فلسفه حقوق سیاسی

کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» نوشتۀ مارتین لاگلین
کتابی در شرح مفهوم حقوق سیاسی و بررسی آن در چشم‌اندازی تاریخی و معرفی و ارزیابی نظریات مطرح در این حوزه. کتاب «فلسفه حقوق سیاسی»، با عنوان اصلی Political Jurisprudence، کتابی است که در آن به رابطه و نسبت میان حقوق و امر سیاسی پرداخته شده و رابطۀ امر سیاسی و امر حقوقی، با نگاه به دیدگاه‌های نظریه‌پردازان مطرح حقوق سیاسی و معرفی و ارزیابی این دیدگاه‌ها، مورد بررسی قرار گرفته است.
مارتین لاگلین در کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» از قانون و نظام حقوق عمومی به‌مثابه موضوعی مرتبط با نحوۀ شکل‌گیری اقتدار سیاسی سخن می‌گوید چون به‌اعتقاد او حقوق عمومی امری مستقل از امر سیاسی نیست و نظام حقوقی را نمی‌توان بدون درک چگونگی پایه‌گذاری اقتدار سیاسی‌ و مستقل از آن درک کرد.
درواقع در کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» از رابطۀ میان حقوق عمومی و دولت مدرن سخن رفته و شناخت دولت مدرن به‌عنوان کلید درک حقوق عمومی و زبان حقوق عمومی به‌عنوان رمزگان دولت مدرن مطرح شده است.
متن اصلی کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» اولین بار در سال 2017 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فلسفه حقوق سیاسی»
مارتین لاگلین در کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» نظریه‌ای را به‌عنوان نقطۀ اتکای بحث خود دربارۀ حقوق عمومی و رابطۀ آن با امر سیاسی مد نظر دارد که برطبق آن حقوق عمومی وجهی از سازوکار اقتدار و نظم سیاسی به حساب می‌آید و چیزی جدا و مستقل از آن نیست. درواقع لاگلین مدافع این دیدگاه دربارۀ حقوق عمومی است که حقوق عمومی برآمده از شیوۀ ادارۀ کشور و ساختار و نظام دولت مدرن، یعنی برآمده از نظام سیاسی حاکم، است و ماهیت اقتدار سیاسی و شیوۀ اعمال آن را با شناخت ماهیت حقوق عمومی است که می‌توان درک کرد.
لاگلین، چنانکه در مقدمۀ احمد رنجبر بر ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» توضیح داده شده، نظریۀ کارل اشمیت دربارۀ قانون و دولت را به‌عنوان منبع اصلی بحث خود راجع به رابطۀ امر سیاسی و حقوق عمومی مد نظر دارد و براساس همین نظریه است که امر سیاسی را بر حقوق مقدم می‌داند و درواقع حقوق عمومی را دستور زبان ساختار دولت مدرن می‌داند و معتقد است که با کشف رمزگان زبان حقوق عمومی است که می‌توان رموز سیاست دولت مدرن را دریافت و شیوۀ ادارۀ کشور توسط دولت مدرن را فهمید.
بررسی و ارزیابی نظریات فیلسوفانی که سهمی مهم در فلسفۀ حقوق سیاسی دارند، از جمله موضوعاتی است که در کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» به آن پرداخته شده است.
کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» از پیش‌درآمد، مقدمه و هشت بخش تشکیل شده است. بخش‌های هشت‌گانۀ کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» عبارتند از: «حقوق عمومی به مثابه فلسفه حقوق سیاسی»، «فلسفه حقوق سیاسی توماس هابز»، «میراث برابرسازان»، «بورک: قانون، انقلاب و قانون اساسی»، «حقوق سیاسی»، «حقوق به مثابه نهاد»، «پولیتونومی» و «عقل دولت یا دولت عقل».
در بخشی از کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» می‌خوانید: «هر مکتبی در فلسفه حقوق درباره خودمختاری و عقلانیتِ حقوق ادعاهای خود را دارد. فلسفه حقوق سیاسی هم از این قاعده مستثنی نیست. فلسفه حقوق سیاسی مدعی است که حقوق باید چونان جنبه‌ای از تجربه‌ای انسانی که "امر سیاسی" نامیده می‌شود، فهم شود. این ایده‌ای است که حقوقدانان عموما آن را منکوب می‌کنند. این ادعا ممکن است مناقشه‌انگیز باشد، اما نباید سوء‌تعبیر شود.
حقوق به مثابه جنبه‌ای از امر سیاسی به این معنی نیست که حقوق صرفاً ابزار قدرت حاکم است؛ همینطور متضمن این معنی نیست که مسائل حقوقی در حقیقت مسائل سیاسی‌اند. فلسفه حقوق سیاسی مسیر خود را از این واقعیت می‌جوید که مردم در درون واحدهای به لحاظ سرزمینی بسته‌ای سازمان‌دهی می‌شوند که در چارچوب آن، ترتیبات مقتدرانه حاکم تأسیس یافته است. این یک شیوه متمایزِ بودن و عمل در این جهان یعنی جهان امر سیاسی است. امر سیاسی را نباید با سیاست خلط کرد. سیاست مجموعه‌ای از رویه‌ها است که برای مدیریت تعارض‌هایی تکون یافته که بین اشخاص و گروه‌ها بروز می‌کند. امر سیاسی، بر عکس، به پدیده تعیین‌کننده و بنیادی‌تری اشاره دارد؛ اینکه شکل غالب واحد سیاسی یعنی دولت، در ساختارهای اقتدار و اطاعتی جای گرفته، که قدرتش چنان است که درک اعضای خود از عدالت و بی‌عدالتی، درست و نادرست، آزادگی و بردگی و خوب و بد را شکل می‌دهد.
پس، فلسفه حقوق سیاسی، مدعی است که حقوق جنبه‌ای از امر سیاسی است و اینکه امر سیاسی شیوه‌ای مستقل در نگاه به جهان است. از این مفروضات اولیه، یک بینش کلیدی نسبت به رابطه میان حقوق و سیاست، رخ می‌نماید. حقوقدانان سیاسی یعنی هم آنانی که این نوع فلسفه حقوق را می‌پرورند، قادرند تبیین کنند که چگونه حقوق در تقویت نیروهای منسجم امر سیاسی عمل می‌کند.»

دربارۀ مارتین لاگلین، نویسندۀ کتاب «فلسفه حقوق سیاسی»
مارتین لاگلین (Martin Loughlin) استاد حقوق عمومی در دانشکدۀ اقتصاد و علوم سیاسی لندن و از اعضای آکادمی بریتانیا است. او همچنین یکی ویراستاران مجموعۀ «نظریۀ قانون اساسی آکسفورد» است.
از آثار مارتین لاگلین می‌توان به کتاب «مبانی حقوق عمومی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفه حقوق سیاسی»
کتاب «فلسفه حقوق سیاسی» با ترجمه و مقدمۀ احمد رنجبر در نشر نگاه معاصر منتشر شده است.
احمد رنجبر متولد 1353 است. از رنجبر اثری تألیفی با عنوان «آزادی آکادمیک» هم منتشر شده است.