کار روشنفکری

معرفی کتاب کار روشنفکری اثر بابک احمدی

رساله‌ای که با به کار گرفتن تحلیل گفتمان تعریفی از کار روشنفکری به دست داده است. بابک احمدی در کتاب کار روشنفکری نشان داده که چرا اغلب تعاریف موجود از روشنفکر غیردقیق و مبهم است و پس از آن تلاش کرده با برجسته کردن ویژگی‌های کار روشنفکری به سمت ارایه تعریفی دقیق‌تر از این اصطلاح گام بردارد.
یکی از نکات کلیدی و مرکزی این کتاب این است که کار روشنفکری به عنوان کرداری نقادانه در نظر گرفته شده است.
کار روشنفکری پاسخی است به این پرسش‌ها که: آیا می‌توان ملاکی یافت که بر اساس آن به تعریفی دقیق از کار روشنفکری دست یافت؟ کار فکری افراد کجا به کار روشنفکری تبدیل می‌شود؟

درباره کتاب کار روشنفکری بابک احمدی

در بسیاری از گفت‌وگوهای روزانه، سخنرانی‌ها، کتاب‌ها، نشریات و...، از اصطلاح روشنفکر استفاده می‌شود اما می‌توان گفت که این واژه هربار در توصیف گروهی متفاوت از افراد به کار گرفته می‌شود. در جایی به افراد تحصیل‌کرده روشنفکر گفته می‌شود و در جایی دیگر روشنفکر خطاب به چهره‌های پیشروی جامعه به کار می‌رود و می‌توان به نمونه‌های متعدد دیگری از کاربرد این اصطلاح هم اشاره کرد. بابک احمدی با نابسنده دانستن تعریف‌های ذات‌باورانه از روشنفکر و کار روشنفکری می‌گوید این تعاریف نه تنها راهگشا نیستند بلکه می‌توانند در مواردی به بدفهمی هم دامن بزنند.
نویسنده رساله کار روشنفکری معتقد است که اصطلاح روشنفکر مبهم و مساله‌ساز است و در خیلی از موارد به شکلی مجازی و استعاری به کار می‌رود و دقیق نیست. پیش از تعریف روشنفکر باید گستره و حدود کار روشنفکری به عنوان کردار فکری خاص و مشخص افراد دانسته و به گونه‌ای نظری تبیین شده باشد. 
بر این اساس فصل اول کتاب کار روشنفکری با عنوان «نابسندگی تعریف‌های ذات‌باورانه از روشنفکر و بن‌بست رویکردهای عینی‌گرا»، به توضیح این موضوع پرداخته که مباحث استوار بر تعریف‌های ذات‌باورانه از روشنفکر، و نظریه‌ها و بحث‌هایی که بر پایه درکی عینی‌گرایانه از روشن‌فکری پدید آمده‌اند، کارآمد نیستند و منش نقادانه و نفی‌کننده دارد. نویسنده در این فصل برخی از مهم‌ترین مباحث، تعریف‌ها و نظریه‌هایی را که در سده گذشته درباره روشنفکری مطرح شده‌اند توضیح داده است.
او کوشیده نشان دهد که هرچند فعالیت‌های پژوهشگرانی که به یاری روش‌های رایج در تاریخ عقاید به تحقیق پرداخته‌اند از جنبه‌هایی مفید بوده، اما آنان به مساله مرکزی و اصلی توجه نکرده‌اند و از آن‌جا که نتوانسته‌اند این نکته را روشن کنند که کجا و چگونه کار روشنکری آغاز می‌شود، برای مسائلی هم که در جریان کارشان پیش آمده پاسخ‌های دقیق، روشن و بامعنایی فراهم نیاورده‌اند. برخی از این مسایل را می‌توان در قالب این پرسش‌ها بیان کرد: آیا روشنفکری کرداری فردی است یا جمعی؟ آیا پدیداری است متعلق به زمانه‌ای معین یا به هرگونه فعالیت نظام‌مند نظری یا فرهنگی در دروه‌های تاریخی مختلف مربوط می‌شود؟ اگر تاریخی باشد، آیا خاص است، یا بنیادی یکه دارد که به شکل‌های گوناگون ظاهر می‌شود؟ آیا می‌توان با اطمینان گفت که روشنفکران یک لایه تعریف شده اجتماعی هستند؟ آیا می‌توان از تاریخ روشنفکری یاد کرد؟
بابک احمدی در رساله کار روشنفکری به واسطه تحلیل گفتمان و به طور خاص بحث میشل فوکو درباره گفتمان، پاسخی برای این پرسش که کجا کار فکری افراد به کار روشنفکری تبدیل می‌شود یافته و آن را در فصل دوم این کتاب شرح داده است. 
مباحث فصل دوم کتاب کار روشنفکری با عنوان «به سوی تعریفی تازه از کار روشنفکری بر اساس تحلیل گفتمان»، بر پایه تعریفی غیرذات‌باورانه، موقتی و محدود از کار روشنفکری منش اثباتی دارد. 

خلاصه کتاب کار روشنفکری بابک احمدی نشر مرکز

در تعریفی که بابک احمدی از کار روشنفکری در این کتاب ارایه داده می‌توان سه نکته را برجسته کرد: «1) کار روشنفکری در بنیان خود کرداری گفتمانی و انتقادی است. نمی‌توان در محدوده گفتمانی خاص نوآوری کرد، اما محدودیت‌های گفتمانی و قاعده‌های پیشین و سنتی را روشن نکرد. 2) کار روشنفکری همواره در نمایش رابطه موقعیت و کردار گفتمانی با توزیع قدرت یا به صورت انتقاد صریح شکل می‌گیرد، یا زمینه انتقاد را برای دیگران فراهم می‌آورد... 3) بدون کردار و اندیشه انتقادی رابطه بین گفتمان‌ها دگرگون نخواهد شد و فضایی برای شکل‌د‌هی تازه گفتمانی که در چارچوب آن‌ها نتایج نوآوری‌ها سنجیده شوند، به وجود نخواهد آمد.»

درباره بابک احمدی نویسنده کتاب کار روشنفکری 

بابک احمدی، نویسنده، مترجم، منتقد و پژوهشگر ادبی و هنری، در سال 1327 در تهران متولد شده است. او پس از تحصیلات متوسطه وارد دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۴۹ مدرک کارشناسی علوم سیاسی را از این دانشگاه دریافت کرد و سپس برای ادامه تحصیل به پنسیلوانیای امریکا رفت و در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه پنسیلوانیا فارغ‌التحصیل شد. پس از این و تا پیش از وقوع انقلاب در لندن و پاریس زندگی کرد. احمدی کتاب‌های متعددی در زمینه نقد و نظریه ادبی و هنری و فلسفه منتشر کرده و اغلب آثارش با استقبال خوانندگان روبرو شده و به چاپ‌های متعدد رسیده‌اند. او در ابتدا به عنوان منتقد با مجله «فیلم» همکاری می‌کرد و پس از آن به شکل جدی‌تری به تالیف و ترجمه در حوزه‌های ادبیات و هنرها و فلسفه پرداخت. «مدرنیته و اندیشه انتقادی»، «حقیقت و زیبایی»، «هایدگر و پرسش بنیادین» و «رساله تاریخ» عناوین برخی از تالیفات احمدی است. «نشانه‌ای برای رهایی» و «زندگی در دنیای متن» نیز از جمله ترجمه‌های او است.

کتاب کار روشنفکری برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث علوم سیاسی را می‌توان مخاطب اصلی کتاب کار روشنفکری دانست. در این کتاب البته مباحث فلسفی به خصوص در مورد مدرنیته و اندیشه انتقادی هم مطرح شده و از این حیث علاقه‌مندان به فلسفه را هم می‌توان مخاطبان این اثر به شمار آورد.