عدالت

معرفی کتاب عدالت اثر فریدریش دورنمات

نئونوآری کلاسیک که می‌توان آن را رمانی پلیسی و در عین‌حال اثری فلسفی و اجتماعی دانست. کتاب عدالت، از آثار برجسته فریدریش دورنمات است که هم به لحاظ مضمون و هم به لحاظ فرمی حایز اهمیت است.
عدالت دورنمات، داستان تمثیلی دوپهلویی است که با طنزی سیاه نظام حقوقی جهان مدرن را به چالش می‌کشد. نقد دورنمات در این رمان صریح و بی‌پرده است و او با نگاهی شکاک بی‌معنا بودن عدالت را در جهان کنونی نشان داده است.
رمان عدالت تصویری کنایه‌آمیز از مسئله قدرت، خشونت، گناه و اخلاق در دنیای متمدن معاصر است.   

درباره کتاب عدالت دورنمات

فریدریش دورنمات اگرچه بیشتر با نمایشنامه‌هایش شناخته می‌شود اما در میان آثار او رمان‌ها و داستان‌هایی هم دیده می‌شود که از اهمیت زیادی برخوردارند به خصوص رمان‌های پلیسی او که می‌توان آنها را از شاهکارهای این ژانر ادبی دانست. رمان عدالت یکی از همین آثار است که به روشنی می‌توان جهان‌بینی دورنمات را در آن مشاهده کرد.
عدالت در کنار سه رمان «قول»، «قاضی و جلادش» و «سوء‌ظن» رمان‌های پلیسی دورنمات هستند و نام او با همین چهار رمان در کنار نام مهم‌ترین نویسندگان ادبیات پلیسی قرار می‌گیرد.
رمان‌های پلیسی دورنمات اما ویژگی‌هایی دارند که آنها را متمایز از دیگر رمان‌های پلیسی می‌کند. او در این آثار و از جمله در داستان عدالت، مواجهه‌ای طنزآمیز با ژانر ادبیات پلیسی کرده و به نوعی خواسته با این رمان‌ها این ژانر ادبی را دست بیاندازد و قواعد مرسوم آن را به چالش بکشد. 
بر این اساس برخی منتقدان معتقدند که رمان عدالت و دیگر رمان‌های پلیسی دورنمات بیشتر رمان‌هایی فلسفی به شمار می‌روند تا رمان‌های پلیسی.
دورنمات اساسا نویسنده‌ای بدبین و شکاک بود و این نوع رویکرد او به جهان پیرامونش در کتاب عدالت به وضوح دیده می‌شود. او در این اثر نیز رویکردی انتقادی نسبت به جهان مدرن و نظم سرمایه‌داری دارد اما در عین‌حال نسبت به اجرای عدالت در جهان بدبین است. او به نقد سازوکارهای نظام حقوقی موجود می‌پردازد و امیدی به نظم حقوقی برای برقراری عدالت ندارد.
سبک و شیوه روایی دورنمات در داستان عدالت این اثر را از آثار قبلی‌اش متمایز می‌کند. دورنمات در این اثر از جریان سیال ذهن و تکنیک‌های روایی پست مدرن استفاده کرده است. همچنین در این رمان با چند راوی و چند زاویه دید روبروییم و زمان نیز در طول داستان پس و پیش می‌رود. 

خلاصه کتاب عدالت دورنمات

در بخشی از رمان عدالت می‌خوانیم: «دوباره هشیار در اتاق کار خودم: عدالت فقط با انجام جنایت است که می‌تواند دوباره برقرار شود. اینکه باید بعد از آن خودکشی کنم، گریزناپذیر است. قصد ندارم تا با خودکشی از قبول مسئولیت فرار کنم؛ برعکس، به این طریق فقط مسئولیت کارم را می‌پذیرم، گرچه نه به صورت حقوقی، به روش انسانی. حقیقت را می‌دانم و نمی‌توانم به اثبات برسانم. برای لحظه مهم تصمیم‌گیری شاهدی ندارم. با خودکشی‌ام، پذیرش حرفم بدون شاهد ساده‌تر است. نه مثل دانشمندی که مرگ را انتخاب می‌کند و به خاطر علم و دانش روی خودش آزمایش انجام می‌دهد و خودش را می‌کشد؛ من می‌میرم چون می‌خواهم پرونده‌ام را ببندم.»

درباره فریدریش دورنمات نویسنده کتاب عدالت

فریدریش دورنمات، نمایش‌نامه‌نویس، رمان‌نویس و مقاله‌نویس بزرگ قرن بیستم، در پنجم ژانویه سال 1921 در کنول فینگن کشور سوییس زاده شد. او پس از پایان تحصیلات ابتدایی و متوسطه، در سال 1941 برای ادامه تحصیل در رشته‌های ادبیات و فلسفه وارد دانشگاه شد. شرایط اما برای او خوب پیش نرفت و به دلیل مسایل مالی مجبور شد تحصیل در رشته ادبیات نمایشی را رها کند و برای گذران زندگی روی به نوشتن آورد. او اگرچه از 1943 شروع به نوشتن کرد اما تا دو سال پس از این اثری از او به چاپ نرسید تا اینکه در 1945 داستانی را در روزنامه‌ای مشهور منتشر کرد.  دورنمات از چنان توانایی در نوشتن برخوردار بود که توانست موانع پیش رویش را کنار بزند و آثاری که به مرور منتشر کرد جایگاهی معتبر برایش به همراه آورد. او در سال ۱۹۵۹ جایزه‌ شیللر را برنده شد و در سال ۱۹۶۷ ریاست تئاتر بازل را مشترکا با ورنر دو گلین به عهده ‌گرفت. دورنمات همچنین به نقاشی کردن هم مشغول بود و کتابی از آثار نقاشی او در 1947 منتشر شد. اما شهرت اصلی دورنمات به نمایشنامه‌هایش برمی‌گشت. «ازدواج آقای می‌سی‌ سی‌پی» از آثار مشهور دورنمات است که با کارگردانی خود او در 1954 به روی صحنه رفت. «ملاقات بانوی سالخورده»، که در ایران هم بسیار مشهور است و بارها به روی صحنه رفته است، نمایشنامه مهم دیگری از دورنمات است. آثار او به کرات در مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم مورد اقتباس قرار گرفته است. او سرانجام در چهاردهم دسامبر 1990 بر اثر سکته قلبی درگذشت. دورنمات در ایران نخست به عنوان نمایشنامه‌نویس شناخته شد اما به مرور رمان‌های او نیز به فارسی برگردانده شدند تا این وجه کاری او نیز شناخته شود. «بازی استریندبرگ»، «ملاقات بانوی سالخورده»، «قول»، «یونانی خواستار همسر یونانی»، «هزارتو»، «عدالت» و «سوء‌ظن» برخی از آثار دورنمات است که به فارسی ترجمه شده‌اند. 

کتاب عدالت برای چه کسانی مناسب است؟

رمان عدالت از آثار شاخص پلیسی به قلم یکی از مهم‌ترین داستان‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان قرن بیستم است. این رمان در عین‌حال داستانی آشکارا فلسفی و اجتماعی است که با نقدی صریح به نقد قدرت و بی‌عدالتی در جهان پرداخته است. خوانندگان رمان‌‌های پلیسی در رمان عدالت با گونه دیگری از این ژانر ادبی روبرو می‌شوند. به طورکلی دوستداران ادبیات داستانی در رمان عدالت با نمونه‌ای برجسته از رویکرد انتقادی در ادبیات مواجه می‌شوند.