تئاتر بکت و نورولوژی احساس

کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» نوشتۀ عبدالرحمن نجل رحیم
بکت از منظر عصب‌شناختی. کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس»، نوشتۀ عبدالرحمن نجل رحیم، یک مطالعۀ عصب‌شناختی دربارۀ آثار ساموئل بکت، با تمرکز بر نمایشنامه‌های این نویسندۀ نوبلیست و مشهور ایرلندی، است.
عبدالرحمن نجل رحیم در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» با کندوکاو در مشهورترین نمایشنامۀ ساموئل بکت، یعنی نمایشنامۀ «در انتظار گودو»، و نیز دیگر نمایشنامه‌های او ردپای نورولوژی را در این نمایشنامه‌ها جستجو می‌کند و نشان می‌دهد.
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» نمونه‌ای از نمایش پیوند میان ادبیات و آفرینش ادبی و هنری و نورولوژی است و مصداق این پیوند را در نمایشنامه‌های ساموئل بکت نشان می‌دهد.
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس»، با توجه به رویکرد عصب‌شناختی – ادبی - هنری‌ای که در آن هست، کتابی است مناسب کسانی که هم به ادبیات و هم به عصب‌شناسی علاقه‌مند هستند.

مروری بر کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس»
بر آثار ساموئل بکت، همچون همۀ نویسندگانی که در شمار کلاسیک‌ها و کلاسیک‌های مدرن هستند، تفسیرهای گوناگون و متنوعی نوشته شده و هرکس از دری به جهان بکت وارد شده و از منظری به نقد و تحلیل آثار او پرداخته است. عبدالرحمن نجل رحیم در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» از درِ علوم اعصاب به جهان پیچیده و غریب بکت وارد شده و نمایشنامه‌های او را با رویکردی عصب‌شناختی و از منظر نورولوژی و مغزپژوهی و کارکرد مغز تفسیر کرده است.
نجل رحیم در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» بر این عقیده است که آن‌چه کارهای نمایشی ساموئل بکت را به سازوکار مغز و ذهن مرتبط می‌کند نمایش توأم با وسواس حرکات و اعمال پیچیدۀ بدنی و رفتاری شخصیت‌های نمایشنامه‌های او و زبان و نوع گفتار این شخصیت‌ها در هنگامی است که بکت می‌خواهد احساسات و ادراکات و رنج‌های آن‌ها را به صحنه بیاورد و بر درون و ذهن‌شان نور بتاباند. به‌اعتقاد نجل رحیم بکت با طراحی وسواس‌آمیز حرکات و اعمال شخصیت‌های نمایشنامه‌هایش کارِ بدن را به کاری که ذهن و مغز انجام می‌دهند متصل می‌کند و پیوندی میان بدن و مغز و زیست اجتماعی و فرهنگی انسان برقرار می‌سازد.
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» از خلال ژرف‌کاوی سازوکار نمایشنامه‌های بکت و شیوۀ نمایش انسان بر صحنۀ این نمایشنامه‌ها به شرح چگونگی ربط و پیوند نمایشنامه‌های او با سازوکار مغز و وجه اجتماعی ذهن انسان می‌پردازد.
آن‌چه نویسنده در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» بر آن است که بر آن نور بتاباند معنای عصب‌شناختی نقصان و غیاب در زبان و حرکات بدنِ شخصیت‌های نمایشنامه‌های بکت و رابطۀ آن با نقصان و غیابِ کارکردهای طبیعی مغز و سلسلۀ اعصاب است.
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» به زبان عصب‌شناختی توضیح می‌دهد که بکت چگونه ماهیت وجودی آدمی و پیوند میان بدن و مغز و ذهن در آگاهی و شناخت اجتماعی را بر صحنۀ تئاتر به نمایش می‌گذارد و چگونه فرایند تشخیص آن‌چه شخصیت‌های نمایشنامه‌هایش با زبان بدن و رفتارها و حرکات و زبانِ مبتنی بر نقصان و غیاب خویش می‌گویند با فرایند تشخیص بیماری از جانب نورولوژیست‌هایی که باید از مشاهدۀ نقصان‌های رفتاری و حرکتی و زبانی بیمارانشان پی به آن‌چه در پس پشت رفتارها و حرکات و گفتارهای آن‌ها پنهان است ببرند و بیماری آن‌ها را تشخیص دهند و درمان کنند مشابه است و نیز بکت چگونه همچون یک نورولوژیست به کاراکترهای مخلوق خود می‌نگرد و رفتارها و حرکات و گفتار آن‌ها را به‌نحوی طراحی می‌کند که بیانگر عمق ذهن و درون آن‌ها باشند و آن‌چه را در مغز و ذهنشان می‌گذرد بیان کنند.
درواقع نویسنده در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» تفسیری از سبک کارِ تئاتری بکت ارائه می‌دهد که به‌موجب آن فرم نمایشنامه‌های بکت و سبک حرکات و رفتار و گفتار شخصیت‌های این نمایشنامه‌ها در پیوندی تنگاتنگ با نورولوژی قرار می‌گیرد و از طریق نورولوژی توضیح داده و درک می‌شود.
در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» یک فصل مجزا به بررسی عصب‌شناختی نمایشنامۀ «در انتظار گودو» اختصاص داده شده و فصلی هم به بررسی دیگر آثار نمایشی بکت از منظری عصب‌شناختی.
گفتنی‌ست که در کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» ردپای نورولوژی نه‌تنها در آثار بکت بلکه در زندگی شخصی او نیز پی گرفته می‌شود تا دریابیم که نورولوژی در آثار او چقدر در دلمشغولی‌ها و علاقه‌ها و مطالعاتش ریشه داشته است و او در زندگی واقعی خود چقدر با موضوعات مرتبط با نورولوژی درگیر بوده و به آن‌ها توجه نشان داده است.
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» از مقدمه و سه فصل تشکیل شده است.
فصل‌های سه‌گانۀ کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» عبارتند از: «دنیای بکت چگونه نورولوژیک می‌شود؟»، «ردپای نورولوژی در اولین و مشهورترین تئاتر ساموئل بکت، در انتظار گودو (1952)» و «ردپای نورولوژی در سایر نمایش‌نامه‌های بکت».
کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس» در نشر چرخ، ناشر کتاب‌های علوم انسانی خانوادۀ فرهنگی چشمه، منتشر شده است.

دربارۀ عبدالرحمن نجل رحیم، نویسندۀ کتاب «تئاتر بکت و نورولوژی احساس»
عبدالرحمن نجل رحیم، متولد 1325 در رشت، مغزپژوه، متخصص مغز و اعصاب، مترجم و مؤلف ایرانی است. رابطۀ میان علوم طبیعی و علوم انسانی و پیوند مغزپژوهی و عصب‌شناسی با هنر و ادبیات و نسبت میان تحولات فرهنگی و اجتماعی با سازوکار مغز انسان، یعنی رابطۀ تن، مغز و ذهن با فرهنگ، از دغدغه‌های پژوهشیِ دیرین دکتر نجل رحیم بوده است.
از آثار تألیفی عبدالرحمن نجل رحیم می‌توان به کتاب «زیستن در جهان دوپاره: مغزپژوهی در نقد زیست – جهان موجود» و از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌ «مغز و ذهن» اشاره کرد.