نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه های فمینیستی

کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» اثر رزمری تانگ
درآمدی بر برخی مایه‌های اصلی اندیشه فمینیستی از آغاز تا دوران معاصر. کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» خواننده را دعوت می‌کند تا با مهم‌ترین جریان‌های فکری فمینیستی آشنا شود.
کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» به ما نشان می‌دهد که مبارزات زنان در طول دویست سال اخیر چه مسیرهایی را طی کرده و چه تغییراتی کرده است. در قرن نوزدهم موج اول فمینیسم شکل گرفت که خواسته اصلی‌اش دستیابی زنان به حقوقی برابر با مردان در عرصه‌های سیاست و اجتماع بود. اما از آن زمان تا امروز تلاش‌ها و مبارزه‌های زنان سیری تکوینی را طی کرده تا جایی که از میانه قرن بیستم، نظریه‌های فمینیستی به بررسی حضور یا غیاب زنان در علم و فلسفه و معرفت‌شناسی و طرح مقوله‌هایی چون زنانه‌نگری و فراروی از جنسیت پرداخته‌اند.
رزمری تانگ در کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» نشان می‌دهد که فمینیسم نظریات و دیدگاه‌های متنوع و گسترده‌ای را دربرگرفته که در هریک از منظری خاص به موضوع ستم جنسیتی پرداخته شده است.
نویسنده کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» ابراز امیدواری کرده که این کتاب بتواند خواننده را برانگیزد که اقتدار زن را هنگامى که در تمامیت هستى خویش به ارزیابى خود مى‏نشیند درک و تجربه کند.

مروری بر کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی»
فمینیسم مانند اغلب نگره‏هاى فلسفى دیگرى که دامنه گسترده دارند گونه‏هاى متنوعى را در دل خود جاى داده است. نویسنده کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» در مقدمه‌اش به گونه‌شناسی فمینیستی پرداخته و می‌گوید که نظریه فمینیستى کلیتى واحد نیست و نظریات یا دیدگاه‏هاى بسیارى را دربر مى‏گیرد که هر یک مى‏کوشند توصیفى از ستم بر زنان ارائه دهند و با تبیین علل و پیامدهاى آن راهبردهایى براى رهایى زنان از قید آن تجویز کنند.
به اعتقاد رزمری تانگ در کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی»، نظریه فمینیستى هر چقدر در آمیختن این توصیف و تبیین و تجویز چیره‏دستى بیش‏ترى به خرج دهد نظریه بهترى است.
رزمری تانگ در کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» تصریح می‌کند که هیچ فهرست کوتاهى از نظریه‌های فمینیستی نمى‏تواند جامع باشد اما بسیارى از اندیشمندان فمینیست مى‏توانند بنیان نگرش خود را به یکى از نحله‏هاى لیبرال، مارکسیست، روان‏کاوانه، سوسیالیست، اگزیستانسیالیست یا پسامدرن منتسب کنند. او در مقدمه اثر نوشته که: «به گمان من هر یک از این نگرش‏ها پاسخى جزئى و مقطعى به مسئله زن است که چشم‏اندازى منحصربه‏فرد با نقاط قوت و ضعف نهفته در روش‏شناسى خود ارائه مى‏دهد. اما چیزى که همچنان مرا به وجد مى‏آورد تلاقى این پاسخ‏هاى جزئى و مقطعى است که با پیوستن به یکدیگر از یک‏سو محملى مى‏شوند براى نوحه‏سرایى بر ستم و عقب‏راندگى و سرکوبى که از دیرباز بر زنان تحمیل شده است، و از سوى دیگر همگان را به تحسین این همه زنى فرامى‏خوانند که نظام را به زانو درآورده و اختیار سرنوشت خود را به دست گرفته‏اند و به یکدیگر دلگرمى داده‏اند که همچون زن بزیند و عشق بورزند و بخندند و خشنود باشند.»
کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» با یادداشت مترجم و مقدمه‌ای از نویسنده کتاب آغاز می‌شود و دارای نُه فصل است. فصل اول به فمینیسم لیبرال مربوط است و در آن به ریشه‌ها و تاریخچه فمینیسم لیبرال از قرن هجدهم تا دوران معاصر پرداخته شده و به بررسی نقد و نظرهای پیرامون این نطریه هم توجه شده است.
فصل دوم کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» به فمینیسم مارکسیستی مربوط است. در این فصل به برخی مفاهیم و نظریه‌های مارکسیستی و معانی فمینیستی نهفته در آنها توجه شده و به وجوه مختلف این نظریه پرداخته شده است. عناوین سایر فصل‌های کتاب عبارتند از: «فمینیسم رادیکال و مباحث تولیدمثل و مادری»، «فمینیسم رادیکال و مباحث جنسیت و میل جنسی»، «فمینیسم روان‌کاوانه»، «فمینیسم سوسیالیستی»، «فمینیسم اگزیستانسیالیستی»، «فمینسیم پسامدرن» و فصل پایانی کتاب که به نتیجه‌گیری و مواضع و تفاوت‌ها پرداخته است.
اگرچه این دسته‏بندى‏ها نمى‏تواند خالى از محدودیت و تحریف باشد اما نویسنده کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» معتقد است که براى کار تحلیلى سودمند است. او می‌گوید همین دسته‏بندى‏ها به او کمک کرده تا جایگاه خود را در طیف اندیشه فمینیستى بیابد و تشخیص دهد که در مراحل مختلف زندگی‌اش گاه بیش‏تر لیبرال بوده‏ تا رادیکال، یا برعکس؛ و دریابد که اکنون هم‏زمان اما به دلایلى بسیار متفاوت به هر دو فمینیسم سوسیالیستى و پسامدرن گرایش دارد. او همچنین می‌گوید که اگر در حال حاضر برایش دشوار است که خود را به یکى از نحله‏هاى فمینیسم منتسب کند به این دلیل است که مى‏بیند هر یک از این گرایش‏ها چیزى باارزش به او عرضه کرده‌اند.
هدف رزمری تانگ در کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» ایجاد فضایى باز براى شنیدن همه صداهایی بوده که او را از سخن گفتن معاف نمى‏کنند و می‌گوید این دردناک است که مى‏داند در سراسر این کتاب به هیچ وجه سخن‏گوى نوع زن یا فمینیست‏ها یا هر حلقه گسترده‏ترى از زنان نیست. او نوشته است: «سخنان من مانند هر شخص دیگرى برخاسته از زندگى و پیشینه خاص من است؛ از این رو سخت کوشیده‏ام که از دو اشتباه احتمالى پرهیز کنم: یکى پذیرش هر تحلیلى به صرف آن‏که با تجربیات خودم جور در مى‏آمده و دیگرى رد هر تحلیلى به صرف آن‏که با تجربیات شخصى من همخوانى نداشته است. و البته قدر مسلم کوشیده‏ام از افتادن به این دام بپرهیزم که نظریه‏اى را صرفا به این دلیل بپذیرم یا رد کنم که مى‏تواند یا نمى‏تواند در قالب تحلیلى انتزاعى و سهل‏الوصول از تجربه زن جهان‏شمول بگنجد.»

درباره رزمری تانگ نویسنده کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی»
رزمری تانگ، نویسنده و پژوهشگر فلسفه و فمینیست معاصر امریکایی است. او مدرس گروه فلسفه در دانشگاه کارولینای شمالی است و پژوهش‌ها و آثار متعددی منشر کرده است. او به خصوص به دلیل مطالعاتش در زمینه سنت اندیشه فمینیستی و همچنین اصلاح مراقبت‌های بهداشتی و فن‌آوری ژنتیکی و تولید مثل شناخته می‌شود. «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» از آثار شناخته شده او است که به فارسی ترجمه شده است.

درباره ترجمه کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی»
کتاب «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی» با ترجمه منیژه نجم عراقی در نشر نی منتشر شده است.
منیژه نجم‌ عراقی، متولد 1331 در تهران، نویسنده، مترجم و از اعضای کانون نویسندگان ایران است. او تحصیلات دانشگاهی‌‌اش را در رشته مهندسی الکترونیک در دانشگاه شیراز پشت سر گذاشته است. نجم عراقی به خصوص در سال‌های اخیر به شکل مستمری به نویسندگی و مترجمی و ویراستاری پرداخته است. او همچنین یکی از فعالان جنبش زنان ایران در سال‌های اخیر بوده است و بخش عمده‌ای از ترجمه‌هایش به این زمینه مربوط است. «جامعه‌شناسی زنان»، «درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی»، «خشونت‌پرهیزی: تاریخچه‌ای فراتر از افسانه»، «سرمایه‌داری، خانواده و زندگی شخصی»، «تاریخ هنر نو» و «زن و سینما» برخی از ترجمه‌های نجم عراقی هستند.