هنر همدردی

کتاب «هنر همدردی» اثر آرتور شوپنهاور
واکاویِ فلسفیِ مفهوم همدردی و مفاهیم مشترک و متضاد با آن. کتاب «هنر همدردی»، با عنوان اصلی Über das Mitleid، جستارهایی است از آرتور شوپنهاور که همگی حول مفهوم همدردی و مفاهیم مشابه آن، نظیر عشق و مهرورزی و شفقت و عدالت و ترحم، و همچنین مفاهیم متضاد با مفهوم همدردی، نظیر سنگدلی و بی‌رحمی و خودخواهی، می‌گردند.
شوپنهاور در جستارهایی که از او در کتاب «هنر همدردی» گرد آمده‌اند به ریشه‌یابی فلسفی مفهوم همدردی می‌پردازد و آن را از منظر فلسفی و از وجوه گوناگون تشریح و تجزیه و تحلیل می‌کند و در زمانۀ خود بابی تازه را در فلسفه‌ورزی و مباحث فلسفی می‌گشاید.

مروری بر کتاب «هنر همدردی»
چنانکه در مقدمۀ علی عبداللهی بر ترجمۀ فارسی کتاب «هنر همدردی» به‌تفصیل توضیح داده شده، آرتور شوپنهاور در جستارهای گردآمده در این کتاب، در بحث از موضوعاتی چون همدردی و مدارا و عشق و همدلی و مفاهیمی نظیر این‌ها، از اخلاق کانتی فاصله می‌گیرد و موضعی نقادانه را دربرابر نگرش کانت دربارۀ ریشه‌ و سرچشمۀ همدردی اتخاذ می‌کند. شوپنهاور، برخلاف کانت، ریشۀ همدردی و احساسات مرتبط با آن را نه در عقل کاربردی که در جایی دیگر می‌جوید. او همچنین در این کتاب، همدردی را برآمده از باید و نبایدهای مرسوم و متعارف نمی‌داند.
در کتاب «هنر همدردی» همچنین به احساسات متضاد با همدردی، مثل خودخواهی و سنگدلی و بی‌رحمی و...، پرداخته شده و به اینکه تخیل قوی چقدر با همدردی و عشق رابطۀ مستقیم دارد. به‌اعتقاد شوپنهاور در کتاب «هنر همدردی» کسی می‌تواند با دیگران همدردی و رنج آن‌ها را درک کند و بر رنج دیگران بگرید که تخیلی قوی داشته باشد و افراد سنگدل که نمی‌توانند بگریند از قوۀ تخیل بی‌بهره‌اند.
جستارهای گردآوری شده در کتاب «هنر همدردی» شوپنهاور را به‌مثابه فیلسوفی پیشرو معرفی می‌کنند چرا که او، چنانکه در مقدمۀ ترجمۀ فارسی این کتاب اشاره شده، در جستارهای این کتاب از منظری به مقولۀ همدردی می‌نگرد که در زمانۀ خود منظری تازه بوده است. در کتاب «هنر همدردی» دیدگاه‌هایی دربارۀ همدردی و مفاهیم مرتبط و متضاد با آن مطرح شده که بعدها علوم طبیعی و عصب‌شناسی، مُهر تأیید بر آن‌ها زدند و در قرن بیستم و بیست‌ویکم به‌طور گسترده و علمی به آن‌ها پرداخته شده است.
کتاب «هنر همدردی» از مقدمه‌ای نوشتۀ فرانکو وولپی، با عنوان «با همدیگر کنار آمدن: اخلاقِ مدارا و همبستگیِ شوپنهاور بر شالوده‌ی همدردی» و چهار جستار از شوپنهاور تشکیل شده است.
جستارهای چهارگانۀ کتاب «هنر همدردی» عبارتند از: «درباب نیستی و رنج زندگانی»، «آری‌گویی و انکار اراده‌ی معطوف به زندگی»، «درباره‌ی بنیان اخلاق» و «درباره‌ی اخلاق».

دربارۀ آرتور شوپنهاور، نویسندۀ کتاب «هنر همدردی»
آرتور شوپنهاور (Arthur Schopenhauer)، متولد 1788 و درگذشته به‌سال 1860 فیلسوف آلمانی بود.
شوپنهاور معاصر هگل و البته با او در تعارض شدید بود. او متأثر از کانت بود و بر نیچه تأثیر بسیار گذاشت. تأثیر شوپنهاور بر آیندگان اما فراتر از حوزۀ فلسفه است. اندیشه‌های او تأثیرات زیادی بر حوزه‌های اخلاق و هنر و ادبیات و روانشناسی داشته است. زیگموند فروید از متفکران بزرگی‌ست که از شوپنهاور تأثیر گرفته است.
شوپنهاور در زمان حیاتش دیر به شهرت رسید و این شهرت را نه مدیون مهمترین کتابش، یعنی کتاب «جهان همچون اراده و تصور»، بلکه مدیون کتاب مهم دیگرش، با عنوان «متعلقات و ملحقات» بود. او اما امروزه یکی از بزرگترین فیلسوفان تاریخ فلسفه است و آثارش همچنان آثاری مطرح و قابل بحث و مهم در این حوزه‌اند.
انتشار کتاب مهم «جهان همچون اراده و تصور» شوپنهاور توجهی را از جانب اهل فلسفه به جانب او برنینگیخت چون در زمان انتشار این کتاب جریان غالب در فلسفه با آنچه شوپنهاور مطرح می‌کرد فاصله داشت. اما انتشار کتاب «متعلقات و ملحقات» شوپنهاور را معروف و توجهات را به او معطوف کرد و این شهرت همچنان باقی است و امروزه «جهان همچون اراده و تصور» و «متعلقات و ملحقات» دو اثر مهم شوپنهاور شمرده می‌شوند.
از نشانه‌های اینکه شوپنهاور همچنان فیلسوفی مهم و تأثیرگذار است کتاب «در محضر شوپنهاور» است که میشل ولبک، نویسندۀ معاصر فرانسوی، در سال‌های اخیر دربارۀ این فیلسوف نوشته است.
از دیگر آثار آرتور شوپنهاور می‌توان به کتاب‌های «ریشه‌ی چهارگان اصل دلیل کافی»، «هنر همیشه بر حق بودن: 38 راه برای پیروزی در هنگامی که شکست خورده‌اید»، «دو مسئله‌ی بنیادین اخلاق» و «درباب بینایی و رنگ‌ها» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «هنر همدردی»
کتاب «هنر همدردی» با ترجمۀ علی عبداللهی و مقدمه‌ای خواندنی از او در معرفی و شرح این کتاب، در نشر مرکز منتشر شده است.
علی عبداللهی، متولد 1347 در بیرجند، مترجم و شاعر ایرانی است. عبداللهی دارای لیسانس زبان و ادبیات آلمانی از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس همین رشته از دانشگاه تربیت مدرس است. او آثار بسیاری را از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرده است و همچنین تدریس زبان آلمانی و ترجمه در دانشگاه تهران، دانشگاه دولتی اصفهان و دانشگاه آزاد تهران مرکز را در کارنامۀ کاری خود دارد.
آثار علی عبداللهی در نشریات مختلفی، از جمله «بخارا» و «چیستا»، و نیز مجلات ادبی آلمان منتشر شده است. او همچنین معرف تعدادی از شاعران ایرانی به آلمانی‌زبان‌ها است.
از ترجمه‌های علی عبداللهی می‌توان به کتاب‌های «آواره و سایه‌اش»، «هنر حفظ آبرو»، «اکنون میان دو هیچ: مجموعۀ اشعار نیچه»، «عاشقانه‌های گوته»، «عاشقانه‌های هرمان هسه»، «مهمان‌های ناخوانده»، «خرده‌فرمایش‌های جناب پتر پانتر»، «بچه‌های تانر» و «آمریکا» اشاره کرد.
از علی عبداللهی همچنین چند دفتر شعر منتشر شده است که کتاب‌های «سایبان سرخ» و «دریاها پشت دیوار» از آن جمله‌اند.