کتاب «باغ در باغ» اثر هوشنگ گلشيري، نشر نيلوفر
نقدها و نظرهايي در زمينه داستان، فلسفه، شعر و سينما و... به قلم يکي از مهمترين داستاننويسان معاصر ايراني که ميتوان او را از جمله مهمترين منتقدان معاصر هم به شمار آورد. در کتاب دو جلدي «باغ در باغ» نقدها و مقالههاي هوشنگ گلشيري را که در زمينههاي مختلف نوشته شدهاند ميخوانيم.
از هوشنگ گلشيري کارنامهاي پربار باقي مانده است. او اگرچه عمدتا به عنوان داستاننويس شناخته ميشود اما گلشيري از آغاز فعاليتاش تا پايان حياتش همواره به عنوان يک منتقد هم در فضاي فرهنگي و ادبي ايران حضور داشت. در کتاب «باغ در باغ» اين وجه از کار گلشيري را ميبينيم.
با خواندن نقدها و مقالههاي کتاب «باغ در باغ» به طور کلي با نوع نگاه گلشيري به عرصه فرهنگ و ارتباط آن با اجتماع و سياست آشنا ميشويم. گلشيري نه فقط يک داستاننويس بلکه روشنفکري بود چندوجهي که در طول سالهاي حياتش در عرصههاي مختلف به مطالعه و پژوهش مشغول بود و در مقالات کتاب «باغ در باغ» با مهمترين نقدهاي گلشيري در زمينههاي مختلف روبرو هستيم.
کتاب «باغ در باغ» براي علاقهمندان به ادبيات داستاني، شعر، سينما، ادبيات کلاسيک، نقد ادبي و به طور کلي کساني که به مباحث فرهنگي علاقهمند بسيار خواندني و کاربردي است. برخي از مقالات اين کتاب فضاي فرهنگي و ادبي ايران را به شکل قابل توجهي تحت تاثير قرار دادهاند و بارها محل ارجاع قرار گرفتهاند.
مروري بر کتاب «باغ در باغ»
هوشنگ گلشيري از جمله داستاننويسان ايراني بود که همواره کارش و نوع نگاهش به ادبيات و از آن فراتر به فرهنگ و سياست را توضيح ميداد. از گلشيري نقد و نظرهاي بسياري باقي مانده است که بخشي مهم از نقدنويسي معاصر فارسي به شمار ميروند. گلشيري در برخي آثارش از جمله در کتاب «در ستايش شعر سکوت» نشان داده که تا چه حد در زمينه نقد شعر چيرهدست و صاحبنظر است. او همچين در طول سالهاي مختلف در زمينه داستاننويسي نيز نقد و مقالاتي متعدد نوشته بود. اما همه نقدهاي گلشيري به داستان و شعر مربوط نيست. او در زمينه سينما، اسطورهشناسي، ادبيات کلاسيک، سياست و... هم مقالههاي زيادي نوشته و در هريک دغدغهها و علايق و جهانبينياش را توضيح داده است. بخشي از مهمترين نقد و نظرهاي هوشنگ گلشيري در کتاب دو جلدي «باغ در باغ» در اختيار ماست.
مقالات کتاب «باغ در باغ» نشان ميدهد که يکي از مهمترين چهرههاي فرهنگ ما در دوره معاصر جهان را از چه دريچه و منظري ميديده است. مقالات گلشيري در اين کتاب ميتواند پايه و اساسي براي شکلگيري درکي عميقتر از فرهنگ و ادبيات به وجود بياورد.
مقالات، نقدها و مصاحبههايي که در کتاب «باغ در باغ» گرد آمدهاند به سالهاي مختلفي مربوطاند و از اين نظر ميتوانيم سير تکوين نگاه گلشيري را هم ببينيم. در اين روند ميبينيم که نگاه و آراي گلشيري هيچوقت بيرون از زمينه و زمانهاي که در آن حضور داشته نبوده است و او همواره نسبت به اجتماع و آنچه در جهان اطرافش ميگذشته حساسيت داشته است.
نقدها و مقالههاي کتاب «باغ در باغ» موضوعاتي بسيار متنوع دارند و اين نشان دهنده ذهنيت چندبعدي گلشيري است. او در نقد و نظرهايش به موضوعات گوناگوني چون سنت ادبي و شعر کلاسيک، نگاه به طبيعت، مسئله جبر و اختيار، ارتباط سياست و ادبيات، اهميت درک ديگري، فرمها و تکنيکهاي نويسندگي و موارد متعدد ديگر توجه کرده است.
گلشيري در مصاحبهاي که به اواخر دهه چهل برميگردد ميگويد هدفش از داستاننويسي شناخت انسان است. اين مصاحبه که در کتاب «باغ در باغ» منتشر شده، نشان ميدهد که او تا چه حد براي داستاننويسي اهميت و ضرورت قايل بوده است.
گلشيري داستاننويسي بود که به داستاننويسي مدرن و شيوههاي روايتي چون جريان سيال ذهن توجه داشت اما در عينحال در کتاب «باغ در باغ» ميبينيم که او به هيچوجه اهميت رئاليسم را انکار نکرده است. او اعتقاد داشت که: «رئاليسم يعني تلقي پس از کپرنيک و گاليله و کپلر از جهان، رد تلقي افلاطوني و ارسطويي، يعني فروتن شدن، پذيرفتن که به جاي شناخت آن مثال ازلي ابدي، همين نمونه جزيي را بشناسيم. به جاي آن کلي از کل به جزء رفتن، به همين نمونه زميني در زمان و مکان بنگريم.»
خواندن کتاب «باغ در باغ» به خصوص براي داستاننويسان و کساني که به نقد ادبي علاقهدارند حايز اهميت است. با خواندن اين کتاب وجوه مختلف زيباييشناسي يکي از مهمترين نويسندگان معاصر ايراني را درمييابيم.
کتاب دو جلدي «باغ در باغ» اثر هوشنگ گلشيري در نشر نيلوفر منتشر شده است.
درباره هوشنگ گلشيري نويسنده کتاب «باغ در باغ»
هوشنگ گلشيري از برجستهترين نويسندگان و منتقدان معاصر ايراني است که در سال 1316 در اصفهان به دنيا آمد. گلشيري به شکل جدي کارش را از اواخر دهه سي با پژوهش در عرصه ادبيات فولکلور آغاز کرد و در عرصه شعر هم فعاليت کرد هرچند در ادامه به سراغ داستاننويسي رفت و موفقيت و شهرت اصلياش در همين زمينه است. گلشيري در سالهاي جواني مدتي هم به عنوان معلم به فعاليت پرداخته بود. گلشيري به عنوان نويسندهاي متعهد شناخته ميشود که اعتقاد زيادي به کار جمعي داشت. او از اعضاي برجسته جنگ اصفهان و همچنين از اعضاي شاخص کانون نويسندگان ايران در سالهاي پيش و پس از انقلاب بود. گلشيري در سالهاي مختلف فعاليتهاي مستمري نيز در مطبوعات و نشريات داشت و مقالات و نقدهاي متعددي از او برجا مانده است. او همچنين کارگاههاي متعدد داستانخواني و نقد داستان هم داشت. گلشيري در داستانهايش به تکنيکهاي ادبي مدرن توجه داشت و افقها و امکانات تازهاي پيش روي داستاننويسي فارسي گشود. گلشيري بر نويسندگان همدوره و پس از خودش تاثير زياي برجاي گذاشته است. عمر نه چندان طولاني اما پربار هوشنگ گلشيري در 16 خرداد 1379 به دليل بيماري به پايان رسيد. «شازده احتجاب»، «آينهدردار»، «کريستين و کيد»، «نيمه تاريک ماه»، «باغ در باغ»، «در ستايش شعر سکوت»، «حديث مرده بر دار کردن آن سوار که خواهد آمد» برخي از آثار هوشنگ گلشيري است.
