فیلسوفان کلبی

کتاب «فیلسوفان کلبی» نوشتۀ ویلیام دزموند
هرآن‌چه می‌خواهید درباب کلبیون و کلبی‌مسلکی بدانید. کتاب «فیلسوفان کلبی»، با عنوان اصلی Cynics، مقدمه‌ای خواندنی و جامع دربارۀ فلسفۀ کلبی و فیلسوفان مهم و مشهور بنیانگذار و پیرو این فلسفه و میراث این فیلسوفان و تاریخ فلسفۀ کلبی است.
ویلیام دزموند در کتاب «فیلسوفان کلبی»، به زبانی ساده و شیرین، به معرفی فلسفه و فیلسوفان کلبی و آثار و اندیشه‌هایشان و تأثیر آن‌ها بر روزگاران پس از خود، تا عصر مدرن، می‌پردازد و همچنین تصویری از زمانه‌ای که هر یک از این فیلسوفان در آن زیسته و دیدگاه‌های فلسفی خود را مطرح کرده‌اند به‌دست می‌دهد.
کتاب «فیلسوفان کلبی» کتابی‌ست مناسب برای همۀ علاقه‌مندان به مطالعۀ فلسفه و تاریخ فلسفه، خصوصاً علاقه‌مندان فلسفۀ باستان و به‌طور ویژه‌تر علاقه‌مندان فلسفۀ کلبی که می‌خواهند مبانی و مفاهیم اصلی این فلسفه را بدانند و با فیلسوفان شاخص کلبی و آن‌چه از میراث آن‌ها که در فرهنگ مدرن باقی مانده و تداوم یافته است آشنایی‌ای اولیه پیدا کنند.
متن اصلی کتاب «فیلسوفان کلبی» اولین بار در سال 2008 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فیلسوفان کلبی»
فلسفۀ کلبی از آن‌دست فلسفه‌های متعلق به یونان باستان است که اگرچه چیز زیادی از آثار پیروان و بنیانگذاران کهن آن به‌دست ما نرسیده اما در فرهنگ، حتی فرهنگ عامه، حضوری چشمگیر داشته و دارد. مثلاً دیوژن، که نخستین فیلسوف کلبی و یکی از شخصیت‌های اصلی کتاب «فیلسوفان کلبی» است و در این کتاب بسیار از او سخن رفته، از نام‌هایی است که مخاطبانی هم که چندان در فلسفه و تاریخ فلسفه غور نکرده و علاقه‌ای به این مقوله ندارند نامش را به‌انحاء مختلف شنیده‌اند.
یکی از حکایت‌های بسیار مشهور مربوط به دیوژن، حکایت ملاقات اسکندر با اوست و اینکه اسکندر به او گفت از من چه می‌خواهی و دیوژن هم به او گفت می‌خواهم از جلوی آفتاب بروی کنار! این حکایت را سنایی هم در کتاب «حدیقه‌الحقیقه» به زبان منظوم نقل کرده و فقط ماجرا را به‌جای دیوژن به بقراط نسبت داده است.
کتاب «فیلسوفان کلبی» با نقل همین حکایت ملاقات اسکندر و دیوژنِ شوخ‌طبعِ حاضرجوابِ یک‌لاقبا، که سگ نامیده می‌شد و این لقب بعد از او روی کلبیون ماند، شروع می‌شود و نویسنده این‌گونه، در ابتدای مقدمۀ کتاب، شِمایی کلی از فلسفۀ کلبی و سبک زندگی و طرز نگاه فیلسوفان کلبی و مفاهیم اصلی و بنیادین اندیشۀ آن‌ها به‌دست می‌دهد و دروازۀ ورود به مباحث جزئی‌ترِ فلسفی – تاریخی – اجتماعی را درباب کلبیون و روزگار آنان و همچنین تأثیرات آن‌ها بر فلاسفۀ پس از خود، از جمله فیلسوفان عصر مدرن، می‌گشاید؛ مباحثی که در فصل‌های مختلف کتاب «فیلسوفان کلبی» به آن‌ها پرداخته شده است.
ویلیام دزموند در کتاب «فیلسوفان کلبی» هم از کلبیون باستانی و اندیشه و زمانۀ آن‌ها سخن می‌گوید و هم از کلبیون مدرن که، برخلاف کلبیونِ قدیمی، نیهیلیست و بدبینند و انسان را ذاتاً شرور و ریاکار و منفعت‌طلب می‌دانند حال‌آنکه کلبیون باستان، مثل دیوژن و دیگر فیلسوفان مشهور کلبیِ اعصار کهن، به ذات انسان خوشبین بوده‌اند و عقیده داشته‌اند که انسان، اگر خود را از بند تعلقات دنیوی آزاد کند و زرق‌وبرق را از خود بزداید و به سادگی برسد، خوشبختی و سعادت و خیر و نیکی نهفته در وجودش آشکار می‌شود.
در کتاب «فیلسوفان کلبی» از زمانه‌ای که کلبیون باستان در آن می‌زیستند سخن رفته و ضمن بیان اشتراکات فلسفۀ کلبی، از عصر باستان تا عصر مدرن، به تفاوت‌ها و وجوه تمایز اندیشه‌های هر یک از فیلسوفان کلبی هم که در دوره‌های گوناگون زیسته‌اند پرداخته شده و گستره و تنوع فلسفۀ کلبی ترسیم شده است.
نویسنده در کتاب «فیلسوفان کلبی» هم از کلبیون باستان، از دیوژن در قرن چهارم پیش از میلاد تا سالوستیوس در اواخر قرن پنجم میلادی، سخن می‌گوید و هم از کلبیون مدرن. در این کتاب می‌بینیم که میراث و سنت فکری کلبیون باستان چگونه در اندیشه‌های فیلسوفان عصر روشنگری به‌بعد، مثل ژان ژاک روسو و نیچه، تداوم یافت.
در کتاب «فیلسوفان کلبی» همچنین از تأثیر فلسفۀ کلبی بر ادبیات سخن می‌رود و نمایشنامۀ «شاه لیر» شکسپیر از منظر فلسفۀ کلبی بررسی می‌شود و همچنین اشاره‌ای می‌شود به دیگر آثار ادبی، از جمله «سفرهای گالیور» جاناتان سوئیفت و «سرگذشت تام جونز، کودک سرراهی» هنری فیلدینگ و «آلیس در سرزمین عجایب» لوئیس کرول و «شب‌زنده‌داری فینگن‌ها» از جیمز جویس، که میراث کلبی‌مسلکی در آن‌ها به‌نحوی قابل ردیابی است.
کتاب «فیلسوفان کلبی» ما را به دنیای فیلسوفانی می‌برد که با طنز و طعن و شوخ‌طبعی و همچنین خشم و تندی بر قوانین و عرف و عادت‌های زمانه‌شان شوریدند و از رسمِ زمانه پیروی نکردند و روشی نامتعارف برای زندگی برگزیدند و به‌شیوه‌ای متفاوت به انسان و جهان نگریستند.
کتاب «فیلسوفان کلبی» از مقدمه و شش فصل تشکیل شده است.
فصل‌های شش‌‌گانۀ کتاب «فیلسوفان کلبی» عبارتند از: «کلبیون باستان و زمانۀ ایشان»، «ترک آداب و رسوم»، «زندگی وفق طبیعت»، «اتفاق، تقدیر، بخت و خویشتن»، «آنارشیست‌ها، دموکرات‌ها، جهان‌وطن‌ها، پادشاهان» و «میراث کلبی».

دربارۀ ویلیام دزموند، نویسندۀ کتاب «فیلسوفان کلبی»
ویلیام دزموند (William Desmond) استاد دانشگاه و پژوهشگر فلسفه است. او استاد فلسفۀ دانشگاه ملی ایرلند است.
از آثار ویلیام دزموند می‌توان به کتاب «ستایش فقر به‌سبک یونانی: ریشه‌های کلبی‌مسلکیِ باستانی» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «فیلسوفان کلبی»
کتاب «فیلسوفان کلبی» با ترجمۀ نرگس تاجیک نشاطیه در نشر ثالث منتشر شده است.
نرگس تاجیک نشاطیه، متولد 1353، پژوهشگر علوم و فلسفۀ سیاسی و مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «زنان در تاریخ اندیشۀ سیاسی: از یونان باستان تا ماکیاولی»، «فهم فلسفۀ سیاسی در بستر زندگی اجتماعی» و «بیان آزاد و دموکراسی در آتن باستان» اشاره کرد.