هنر رنجاندن

کتاب «هنر رنجاندن» اثر آرتور شوپنهاور، ترجمه علی عبداللهی، نشر مرکز
گزیده‌ای از داوری‌ها، رنجاندن‌ها، ناسزاها و تیزبینی‌های آرتور شوپنهاور. آرتور شوپنهاور، فیلسوف مهم و دوران‌سازی است که فلسفه‌اش در تاریخ فلسفه دگرگونی‌های عمیقی پدید آورد و به جز آرا و نظراتش، زندگی و رفتارش نیز ویژه بود. او فیلسوفی صریح و رک‌گو بود و نظراتش را بی‌پرده‌پوشی ابراز می‌کرد و ابایی نداشت که حتی از درشت‌گویی و لیچارپرانی و رنجاندن و توهین به موضوع بحث‌اش استفاده کند. کتاب «هنر رنجاندن» به همین بخش از حیات فلسفی و سلوک خاص شوپنهاور مربوط است و تمام تندخویی‌ها و حملات او را یک‌جا گردآورده است.
در کتاب «هنر رنجاندن» با چهره عریان و بی‌ملاحظه شوپنهاور مواجه می‌شویم که فیلسوفی است تندخو و کج‌خلق که به هیج چیز و هیچ کس رحم نمی‌کند.
قسمت‌هایی از نظرات شوپنهاور در کتاب «هنر رنجاندن» ممکن است واقعا موجب رنجاندن خواننده امروزی هم بشود اما به هرحال تندخویی وجهی از چهره شوپنهاور بوده که خودش هم در زمان حیاتش با تبعات این رفتار درگیر بود. او نه فقط از دانشگاه بلکه از بسیاری دیگر از جمع‌ها کنار گذاشته شد و به انزوا کشیده شد و البته خودش هم از این انزوا استقبال کرد.

مروری بر کتاب «هنر رنجاندن»
کتاب «هنر رنجاندن» را می‌توان سیاهه‌ رنجاندنی‌ها در آثار آرتور شوپنهاور دانست. برای شوپنهاور فرقی نمی‌کرد که موضوع بحث و طرف پرخاش‌هایش چه کسی و چه مفهومی بوده؛ او به صریح‌ترین شکلی نظرش را بیان می‌کرد بی‌آنکه ملاحظه‌ای برای نرنجاندن داشته باشد.
علی عبداللهی، مترجم کتاب «هنر رنجاندن» در یادداشت ابتدایی‌اش به همین نکته اشاره کرده و می‌گوید شوپنهاور از نادر فیلسوفانی است که برای بیان تفکراتش از آرایه‌های کلامی طعن و هزل و شوخی و نقیضه و هجو به خوبی استفاده کرده است و در این زمینه بی‌پروا تاخته است. از این‌رو او می‌گوید شاید بهتر بود نام این کتاب «دانشنامه ناسزاها و پرخاشگری‌ها»ی شوپنهاور بود یا «زرادخانه طعن‌ها»ی او برای تدارک حملاتی برق‌آسا به مواضع دشمنان فرضی و غیرفرضی، یا کم‌وبیش سیاهه الفبایی خشم‌های یک فیلسوف انقلابی و بی‌ملاحظه. خشم شوپنهاور شامل هر کسی یا هر چیزی می‌توانست بشود: از هگل و فیشته و کانت گرفته تا استادان صاحب کرسی آن دوران، و نیز موضوعاتی چون مسیحیت، یهودیت، کتاب مقدس و نیز گاهی اندیشه‌های جاافتاده‌‌ای چون نقد خرد، کرامت انسانی، اخلاق یا ستایش زنان. این فهرست را می‌توان همین‌طور ادامه داد و به دانشگاه‌های بزرگ آلمان یا آکادمی سلطنتی دانمارک هم رسید.
در کتاب «هنر رنجاندن» با فیلسوفی روبرو می‌شویم که اگرچه ممکن است با برخی نظراتش موافق نباشیم اما باید به یاد داشته باشیم که او اساسا به دنبال مورد تایید قرار گرفتن نبود. شوپنهاور در زمان حیاتش به خاطر همین شیوه رفتار نه فقط از دانشگاه و جمع‌های فلسفی و هنری پس زده شد بلکه حتی حمایت خانواده و دوستانش را هم از دست داد اما به قول مترجم کتاب، او چنین بودنی را بر سر فرو بردن در آخور فلاسفه دانشگاهی و چریدن در مرغزار ملاحظات و رودربایستی‌های دولتی و غیردولتی زمانه‌اش ترجیح می‌داد و حتی به این سلوک فکری رفتاری و زیستن در تنهایی مطلق می‌بالید.
کتاب «هنر رنجاندن»، آن‌طور که مترجم اثر هم اشاره کرده، هم فراز و فرودهای فکری متفکر- منتقدی پرشور، تنها و بی‌ملاحظه را به خوبی نشان می‌دهد و هم در نوع خود از آثار یگانه در زمینه بیان لحن و نثر چابک و زبان خلاقه شوپنهاور در نقد رادیکال است.
فرانکو وولپی در جستاری که در ابتدای کتاب «هنر رنجاندن» آمده می‌گوید این کتاب تکمله‌ای ایده‌آل است بر کتابجه «هنر همیشه بر حق بودن» یا به عبارتی «هنر خود را بر حق جلوه دادن» که رساله‌ا‌ی است مشتمل بر سی و هشت ترفند ماهرانه که شوپنهاور آن را برای استفاده شخصی خودش تدوین کرده بود.
داوری‌ها، رنجاندن‌ها، ناسزاها و تیزبینی‌های شوپنهاور در کتاب «هنر رنجاندن» به صورت الفبایی تنظیم شده‌اند و از این‌رو این کتاب می‌تواند منظومه‌ای کامل در شناخت شوپنهاور در نظر گرفته شود. «هنر رنجاندن» از دیدگاه کتاب‌آرایی مشی گزین‌گویه‌وار و هدفمند دارد و در مواردی خواننده باید قبل و بعد گفتاوردها را حدس بزند یا با رجوع به اصل اثر آن را به طور کامل بخواند.

درباره آرتور شوپنهاور نویسنده کتاب «هنر رنجاندن»
آرتور شوپنهاور، فیلسوف مشهور قرن نوزدهم آلمانی، در سال 1788 در شهر بندری دانتسیگ که اینک در لهستان قرار دارد و گدانسک نامیده می‌شود به دنیا آمد و در 21 سپتامبر سال 1860 در شهر فرانکفورت از دنیا رفت. شوپنهاور یکی از بهترین نثرنویسان قرن نوزدهم اروپا است و در میان فیلسوفان آلمانی به نثر خوش و شاعرانه مشهور است. او به فلسفه، خارج از جریان غالب فلسفه آکادمیک پرداخت و اغلب آثارش را در نیمه نخست قرن نوزدهم نوشت. شوپنهاور، که به فلسفه بدبینانه‌اش مشهور است، خود را پیرو کانت می‌دانست و با این‌حال در بسیاری موارد از دور از اندیشه کانت است. اراده، مفهومی بنیادی در فلسفه شوپنهاور است. شوپنهاور بر بسیاری از جریان‌های فلسفی و هنری پس از خودش تاثیر گذاشت و از میان آنها به‌طور ویژه می‌توان از نیچه و واگنر نام برد. از شوپنهاور و درباره او آثاری به فارسی ترجمه شده‌اند که از میان آنها می‌توان به این کتاب‌ها اشاره کرد: «ریشه‌ چهارگان اصل دلیل کافی»، «در باب حکمت زندگی»، «هنر همیشه بر حق بودن: 38 راه برای پیروزی در هنگامی که شکست خورده‌اید»، «دو مسئله‌ی بنیادین اخلاق»، «درباب بینایی و رنگ‌ها» و «جهان همچون اراده و تصویر».

درباره ترجمه کتاب «هنر رنجاندن»
کتاب «هنر رنجاندن» با ترجمه علی عبداللهی توسط نشر مرکز منتشر شده است.
علی عبداللهی، متولد 1347 در بیرجند، مترجم و شاعر ایرانی است. عبداللهی دارای لیسانس زبان و ادبیات آلمانی از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس همین رشته از دانشگاه تربیت مدرس است. او آثار بسیاری را از زبان آلمانی به فارسی ترجمه کرده است و همچنین تدریس زبان آلمانی و ترجمه در دانشگاه تهران، دانشگاه دولتی اصفهان و دانشگاه آزاد تهران مرکز را در کارنامه کاری خود دارد.
آثار علی عبداللهی در نشریات مختلفی، از جمله «بخارا» و «چیستا»، و نیز مجلات ادبی آلمان منتشر شده است. او همچنین معرف تعدادی از شاعران ایرانی به آلمانی‌زبان‌ها است. از ترجمه‌های علی عبداللهی می‌توان به کتاب‌های «بچه‌های تانر»، «آواره و سایه‌اش»، «هنر حفظ آبرو»، «اکنون میان دو هیچ: مجموعه اشعار نیچه»، «عاشقانه‌های گوته»، «عاشقانه‌های هرمان هسه»، «مهمان‌های ناخوانده»، «خرده‌فرمایش‌های جناب پتر پانتر»، و «آمریکا» اشاره کرد. از علی عبداللهی همچنین چند دفتر شعر منتشر شده است که کتاب‌های «سایبان سرخ» و «دریاها پشت دیوار» از آن جمله‌اند.