خرد و حکمت زندگی 1: فلسفه ی تنهایی

کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» نوشتۀ لارس اسونسن
همۀ آن‌چه شاید دربارۀ تنهایی ندانیم. لارس اسونسن در کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» با نگاهی موشکافانه در مفهوم تنهایی و وجوه گوناگون آن باریک می‌شود و ماحصل تحقیقات خود در این باب را به زبانی ساده با ما در میان می‌گذارد.
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» از آن دست کتاب‌های فلسفی است که فلسفه را با زندگی روزمره گره می‌زنند و می‌کوشند در مسائل و بحران‌هایی که انسان در زندگی عملی خود، چه در ساحت زندگی فردی و چه زندگی اجتماعی، با آن‌ها مواجه می‌شود، تأمل کنند. تنهایی بی‌شک یکی از این مسائل است.
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» دری به درک تنهایی می‌گشاید و هزار نکتۀ باریک‌تر از مو را دربارۀ تنهایی و ماهیت و چگونگی و چرایی بروز آن بیان می‌کند.
متن اصلی کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» اولین بار در سال 2017 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فلسفه‌ی تنهایی»
لارس اسونسن در کتاب «فلسفه‌ی تنهایی»، ضمن واکاوی در معنا و مفهوم تنهایی و علل و ریشه‌های بروز آن و کاوش در این قضیه که چه کسانی و چرا به تنهایی دچار می‌شوند، نشان می‌دهد که بسیاری از باورهای کلیشه‌ای دربارۀ تنهایی و اینکه امروزه کجاها و بین چه جوامعی تنهایی بیشتر است و میزان تنهایی در جهان امروز در مقایسه با قبل چقدر است و چه کسانی تنهاترند، باورهایی نادرست هستند که از طریق رسانه‌های گروهی در ذهن ما شکل گرفته و برایمان بدیهی قلمداد شده‌اند.
تنهایی برای همۀ ما یک حس آشناست و همۀ ما آن را به‌نحوی از انحا تجربه کرده‌ایم. لارس اسونسن در کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» باب تأمل در جوانب گوناگون این حس آشنا را می‌گشاید و یادمان می‌دهد که تنهایی را در ساحت فردی و اجتماعی درک کنیم.
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» وجوه گوناگون تنهایی را می‌کاود و این مفهوم و احساس انسانی را در ارتباط با مفاهیم دیگری که تنهایی به‌نحوی با آنها در ارتباط است توضیح می‌دهد.
اسونسن در کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» بر این عقیده است که تنهایی مفهومی است که به‌قدر عمر انسان قدمت دارد و در متون بسیار کهن، از جمله در کتاب مقدس، نیز به آن پرداخته شده است.
یکی از دیدگاه‌هایی که امروزه، دربارۀ تنهایی، بسیار فراگیر است این است که انسانِ امروز بیش از انسان اعصار گذشته تنهاست و تنهایی در جهان امروز بیشتر شده است. اسونسن اما در کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» معتقد است که چنین نیست و اگر تنهایی، امروزه بیشتر به چشم می‌آید به این خاطر است که بیشتر مورد تأمل قرار می‌گیرد و درباره‌اش صحبت می‌شود.
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» یک کتاب فلسفی ساده و خوشخوان و پُر از ارجاع به ساحت‌های گوناگون، از جمله ادبیات و موسیقی و سینما و فلسفه، است و نیز پر از مثالهایی از زندگی روزمره و تجربه‌های آشنا و ملموس.
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» از مقدمه و هشت فصل تشکیل شده است.
فصل‌های هشت‌گانۀ کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» عبارتند از: «جوهر تنهایی»، «تنهایی به مثابه‌ی احساس»، «چه کسانی تنها هستند؟»، «تنهایی و اعتماد»، «تنهایی، دوستی و عشق»، «فردگرایی و تنهایی»، «انزوا» و «تنهایی و مسئولیت».
در بخشی از کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» می‌خوانید: «می‌توان در انبوهی از جمعیت تنها بود یا در خانه، تنها در دل طبیعت یا در کلیسایی خالی. ترانه‌های بیشماری درباره‌ی تنهایی نوشته شده‌اند، اما هیچ‌یک انگار نتوانسته‌اند به اندازه‌ی ترانه‌ی "فقط تنهایی‌ست"، با آن ملانکولی و اندوهِ تکرارشونده و ویران‌کننده‌اش، به سرشتِ تنهایی راه ببرند. ترانه را در اصل مونداگ (1916 – 1999)، هنرمند نابینا و بی‌خانمان نیویورکی، نوشته است. او این ترانه را در حالی نوشت که روی پله‌های دمِ در خانه‌ای در منهتن نشسته بود – در دلِ یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای دنیا. همانطور که گئورگ زیمل در جستارِ "کلان‌شهر و حیاتِ" ذهنی می‌گوید در کمترجایی مثل یک کلان‌شهر ممکن است احساسِ تنهایی به انسان دست بدهد. او تأکید می‌کند که تنهایی به معنای عدم وجود جمع و گروه نیست بلکه بیشتر مبیّنِ این است که ایده‌آلی که از جمع و گروه در ذهن داریم محقق نشده است. اگر موجوداتی اجتماعی نبودیم، تنهایی هم وجود نداشت. دقیقاً به سببِ همین اجتماعی‌بودنمان است که زیستن در فضاهای اجتماعیِ خالی از تعلق و وابستگی را مصداقِ تنهایی و انزوا می‌دانیم. الکسی دو توکویل در دهه‌ی 1830 در مطالعاتش راجع به دموکراسیِ آمریکا هم همین نکته را می‌گوید. او در نامه‌ای می‌نویسد تنهاماندن در بیابانی بزرگ راحت‌تر است تا انزوا در میان مردم. کارتونی که سال 2004 در نیویورکر منتشر شد تصویر دلگیر و غم‌بار شهرهای بزرگ را خیلی خوب ترسیم کرد؛ این کارتون دستفروشی خیابانی را نشان می‌دهد با تابلویی که بر چرخ‌دستی‌اش نصب شده و رویش نوشته: "هر نگاه یک دلار". تردیدی نداریم که تنهایی در شهرهای بزرگ وجود دارد، اما فقط آنجا نیست. تنهایی هرجا که آدم‌ها باشند هست، و دیگر اینطوری نیست که تنهایی در کلان‌شهرها شایع‌تر باشد از شهرهای کوچک‌تر یا مناطق روستایی. هرکسی ممکن است گهگاه تنها باشد.»

دربارۀ لارس اسنونسن، نویسندۀ کتاب «فلسفه‌ی تنهایی»
لارس فردریک هندلر اسونسن (Lars Fredrik Händler Svendsen)، متولد 1970، فیلسوف نروژی است. او استاد گروه فلسفه در دانشگاه برگن نروژ است.
از آثار لارس اسونسن می‌توان به کتاب‌های «فلسفۀ ترس»، «فلسفۀ فَشِن»، «کار» و «فلسفۀ ملال» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفه‌ی تنهایی»
کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» با ترجمۀ شادی نیک‌رفعت در نشر گمان منتشر شده است.
شادی نیک‌رفعت، متولد 1361، مترجم ایرانی است. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «راهنمای عملی رواقی زیستن» و «پیاده‌روی؛ و سکوت، در زمانه‌ی هیاهو» اشاره کرد.
از کتاب «فلسفه‌ی تنهایی» ترجمۀ فارسی دیگری هم موجود است که مترجم آن خشایار دیهیمی و ناشرش نشر نو است.