان «رفتار تشنگی» منتشر کرد. او درباره این کتاب معتقد است که انتشار این کتاب در واقع خداحافظی با دوره‌ی خاص فکری و زیبایی‌شناسی و آغازی دیگر در نوع تفکر ادبی او بوده‌ است. پس از ازدواجش با فرزانه داوری در سال 1358 از محل کارش واقع در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهران که مدت دو سال مشغول کار بود، از کار اخراج شد. همچنین او پس از زندانی شدن برادرش در دهه‌ی 60 دستگیر و زندانی هم شد که یکسال به طول انجامید. پس از زندان نگرش و دیدگاه او تغییر کرد و بیشتر وقتش را بر ادبیات متمرکز شد. او از سال 1359 درس آشنایی با ادبیات کهن ایران و جهان را تدریس می‌کند.
شمس لنگرودی پس از انتشار «قصیدۀ لبخند چاک‌چاک» مشهور شد. اما پس از آن ده سال سکوت کرد و دوباره سال 1379 با مجموعه شعر «نت‌هایی برای بلبل چوبی» به عرصۀ شعر و ادبیات بازگشت. در دهه‌ی 1380 این شاعر توانا با انتشار هشت مجموعه، کم‌کاری گذشته را برای مخاطبانش جبران کرد. او همچنین تاکنون در چند فیلم بازی کرده است. در فیلم فلامینگو شماره 13 به کارگردانی حمیدرضا علیقلیان ایفاگر نقش یک شاعر بود. بازی او در فیلم «احتمال باران اسیدی» به کارگردانی بهتاش صناعی‌ها، کاندید دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد در نهمین جشن انجمن منتقدان سینمای ایران شد.
شمس لنگرودی جایزه بنیاد بیژن جلالی در عرصۀ تحقیق را سال 1381 دریافت کرد. همچنین برنده جایزه شعر احمد شاملو برای منظومه بازگشت و اشعار دیگر شده است.
لنگرودی دو رمان به نام‌های «رژه بر خاک پوک» و «آن‌ها که به خانه من آمدند» را نوشته است.
برخی کتاب‌های شعر او عبارتند از: رفتار تشنگی، در مهتابی دنیا، خاکستر و بانو، جشن ناپیدا، پنجاه و سه ترانه عاشقانه، باغبان جهنم، ملاح خیابان‌ها و...
درباره چاپ و نشر کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره»
کتاب «دوِ امدادیِ تک‌نفره: (خاطرات 1357 ـ1329)» را نشر چشمه برای علاقه‌مندان منتشر کرده است.