مرگ قسطی

کتاب «مرگ قسطی» اثر لویی فردینان سلین
سفری هذیانی به قعرِ دوزخ. لویی فردینان سلین در کتاب «مرگ قسطی» ما را وارد یکی از دیوانه‌وارترین معرکه‌های هجوآلود خود می‌کند.
کتاب «مرگ قسطی»، با عنوان اصلی Mort à crédit، یکی از بهترین رمان‌های لویی فردینان سلین و از نمونه‌های شاخص سبک خاص او در رمان‌نویسی است.
سلین، که استاد نوشتن از شَر و پلشتی است و در آثارش با طنزی سیاه و زبانی ستیهنده و واژه‌سازی‌ها و جمله‌پردازی‌هایی بدیع، از واقعیت تصویری گروتسک ارائه می‌دهد و واقعیت را به عرصۀ هزل و هجو و وهم و کابوس می‌کشاند، در کتاب «مرگ قسطی» هرچه از رندی و تجربۀ شخصی و هنر نویسندگی که در چنته دارد روی دایره می‌ریزد تا تباهی و شر را با همۀ مضحکه و وحشتش به نمایش بگذارد.
سلین در کتاب «مرگ قسطی» ما را با خود در گردابی از ادبار و تباهی و تحقیر و خشم و نفرت و نیرنگ و وهم و کابوس می‌گرداند و با سبکی بدیع، که آمیزه‌ای از کمدی و تراژدی است، جهانی آشفته و دیوانه و جهنمی و درعین‌حال مضحک و هجوآلود را به تصویر می‌کشد.
متن اصلی کتاب «مرگ قسطی» اولین بار در سال 1936 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «مرگ قسطی»
لویی فردینان سلین در کتاب «مرگ قسطی» ماجرای دربه‌دری‌های پسری به نام فردینان را روایت می‌کند. راوی کتاب «مرگ قسطی» همنام نویسنده است و این رمان هم، مانند دیگر آثار سلین، خصلتی اتوبیوگرافیک دارد.
سلین در ساخت‌وپرداخت حوادث و شخصیت‌های کتاب «مرگ قسطی» از خود و خانواده و کسان و چیزهایی که در زندگی دیده و شناخته و تجربه کرده وام گرفته اما این‌ها همه را از تخیل و سبک ادبی خود گذر داده و درنهایت اثری به دست داده است که نه یک خودزندگی‌نامه بلکه یک رمان تمام‌وکمال است.
کتاب «مرگ قسطی» از دوران میان‌سالی فردینان آغاز می‌شود. فردینان، که چنانکه پیش‌تر اشاره شد راوی رمان است و رمان از زبان او روایت می‌شود، پزشکی است خسته و ملول و رند که در محله‌های فقیرنشین طبابت می‌کند و با طنزی تلخ و بُرّنده، که هم رنگی از هجو و هزل دارد و هم رنگی از شفقت، لحظه‌هایی از دیدارهایش با بیماران و نیز گذران زندگی روزمره‌اش را شرح می‌دهد.
بعد از شرحِ زمان حال، که حدود چهل صفحۀ آغازین کتاب «مرگ قسطی» را شامل می‌شود، راوی با همان طنز تلخ و سیاه و رندانۀ بخش آغازین رمان، به نقل خاطرات دوران کودکی و نوجوانی‌اش می‌پردازد و از پدرش که کارمندی ناآرام و عصبی بوده و مادر و مادربزرگش که فروشنده بوده‌اند و دکانی در یک پاساژ داشته‌اند سخن می‌گوید و از بسیار کسان و چیزهای دیگر، از جمله از تلاش خانواده تا مهارتی به او بیاموزند و او را سرِ کاری بگذارند، از بدبیاری‌هایش در کار و زندگی، از رفتن‌اش به انگلیس برای یادگیری زبان انگلیسی و دست‌ از پا درازتر برگشتنش به فرانسه و از شاگردی کردنش نزدِ مخترع و روزنامه‌نگار مفلسِ حقه‌باز و خیالباف و متوهم و درعین‌حال دوست‌داشتنی‌ای به نام کورسیال که این آخرین ماجرای فردینان، از جذاب‌ترین بخش‌های کتاب «مرگ قسطی» است و عرصۀ حضور یکی از بهترین شخصیت‌‌های داستانی فرعی که تاریخ رمان به خود دیده است.
از آنجا که کورسیال، کسی که مجله‌ای مخصوص اختراعات به نام «ژنیترون» را می‌گرداند و راوی به‌میانجی دایی‌اش به‌شاگردی نزد او می‌رود، وارد کتاب «مرگ قسطی» می‌شود، جذابیت رمان دوچندان می‌گردد. کورسیال اگرچه اواخر کتاب «مرگ قسطی» وارد رمان می‌شود اما حضورش بر همۀ شخصیت‌های دیگرِ این رمان سایه می‌افکند.
کتاب «مرگ قسطی» داستان جهانی است که در آن، هرکس از دستش بربیاید به دیگری حقه می‌زند تا خَر خودش را از پُل بگذراند؛ داستان زیراب‌زنی‌ها، شیادی‌ها، توطئه‌چینی‌ها، دسیسه‌ها و رذالت‌ها و حماقت‌های آدمی و نیز داستان فقر و استیصال و تحقیر و طردشدگی.
سلین در کتاب «مرگ قسطی» زندگی را مضحکه‌ای کابوس‌وار ترسیم می‌کند که هم هجو و هزل بی‌کران است و هم رنج و وحشتی بی‌پایان.

دربارۀ لویی فردینان سلین، نویسندۀ کتاب «مرگ قسطی»
لویی فردینان آگوست دتوش (Louis Ferdinand Auguste Destouches)، با نام مستعار لویی فردینان سلین (Louis-Ferdinand Céline)، متولد 1894 و درگذشته به سال 1961، داستان‌نویس و پزشک فرانسوی بود.
رمان‌های سلین معجونِ غریب و نبوغ‌آمیزِ هجو و هزل و طنز و وهم و کابوس و هذیان و جنون و پلشتی و حقه‌بازی و مهر و کین و شیطنت و شفقت و خشم و تحقیرند و نیز نمودی خلاقانه از سبک‌پردازی ادبی و نمایش ماهرانۀ زبان. او در رمان‌هایش، که نمونه‌های مثال‌زدنیِ کمدی سیاه هستند، با درهم ریختن قواعد متعارف دستوری و زبانی که آمیزه‌ای از زبان محاوره و اصطلاحات عامیانه و واژگان و اصطلاحات ابداعی خود او و نیز واژگان کهن و منسوخ فرانسوی است و با احضار تجربه‌های شخصی‌اش به صحنۀ رمان، صریح و بی‌رحمانه، تباهی‌ها و شرارت‌های جهان و آدمی را پیش روی خوانندگانش می‌گذارد و تصویری سیاه و هجوآلود و هولناک از جهان به دست می‌دهد.
از آثار لویی فردینان سلین می‌توان به رمان‌های «سفر به انتهای شب»، «قصر به قصر»، «نمایش افسانه‌ای برای وقتی دیگر» و «دسته‌ی دلقک‌ها» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «مرگ قسطی»
کتاب «مرگ قسطی» با ترجمه و مقدمۀ مهدی سحابی در نشر مرکز منتشر شده است.
مهدی سحابی، متولد 1322 در قزوین و درگذشته به سال 1388، مترجم، روزنامه‌نگار، نقاش و مجسمه‌ساز ایرانی بود. پدرش رانندۀ کامیون بود و علاقه‌مند به هنر؛ چنانکه خط نستعلیق را خوش می‌نوشت و شعرهای زیادی از سعدی از بر داشت. سحابی در هفت‌سالگی همراه خانواده‌اش از قزوین به تهران آمد و در محلۀ شاپور ساکن شد. دیپلم ریاضی را از دبیرستان البرز گرفت و آن‌گاه برای تحصیل در رشتۀ نقاشی وارد هنرکدۀ هنرهای تزئینی دانشگاه تهران شد. تحصیل را اما نیمه‌کاره رها کرد و به سربازی رفت. بعد از سربازی برای تحصیل در رشتۀ کارگردانی سینما به ایتالیا رفت. طی دوره‌ای کوتاه در «چینه ‌چیتا» با فرانچسکو رزی، کارگردان مطرح ایتالیایی، آشنا شد اما تحصیل در سینما را هم نیمه‌کاره گذاشت و دوباره تصمیم گرفت نقاشی بخواند و این‌بار به این منظور وارد آکادمی هنرهای زیبای رُم شد. تحصیل نقاشی در رُم را هم اما رها کرد و به فرانسه رفت. در سال 1351 به ایران برگشت تا در سینمای ایران مشغول به کار شود. فضای سینمای ایران اما او را از کار در سینما ناامید کرد. در همان سال وارد کار روزنامه‌نگاری شد و به‌عنوان مترجم خبری در روزنامۀ «کیهان» شروع به کار کرد. چون به زبان‌های انگلیسی، فرانسه و ایتالیایی مسلط بود در روزنامه به ترجمۀ گزارش و خبر از این زبان‌ها و نیز ترجمه از زبان فارسی به آن سه زبان می‌پرداخت. گاهی هم با اسم مستعارِ سهراب دهخدا برای صفحۀ فرهنگی روزنامه نقد فیلم می‌نوشت.
بعد از انقلاب رفته‌رفته از روزنامه‌نگاری حرفه‌ای فاصله گرفت و تنها همکاری‌هایی با برخی نشریات داشت که از آن جمله می‌توان به همکاری‌اش با نشریات «پیام امروز»، «صنعت حمل‌و‌نقل» و مجلۀ «فیلم» اشاره کرد.
اولین کتابی که با ترجمۀ مهدی سحابی منتشر شد کتاب «نقاشی دیواری و انقلاب مکزیک» بود که در سال 1352 به چاپ رسید. اما او زمانی به‌طور حرفه‌ای به ترجمه و همچنین به نقاشی و مجسمه‌سازی رو آورد که از کار حرفه‌ای مطبوعاتی کناره گرفت.
سحابی آثاری متنوع را از ادبیات کلاسیک و مدرن جهان به فارسی ترجمه کرده است. از مهمترین ترجمه‌های ادبی او ترجمه‌هایش از رمان‌های لویی فردینان سلین، از جمله کتاب «مرگ قسطی»، و نیز ترجمه‌اش از رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» مارسل پروست است.
ترجمۀ سحابی از کتاب «مرگ قسطی» سلین یکی از نمونه‌های درخشان کاربرد خلاقانۀ زبان محاوره و عامیانۀ فارسی است و خواندن آن، جدا از لذتی که خود این رمان به خواننده می‌دهد، شمه‌ای از جذابیت‌های زبان و نثر فارسی را نیز به مخاطب فارسی‌زبان می‌نمایاند و دایرۀ واژگانی مخاطب را گسترش می‌دهد.
از دیگر ترجمه‌های مهدی سحابی می‌توان به کتاب‌های «بابا گوریو»، «مادام بوواری»، «بارون درخت‌نشین»، «قصر به قصر»، «دسته‌ی دلقک‌ها»، «تربیت احساسات» و «مکتب دیکتاتورها» اشاره کرد.
سحابی در داستان‌نویسی هم دستی داشت. از او سه اثر داستانی به جا مانده که عبارتند از: «ناگهان سیلاب»، «پیچک باغ کاغذی» و «خیابان مارگوتا شماره 110».