سرخ و سیاه

کتاب «سرخ و سیاه» اثر استاندال
رمانی کلاسیک، براساس یک ماجرای جنایی واقعی. کتاب «سرخ و سیاه»، اثر استاندال، با عنوان اصلی Le Rouge et le Noir و عنوان انگلیسی The Red and the Black، یکی از شاهکارهای رمان کلاسیک قرن نوزدهمی است.
کتاب «سرخ و سیاه» از زمرۀ رمان‌هایی است که در زمان اولین انتشارشان چندان دیده نشدند اما بعدها به شهرتی عالم‌گیر دست یافتند و در فهرست بهترین رمان‌های جهان، جایی ویژه به خود اختصاص دادند.
متن اصلی کتاب «سرخ و سیاه» اولین بار در سال 1830 منتشر شده است. این رمان، از آثار همچنان مورد توجه منتقدان ادبی و رمان‌خوان‌هایی است که طرفدار رمان کلاسیک هستند.
استاندال در کتاب «سرخ و سیاه» تاریخ، سیاست، قدرت، جاه‌طلبی، عشق، هوس، تحقیر، طرد، شکست و جنایت را دستمایۀ قصه‌پردازی قرار داده و از خلال نقل قصه‌ای جذاب، تصویری از طبقات اجتماعی در فرانسۀ قرن نوزدهم ترسیم کرده و تغییر و تحولات تاریخی و اجتماعی و سیاسی و طبقاتیِ دوره‌ای حساس و مهم از تاریخ فرانسه و اروپا را، که حوادث رمان در آن رخ می‌دهد، به تصویر کشیده است.
کتاب «سرخ و سیاه» همچنین یکی از مَردهای داستانی فراموش‌نشدنی و ماندگار را به تاریخ شخصیت‌های داستانی هدیه داده است.
سامرست موام، در کتاب «دربارۀ رمان و داستان کوتاه»، کتاب «سرخ و سیاه» را یکی از برجسته‌ترین رمان‌هایی که تاکنون نوشته شده، توصیف می‌کند و خواندن آن را «یک تجربۀ بی‌همتا» می‌داند.

گفتنی‌ست که استاندال کتاب «سرخ و سیاه» را براساس ماجرای یک جنایت واقعی، که شرح آن را در نشریه‌ای خوانده بوده، نوشته است.

مروری بر کتاب «سرخ و سیاه»
شخصیت اصلی کتاب «سرخ و سیاه» مردی جوان و جویای نام به نام ژولین سورل است که سوداها و هوس‌های جاه‌طلبانه‌اش او را گرفتار حوادثی خطیر می‌کند.
استاندال در کتاب «سرخ و سیاه»، ضمن نقل ماجرای ژولین سورل و سیر تحول شخصیت او، تصویری از جامعه و زمانۀ خود و کشمکش‌های عصر خود نیز ارائه می‌دهد، اما این همۀ جاذبۀ کتاب «سرخ و سیاه» نیست که اگر چنین بود، این رمان امروزه از یادها رفته بود.
کتاب «سرخ و سیاه» رمانی است که هم مخاطب را دنبال خود می‌کشاند و با خود همراه می‌کند و هم به کندوکاو در ژرفای آدمی و طرح مسائل بنیادین انسان می‌پردازد؛ مسائلی که کهنه نمی‌شوند و انسان همیشه، فارغ از زمان و مکان، با آن‌ها درگیر است. این ویژگی، راز ماندگاری کتاب «سرخ و سیاه» و البته راز ماندگاری همۀ رمان‌های بزرگ و مهمّ کلاسیک است.
استاندال، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، در کتاب «سرخ و سیاه» یک حادثۀ جنایی واقعی را دستمایۀ نوشتن این رمان قرار داده بوده است. او شرح این جنایت را در نشریۀ «اخبار دادگاه‌ها» خوانده بوده و حوادث رمانش را با الهام از این حادثه طراحی کرده است.
ژولین سورل، شخصیت اصلی کتاب «سرخ و سیاه»، آدمی‌ست هم جاه‌طلب و هم مردد میان اینکه از کدام مسیر برود تا به خواسته‌های جاه‌طلبانه‌اش دست یابد. او پسری‌ست از طبقۀ پایین اجتماع که تقلا می‌کند به طبقات بالا و ممتاز جامعه راه یابد.
در دورانی که وقایع کتاب «سرخ و سیاه» در آن اتفاق می‌افتد، ارتش و کلیسا در فرانسه قدرت زیادی داشته‌اند و ژولین، برای اینکه پیشرفت و ترقی کند، باید به یکی از این دو قدرت وصل بشود. تلاش ژولین اما سرنوشتی تیره و تاریک و مهیب را برای او رقم می‌زند.

درباره استاندال، نویسندۀ کتاب «سرخ و سیاه»
هانری بِیل (Henri Beyle)، با نام مستعار استاندال (Stendhal)، متولد 1783 و درگذشته به سال 1842، از نویسندگان بزرگ نیمۀ اول قرن نوزدهم فرانسه بود. استاندال در شهر گرنوبل فرانسه متولد شد. در هفت‌سالگی مادرش را از دست داد و این ضربۀ روحی تأثیری عمیق بر او، که به‌گفتۀ خودش بسیار به مادرش عشق می‌ورزید، گذاشت. از پدر و زنی که سرپرستی او را بعد از مرگ مادر به‌عهده داشت سخت متنفر بود. در نوجوانی سرکش و عصیانگر و برخلاف پدر و دایۀ سلطنت‌طلبش، جمهوری‌خواه بود. در شانزده‌سالگی به پاریس رفت و از طریق یکی از اقوامش که از طرف پدرش به او معرفی شده بود وارد وزارت جنگ شد. در لشکرکشی‌های ناپلئون، از جمله لشکرکشی او به روسیه، حضور داشت. در دوران همین لشکرکشی‌ها بود که ایتالیا را کشف کرد و بسیار تحت تأثیر این کشور قرار گرفت. بعد از سقوط ناپلئون به میلان رفت.
نخستین آثار استاندال جزوه‌هایی درباره موسیقی و نقاشی بود. در این آثار اما هنوز از نام مستعار استاندال استفاده نمی‌کرد. اولین اثری که با نام مستعار استاندال به چاپ رساند سفرنامۀ «رُم، ناپل و فلورانس» بود.
استاندال نویسنده‌ای پرکار و مردی عاشق‌پیشه بود، اما در زمان حیاتش گمنام ماند و ماجراهای عاشقانه‌اش هم عاقبت خوشی نداشتند و با توفیق همراه نبودند. به‌جز نوشتن داستان و سفرنامه و آثاری در زمینۀ ادبیات و هنر، به کار روزنامه‌نگاری هم اشتغال داشت و برای مطبوعات انگلیسی مقاله‌هایی دربارۀ وقایع سیاسی فرانسه می‌نوشت و ضمن گزارش این وقایع به تحلیل آنها می‌پرداخت.
از دیگر آثار استاندال می‌توان به رمان «صومعۀ پارم» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «سرخ و سیاه»
کتاب «سرخ و سیاه» با ترجمۀ عبدالله توکل در انتشارات نیلوفر منتشر شده است.
عبدالله توکل، متولد 1303 در اردبیل و درگذشته به سال 1378، مترجم ایرانی بود. از توکل به‌عنوان یکی از «سه تفنگدار نهضت ترجمۀ ایران»، در کنار محمد قاضی و رضا سیدحسینی، نام برده شده است. او در تاریخ ترجمۀ ادبی در ایران جایگاهی ویژه دارد و آثار مهمی را از ادبیات کلاسیک و مدرن جهان به فارسی ترجمه کرده است.
توکل همچنین، بین سال‌های 1336 تا 1359، برنامۀ «ادبیات جهان» را در رادیو اجرا می‌کرد. از ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «اوژنی گرانده»، «سگ زرد: ماجراهای مگره، کمیسر پلیس»، «افسانه‌های لافونتن» و بخش‌های اول و دوم کتاب «مجمع‌الجزایر گولاگ» اشاره کرد.
کتاب «سرخ و سیاه» را مهدی سحابی و عظمی نفیسی نیز به فارسی ترجمه کرده‌اند.