کلمبا و دو داستان دیگر

کتاب «کُلُمبا و دو داستان دیگر» اثر پروسپِر مِریمه
ترجمۀ سه داستان از پروسپر مریمه به‌همراه تحلیلی از پاتریک بِرتیه بر این داستان‌ها. کتاب «کُلُمبا و دو داستان دیگر» شامل سه داستان از مریمه است که هرسه به‌نحوی، به‌لحاظ مضمون و درونمایه، با یکدیگر مرتبط هستند اگرچه هر یک داستانی مستقل به‌شمار می‌آیند.
هرسه داستانی که از مریمه در کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» آمده دربارۀ خشونت و قساوت و بی‌رحمی آدمی‌اند و دربارۀ قتل و عمل شَریرانه. مریمه در هرکدام از داستان‌های کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر»، از خلال داستانی مستقل از دو داستان دیگر کتاب، از خشونت و رذالت سخن گفته و به بیانی دیگر به سه شیوه به یک موضوع پرداخته و از انگیزه‌ها و عوامل مختلفی نوشته است که آدمی را به رذالت و ارتکاب خشونت و قتل می‌کشانند.

مروری بر کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر»
قصه‌های «ماتِئو فالکُن»، «ونوس شهر ایل» و «کُلُمبا» سه قصه‌ای هستند که از مریمه در کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» می‌خوانید.
مریمه در داستان‌های کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» نشان می‌دهد که آدم‌ها، هرچقدر هم که شریف و درستکار باشند، چطور در شرایطی می‌توانند خشونت را توجیه کنند و رفتارهایی به‌شدت خشن و بی‌رحمانه و هولناک و رذیلانه و باورنکردنی از خود بروز دهند.
هنر مریمه در هرسه داستان کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» در این است که راوی داستان‌های او در این کتاب به‌خونسردی از فضای رئال و توصیف زندگی روزمره وارد فضایی خشونت‌بار می‌شود و این‌گونه خشونت به‌نحوی نمایش داده می‌شود که گویی جزوی از همان زندگی روزانه است.
در داستان‌های کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» با راویانی مواجهیم که از بیرون به ماجرا نگاه می‌کنند و این فرصتی به نویسنده می‌دهد که نوعی فاصله‌ بین روایت و موضوع تراژیک روایت ایجاد کند و این‌گونه تأثیر تراژدی را بیشتر کند و ضربه‌ای کاری‌تر به خواننده وارد کند. راوی داستان‌های کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» به‌آرامی و بی‌شتاب قصه‌اش را روایت می‌کند و آرام‌آرام به اصل موضوع می‌رسد و خواننده را از حاشیه به اصل می‌کشاند و تصویری موحش از آدمی را برای او به نمایش می‌گذارد.
در قصه‌های کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» با نمودهای مختلف خشونت و وجوهی بس ترسناک و بی‌رحمانه از آن مواجهیم. در این کتاب هم داستان شریرانه و هولناکی دربارۀ فرزندکُشی می‌خوانیم و هم داستان‌هایی دربارۀ خشونت برآمده از عطش انتقام. در یک داستان ماجرای مردی را می‌خوانیم که پسرش را به قتل می‌رساند. در داستانی هم پای مجسمۀ ونوس اساطیری در میان است و این مجسمه عامل خشونت است و در داستانی دیگر شخصیتی را داریم که با فکر انتقامِ مرگِ پدرش کلنجار می‌رود و دو زن در اطرافش هستند که یکی‌شان می‌کوشد او را از انتقام بازدارد و دیگری که خواهرِ اوست به انتقام وسوسه‌اش می‌کند و حقه به کار می‌زند تا برادرش را به انتقام ترغیب کند.
آنچه می‌خوانید بخشی از داستان «ماتئو فالکن» از کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر» است: «در سال ... 18 که در کُرس بودم، ماتِئو فالکُن در نیم فرسنگی بیشه خانه داشت. در دیار خویش مرد نسبتاً ثروتمندی به‌شمار می‌آمد که شرافتمندانه می‌زیست، یعنی کاری نمی‌کرد و اموراتش از محصول گله‌هایش می‌گذشت که شبانانِ کوچ‌نشین در کوه‌های منطقه به چرا می‌بردند. وقتی او را ملاقات کردم، یعنی دو سال پس از واقعه‌ای که قصد روایتش را دارم، ظاهراً بیش از پنجاه سال نداشت. مردی کوتاه ولی تنومند را در نظر بیاورید با موهایی ژولیده و سیاه همچون شبق، دماغ خمیده، لبانی باریک، چشمانی درشت و تیز و رخساری چغر همچون آستر چکمه. مهارتش در تیراندازی با تفنگ حتی در این سرزمین، که تیراندازان خوب فراوان‌اند، فوق‌العاده بود. برای مثال ماتِئو هرگز به قوچی که همراه بزغاله‌هایش بود شلیک نمی‌کرد، ولی قوچی تنها را از فاصلۀ صدوبیست پایی با گلوله‌ای در سر یا در شانه، از پا در می‌آورد. قادر بود شب‌هنگام هم به سهولت روزِ روشن از تفنگ استفاده کند. داستانی از مهارت او برایم تعریف کردند که شاید برای کسی که به کُرس سفر نکرده، باورش سخت باشد. شمعی را پشت کاغذ شفافی به اندازۀ یک بشقاب و در فاصلۀ هشتاد پایی قرار می‌دادند. او نشانه می‌گرفت، سپس شمع را خاموش می‌کردند و پس از یک دقیقه، در تاریکی کامل ماشه را می‌فشرد و با چهار شلیک سه سوراخ در کاغذ ایجاد می‌کرد.
ماتِئو فالکُن با چنین استعداد فوق‌العاده‌ای که داشت شهرت فراوانی کسب کرده بود. گفته می‌شد همانطور که دوست خوبی است دشمن خطرناکی هم هست. البته آدم خیّری بود و در منطقۀ پورتووِکیو با همه در صلح و آشتی زندگی می‌کرد. ولی می‌گفتند در کرت که از آنجا زن گرفته بود، رقیبش را که در جنگ هم مانند عشق خطرناک به حساب می‌آمد، قدرتمندانه از سر راه برداشته بود. به هر حال شلیک گلوله‌ای را که هنگام تراشیدن ریش در برابر آیینه‌ای که به پنجره آویزان بود او را از پا در آورد، به ماتِئو نسبت می‌دادند.»

دربارۀ پروسپِر مِریمه، نویسندۀ کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر»
پروسپر مریمه (Prosper Mérimée)، متولد 1803 و درگذشته به سال 1870، داستان‌نویس، مورخ، مترجم و باستان‌شناس فرانسوی بود. مریمه نویسنده‌ای رمانتیک و از پیشگامان رمان کوتاه و نیز چهره‌ای مهم در تاریخ حفاظت از معماری بود.
شهرت مریمه بیشتر به‌خاطر رمان کوتاه «کارمن» است. او در ترجمۀ ادبیات کلاسیک روسیه به فرانسوی هم دستی داشت و آثاری از پوشکین، گوگول و تورگنیف را از روسی به فرانسوی ترجمه کرد.
از دیگر آثار پروسپر مریمه می‌توان به داستان «لوکیس» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «کلمبا و دو داستان دیگر»
کتاب «کُلُمبا و دو داستان دیگر» با ترجمۀ شهلا خسروشاهی، همراه با تحلیل پاتریک بِرتیه بر سه داستانی که در این کتاب آمده، در انتشارات فرهنگ معاصر منتشر شده است.
شهلا خسروشاهی مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «پرومِته: زندگی بالزاک» و «فرهنگ اساطیر یونان و رُم» اشاره کرد.