تفسیر بایبل
راهنمای دانشجویان

کتاب «تفسیر بایبل» نوشته جان اچ. هایس و کارل آر. هالدی
راهنمای دانشجویان
کتاب «تفسیر بایبل» نوشته جان اچ. هایس و کارل آر. هالدی مناسب دانشجویان رشته‌ی الهیات مسیحی است. کتاب شامل تفسیر و روش‌های تفسیری بایبل است.
مترجمان در یادداشت کتاب نوشته‌اند: «پیداست که این کتاب فقط به کار مفسر تازه‌کار بایبل نمی‌آید، بلکه راهنمای مفسر هر کتاب دینی است، از جمله قرآن، هرچند نمونۀ پژوهش آن بایبل است. مشخصۀ مهم این کتاب، افزون بر ابزارهای قدیم، پرداختن آن به روش‌های جدید تفسیر متن دینی است. این روش‌ها را با واژۀ «نقد»، که ویژگی دانش مدرن نیز هست، آورده و خود مفهوم «نقد» را هم کاویده است. دانشِ ناظر به «روش» دانشی درجۀ دوم است و فرزند علم جدید.»
درباره کتاب «تفسیر بایبل»
از موارد شاخص کتاب، پرداختن به شیوه‌های جدید تفسیر متن دینی است که با واژه «نقد» بیان می‌شود. فصل اول کتاب در واقع زمینه را برای مباحث بعدی فراهم کرده است.
کتاب 13 فصل دارد. عنوان فصل اول «آشنایی با تفسیر» است که نویسندگان در آن به تعریف واژۀ تفسیر پرداخته‌اند. فصل دوم «نقد متن: تلاش برای دستیابی به عبارت‌پردازی اصلی» نام دارد که در این فصل بحث نقد شروع می‌شود که تلاشی برای رسیدن به عبارت‌پردازی اولیه تعریف شده است. عنوان فصل سوم کتاب «نقد تاریخی: شرایط زمانی و مکانی» است. در این قسمت دربارۀ شرایط زمانی و مکانی پیدایش متن و اهمیت بسزای آن در فهم تاریخ شرح داده می‌شود. کتاب در فصل چهارم به «نقد دستور زبانی: زبان متن» می‌پردازد. در این فصل چگونگی عملکرد واژه‌ها به مثابۀ حاملان معنا و چینش واژه‌ها در عبارات و جملات مرتبط می‌شود. «نقد ادبی: تألیف و سبک بلاغی متن» عنوان فصل پنجم کتاب است که نویسندگان در این فصل می‌کوشند تا تألیف و سبک خطایی متن را به هم مرتبط سازند. «نقد صورت: گونۀ ادبی و زمینۀ اجتماعی متن» عنوان فصل ششم است که از گونه‌های ادبی بحث می‌شود و همچنین رابطۀ آن با زمینۀ اجتماعی که گونه‌های ادبی خاص در آن ساخته می‌شوند مورد توجه قرار می‌گیرد. «نقد سنت: پشت صحنه‌های متن»، «نقد بازتدوین: دیدگاه و الهیات نهایی»، «نقد ساختارگرایانه: امور فرازمانی و فرامکانی در متن» عناوین فصل‌های هفتم تا نهم هستند که به نوعی از تفاسیر پرداخته‌اند. «نقد رسمی/ قانونی: متن مقدس کنیسه و کلیسا» در فصل دهم ارائه می‌شود، یعنی از نظرگاه جماعت‌های ایمانی که متون دینی را پیمان‌ها، آداب و تدابیر راهبردی خود تلقی می‌کنند. کتاب در فصل یازدهم با «تفسیر با تمرکز بر مسائلی خاص: دورنماهای فرهنگی، اقتصادی، قومی ـ نژادی، جنسیتی و جنسی» پیش می‌رود. دیدگاه‌های نو و اهداف جدید تفسیر از جمله موارد مورد بحث و تفسیر در این فصل هستند. «تلفیق روال‌های تفسیری» در فصل دوازدهم است که در آن یکپارچه کردن روال‌های تفسیری و تحلیل و ترکیب تفاسیر گوناگون شرح داده شده است. در فصل پایانی کتاب با عنوان «بهره‌بردن از دستاوردهای تفسیر بایبلی» هم از دستاوردهای تفسیر بایبلی سخن گفته می‌شود و همچنین چهار موردِ بازسازی تاریخی و باستان‌شناختی، پیش بردن الهیات، موعظه و تعلیم و بهره‌داری شخصی را نیز در برمی‌گیرد.
در بخشی از کتاب می‌خوانیم:
حتی در فرهنگ ما، انواعی از اسناد و تألیفات هست که نیازمند کار تفسیری ویژه و عمیقی است. درواقع، متون تخصصی‌ای هستند که برای تفسیر آن‌ها باید حرفه‌ای شد. ضرورت تفسیر این متون از ماهیت ویژه و کاربرد اختصاصی و نیز مفاهیم و اصطلاحات فنَی آن‌ها ناشی می‌شود. متخصصان حقوق و قضاوت ـ وکلا و قضاوت ـ بخش زیادی از وقت خود را برای تفسیر قوانین و مقررات حقوقی و مطالعۀ تاریخ تفسیر و کاربست آن‌ها حرفه‌ای می‌شوند. زبان و مستندات دیپلماتیک اغلب نیازمند تفسیر خاصی است، زیرا ارتباطات در این حوزه بسیار حسَاس است و پیچیدگی ‌هایی حساب‌شده دارند.
بنابراین، تلاش‌ها و ابزارهای مورد نیاز برای تفسیر متون بسیار متفاوت است و به ماهیت متون و نسبت آن‌ها با ارتباطات متعارف بستگی دارد. برخی متون تنها با خواندن فهمیده می‌شوند. برخی دیگر نیازمند تحلیل خیلی دقیق‌تری هستند. بعضی از آن‌ها زبان، دستور و ساختار معمولی و رایجی دارند. اما بعضی دیگر، واژگانی خیلی تخصصی دارند، و ساختار دستوری و جمله‌بندی‌شان خاص، و صورت‌های بیانی‌شان متمایز است. برخی از متون زبانی نمادین و استعاری دارند. برخی دیگر از زبان و واژه‌ها به صورتی بهره می‌برند که طیفی از معانی از آن‌ها برآید و ظرفیت تفاسیر مختلف و بدفهمی را داشته باشند. بعضی متون می‌خواهند انگیزه ایجاد کنند. بعضی دیگر فقط می‌خواهند اطلاع بدهند. برخی متون برای سرگرم کردن دیگران تولید می‌شوند و برخی دیگر به دنبال برانگیختن پاسخ یا اقدامی خاص در مخاطب هستند.
نویسندگان کتاب «تفسیر بایبل»
جان اچ. هایس نویسنده آمریکایی است. او از مهم‌ترین مفسران و فیلسوفان الهیات مسیحی است.
کارل روارک هالدی محقق آمریکایی است که سال 1943 متولد شد. او درباره کتب مقدس و ریشه‌های مسیحیت هلنیستی تحقیق می‌کند.
درباره ترجمه فارسی کتاب «تفسیر بایبل»
کتاب «تفسیر بایبل: راهنمای دانشجویان» را اعظم پویا (پویازاده) و سعید شفیعی به فارسی برگردانده است. نشر نی کتاب را برای دانشجویان و پژوهشگران چاپ و منتشر کرده است.