کتاب «نام من سُرخ» اثر اُرهان پاموک
روايت تقابل شرق و غرب از خلال نقل قصهاي عاشقانه – جنايي و تاريخي با محوريت رويارويي مينياتور شرقي و نقاشي غربي در ترکي? دور? امپراتوري عثماني. اُرهان پاموک در کتاب «نام من سُرخ»، که از رمانهاي مشهور و مهم اوست، به دغدغ? هميشگي خود که مواجه? شرق و غرب و غربي شدن شرق است ميپردازد.
کتاب «نام من سُرخ»، با عنوان اصلي Benim Ad?m K?rm?z?، رماني تاريخي با مضمون مواجه? سنت و مدرنيسم است. در اين رمان، نقاشي و خصوصاً مينياتور جايگاهي ويژه را به خود اختصاص داده است.
کتاب «نام من سُرخ» از رمانهاي تحسين شد? اُرهان پاموک است. اين رمان در دستيابي پاموک به شهرت بينالمللي و اهداي جايز? نوبل ادبيات به او نقش مهمي ايفا کرد.
متن اصلي کتاب «نام من سرخ» اولين بار در سال 1998 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «نام من سُرخ»
اُرهان پاموک در کتاب «نام من سُرخ» ترکي? دوران عثماني را زمين? رويدادهاي داستان خود قرار داده و داستاني عاشقانه – جنايي با محوريت نقاشي را در متن آن دوران روايت کرده است.
وقايع کتاب «نام من سُرخ» در استانبول عصر امپراتوري عثماني ميگذرد. در اين رمان، نقاشي چنان جايگاهي دارد که رنگها و نقشها نيز، در کنار آدمها، در روايت رمان مشارکت دارند و در بعضي فصلهاي رمان، اين رنگها و تصاوير نقاشي شده هستند که در مقام راوي، رشت? روايت را به دست ميگيرند.
کتاب «نام من سُرخ» رماني با راويان متعدد است. داستان اين رمان دربار? گروهي از نقاشان ترکي? دوران امپراتوري عثماني است که بهسرپرستي يک استاد و بهسفارش يکي از سلاطين عثماني در حال کشيدن نقاشيهايي بهشيو? غربي و تدارک مجموعهاي از اين نقاشيها هستند و قرار است اين نقاشيها را در کتابي گرد آورند.
اما آنچه سلطان عثماني در کتاب «نام من سرخ» از نقاشان خواسته است بايد مخفيانه انجام شود چون اين نقاشيهاي جديد، که الگو گرفته از آثار نقاشان ايتاليايي هستند، برخلاف مينياتور که سنت رايج و جاافتاده در نقاشي شرق است، داراي پرسپکتيوند و واقعيت را آنگونه که هست به تصوير ميکشند و اين از نظر سنتگرايان و نقاشان مينياتوريست بدعتي نابخشودني بهحساب ميآيد. در راستاي همين تقابل ميان نوگرايان و سنتگرايان است که قتلهايي مشکوک و مرموز در کتاب «نام من سرخ» اتفاق ميافتد.
از طرفي يکي از راويان کتاب «نام من سرخ» به نام کارا، عاشق زني بيوه به نام شکوره است و شکوره دخترِ همان استاد سرپرست پروژة نقاشي بهسبک غربي است. اين عشق اما کارا را سالها آواره کرده چون پدر شکوره با آن مخالف بوده است. کارا اما بعد از دوازده سال دربهدري به استانبول بازگشته درحاليکه ذرهاي از عشق او به شکوره کم نشده است.
کتاب «نام من سرخ» به تابلويي رنگارنگ و منقش به نقشهاي گوناگون ميماند که گويي نقشهاي آن جان گرفته و به حرف آمدهاند تا از عشق و فراق و هجران بگويند و از تقابل سنت و تجدد در زمينهاي که محل تلاقي اين دو است.
اُرهان پاموک در کتاب « نام من سُرخ» خوانندهاش را به دنياي نقاشي مينياتور و حکايتهاي مربوط به نقاشان اين سبک ميبرد و تقابل ميان سنت و تجدد را از خلال روايت تقابل نقاشان سنتگرا و نوگرا بيان ميکند و پرسپکتيو و واقعگرايي و عينيت در نقاشي را بهعنوان عنصري وارد رمان ميکند که بيانگر گسست از جهاننگري کهن است چرا که نقاشي غربي در کتاب «نام من سرخ» نشانه و نمودي از طرز نگاهي متفاوت به جهان و تغييري بنيادين در معرفت است.
پاموک همچنين در کتاب «نام من سرخ» تصويري رنگارنگ و جزئينگرانه از استانبول قديم ارائه داده است.
در کتاب «نام من سرخ» بسياري از دغدغهها و دلمشغوليها و مضامين مورد علاق? اُرهان پاموک، از عشق گرفته تا فرهنگ و تاريخ و استانبول و نقاشي، گرد آمده و ماهرانه و هنرمندانه و با ظرافت باهم ترکيب شدهاند و يکي از آثار موفق و جذاب و خواندني او را پديد آوردهاند.
دربار? اُرهان پاموک، نويسند? کتاب «نام من سُرخ»
فريت اورهان پاموک (Ferit Orhan Pamuk)، متولد 1952، داستاننويس، فيلمنامهنويس و نويسند? آثار غيرداستاني اهل ترکيه و استاد نويسندگي و ادبيات در دانشگاه کلمبيا و برند? جايز? نوبل ادبيات سال 2006 است.
عشق، شهر، تاريخ، هويت، سنت و مدرنيسم و مواجه? شرق و غرب از درونمايههاي اصلي آثار اُرهان پاموک هستند. از آثار او ميتوان به رمانهاي «قلعهي سفيد»، «کتاب سياه»، «برف»، «موز? معصوميت»، «جودت بيک و پسران»، «زندگي نو»، «شبهاي طاعون» و کتاب اتوبيوگرافيک «استانبول: خاطرات و شهر» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «نام من سُرخ»
کتاب «نام من سُرخ» با ترجم? عينله غريب در نشر چشمه منتشر شده است.
عينله غريب، متولد 1358، مترجم ايراني است. غريب آثار مختلفي را از نويسندگان ترکيه، از زبان تُرکي به فارسي، ترجمه کرده است که از جمل? آنها ميتوان به کتابهاي «قلعهي سفيد»، «کتابِ سياه»، «سربازانِ خدا»، «پرسهزن» و «بازيهاي خطرناک» اشاره کرد.
از کتاب «نام من سرخ» ترجم? فارسي ديگري هم منتشر شده که مترجم آن تهمينه زاردشت و ناشرش انتشارات مرواريد است.
