کتاب «خانهي شادي» اثر اديت وارتون
رماني اجتماعي و نقادانه دربار? امريکاي اواخر قرن نوزدهم و در نقد ارزشهاي سودمحورِ نظام سرمايهداري. کتاب «خانهي شادي»، با عنوان اصلي The House of Mirth، از رمانهاي مطرح و شاخص اديت وارتون است.
اديت وارتون در کتاب «خانهي شادي» با طرح قصهاي ماهرانه و طنزي گزنده و نگاهي موشکاف و ظريف و جزئينگر، به آدابورسوم و اخلاقيات فاسد طبقات ممتاز امريکاي اواخر قرن نوزدهم حمله ميکند و جامعهاي بيرحم و بياخلاق و غرق در فساد را با ظرافت به تصوير ميکشد.
متن اصلي کتاب «خانهي شادي» اولين بار در سال 1905 منتشر شد. اين رمان، بعد از اولين انتشار، با استقبال و فروشي فوقالعاده روبهرو شد.
کتاب «خانهي شادي» دستماي? اقتباسهاي تئاتري، راديويي، تلويزيوني و سينمايي نيز قرار گرفته و براساس آن اپرا هم ساخته شده است.
مروري بر کتاب «خانهي شادي»
اديت وارتون در کتاب «خانهي شادي» يک طرح داستاني جسورانه را براي حمله به جامع? زمان خود درمياندازد. شخصيت اصلي کتاب «خانهي شادي» زني به نام ليلي بارت است. ليلي بارت زني فقير، اما از طبقهاي ممتاز است؛ زني که فرزندِ پدري مالباخته است و با مرگ پدر و مادرش، يتيم شده است.
ليلي بارتِ کتاب «خانهي شادي» اما نميخواهد تسليم ادبار و فقر و زندگي مشقتبار بشود و تنها بماند. او ميکوشد در طبق? بالاي اجتماع جايي محکم براي خود دستوپا کند و خانوادهاي تشکيل دهد، همسر و فرزند داشته باشد و در مجموع زندگياي معقول براي خود تدارک ببيند.
داستان کتاب «خانهي شادي» شرح نبرد ليلي با جامعه براي کسب موقعيتي ممتاز و پايگاهي محکم در اجتماع و مواجه? او با جامعهاي شياد و حقهباز و منفعتطلب و فاسد است. در بستر چنين قصهاي است که اديت وارتون در کتاب «خانهي شادي» يک تراژدي – کمديِ امريکايي تمامعيار خلق ميکند و با ريزبيني و رندي و تلخانديشي، زير پوست جامع? نيويورکِ زمان خود ميرود، تاريکجاهاي اين جامعه را ميکاود و نيز به ژرفاهاي احساسات و عواطف و اميال و خواستههاي انساني نقب ميزند و تصويري هم از آدابورسوم طبقات ممتاز جامعهاش ارائه ميدهد.
کتاب «خانهي شادي» رماني جسورانه، رندانه، پُرکشش و تأملانگيز است؛ رماني با محوريت يک زن که نميخواهد شرايطي را که به او تحميل شده بپذيرد و ميخواهد بجنگد تا آنچه را ميخواهد به دست آورَد و در اين راه، درگير مصائب و گرفتاريهايي ميشود. قواعد بازي در نيويورکي که وقايع کتاب «خانهي شادي» در آن اتفاق ميافتد، قواعدي بيرحمانه است. سرانجامِ کوشش و جنگ ليلي در چنين شرايطي چه خواهد شد؟ آيا او موفق ميشود به آنچه ميخواهد برسد يا ناکام ميماند و به فرجامي تراژيک دچار ميشود؟ اين را با خواندن کامل کتاب «خانهي شادي» درخواهيد يافت.
کتاب «خانهي شادي» سفريست به هزارتوي دوزخِ هولِ جامعهاي تا مغز استخوان فاسد و تباه و بيرحم و گرفتار شيادي و حقهبازي و سودجويي؛ سفري به نيويورکِ اواخر قرن نوزدهم.
در بخشي از کتاب «خانهي شادي» ميخوانيد: «ليلي بعد از بيدارشدن متوجه شد که فقط خودش روي تخت است و نور زمستاني نيز به اتاق راه يافته است.
متحير از غرابتِ محيط پيرامونش، بلند شد و نشست. بعد حافظهاش فعال شد و با لرزشي که به اندامش افتاد به اطراف نظر کرد. در نور اُريب و سردي که از ديوار يکي از ساختمانهاي مجاور ميتابيد، لباس شب و شنل اُپرايش را ديد که در کپهاي پرزرقوبرق روي يک صندلي قرار گرفته بود. لباس زيبايي که گوشهاي گذاشته شده باشد مثل پسماندههاي خوردني ضيافتها اشتهاکورکن است و توي ذوق ميزند. به ذهن ليلي رسيد که در خانه، هوشياري مستخدمهاش او را از شرّ ديدن چنين ناسازگاريهايي خلاص ميکند. آنقدر خسته بود و آنقدر خودش را روي تخت گرتي جمعوجور کرده بود که تنش درد ميکرد. در کل مدتي که در آن خواب آشفته بود آگاه بود که روي تخت جايي براي غلتزدن ندارد و تلاش طولانيمدتش براي بيحرکتماندن باعث شد احساس کند شب را در قطار گذرانده است.
اولين حسي که حضورش را تحميل کرد همين ناراحتي جسماني بود؛ و بعد در پس اين احساس، درماندگي ذهني متناظري را تجربه کرد؛ احساس رخوت ناشي از وحشت که بيش از نخستين يورشِ حس بيزاري تحملناپذير بود. تصور اجبار بيدارشدن در صبح با چنين وزني بر سينهاش ذهن خستهاش را به تلاشي تازه برانگيخت. بايد هرطورشده از باتلاقي که در آن افتاده بود راهي به بيرون مييافت. آنچه ضرورت اقدامکردن را به او تحميل ميکرد، بيش از احساس گناه، وحشتِ افکارِ صبحگاهياش بود. اما بهشکل وصفناپذيري خسته بود. فکرکردنِ پيوسته خستهکننده بود. بهپشت دراز کشيد و با بيدارشدن دوبارهي حس اکراه و نفرت جسماني در درونش، به آن اتاق تنگوترش نگاه کرد. هواي محيط بيرون، فشرده در ميان ساختمانهاي بلند، از پنجره هيچ طراوت و تازگياي به درون نميآوَرد. گرماي بخاري در مارپيچي از لولههاي کثيف آواز سرميداد و بوي آشپزي از شکاف لاي در تو ميزد.»
دربار? اديت وارتون، نويسند? کتاب «خانهي شادي»
اديت وارتون (Edith Wharton)، متولد 1862 و درگذشته به سال 1937، نويسند? امريکايي بود. وارتون اولين زنِ برند? جايز? پوليتزر است.
فرديت، اخلاقيات، اصلاحات اجتماعي، آداب خانوادههاي قديمي و نخبگان جديد و زندگي طبقات اشرافي از جمله موضوعات عمد? آثار اديت وارتون هستند. همچنين يکي از مضامين کليدي آثار او رابط? ميان خانه، بهعنوان يک مکان فيزيکي، با احساسات ساکنان آن است.
از اديت وارتون، بهجز آثار داستاني، سه دفتر شعر و تعدادي اثر غيرداستاني هم منتشر شده است. از جمله آثار او ميتوان به کتابهاي «عصر بيگناهي»، که وارتون بهخاطرش جايز? پوليتزر را گرفت، «ايتان فروم» و «تاوان» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «خانهي شادي»
کتاب «خانهي شادي» با ترجم? سهيل سُمّي در نشر برج منتشر شده است.
سهيل سُمّي، متولد 1349 در تهران، مترجم ايراني است. سُمّي تحصيلکرد? زبان و ادبيات انگليسي در دانشگاه علامه طباطبايي و دانشگاه تهران است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «سرگذشت نديمه»، «اپراي شناور»، «غول مدفون»، «مدار رأسالسرطان»، «فرار کن خرگوش»، «مأمور مخفي»، «حقارت»، «چشم گربه»، «فقط يک داستان»، «شواهد»، «نامناپذير»، «هرگز رهايم مکن»، «کلارا و خورشيد»، «مطالعاتي درباب هيستري»، «تأويل رؤيا»، «جمهوري روم»، «اتاقي با يک چشمانداز»، «در باب طنز: خنديدن به خود يا به ديگري؟» و «بينالنهرين باستان» اشاره کرد.
