میان دو آتش: حقیقت، جاه طلبی و سازش در روسیه دوره پوتین

کتاب «میانِ دو آتش: حقیقت،‌ جاه‌طلبی و سازش در روسیۀ دوره پوتین» نوشتۀ جاشوا یافا
تصویری از روسیۀ دوران ولادیمیر پوتین. کتاب «میانِ دو آتش: حقیقت، جاه‌طلبی و سازش در روسیۀ دوره پوتین»، با عنوان اصلی Between Two Fires: Truth, Ambition, and Compromise in Putin's Russia، کتابی‌ست درباره نوع ساختار قدرت در روسیۀ عصرِ پوتین و نوع مواجهه و رابطۀ مردم با حکومت و حکومت با مردم در این دوران از تاریخ روسیه. جاشوا یافا در کتاب «میانِ دو آتش» سبک زندگی مردم روسیۀ تحت زمامداری ولادیمیر پوتین را از منظری جامعه‌شناسانه مورد بررسی قرار داده و نیز نوع تعامل و کشمکش مردم با حکومت در این دوران را در چشم‌انداز تاریخی گسترده‌تری مورد مطالعه قرار داده است.
در بخشی از مقدمۀ نیما حُسن ویجویه بر ترجمۀ فارسی کتاب «میانِ دو آتش» درباره این کتاب و حال‌وهوای آن می‌خوانید: «جاشوا یافا راوی روسیۀ پرآشوب پوتین است. از خلال شرح‌حال‌نویسی، زوایای گوناگون زندگی روسی را تصویر می‌کند و به فضای سیاست‌آلود رسانه، ساختار عمودی قدرت، الحاق کریمه، استقلال چچن، جنگ سوریه، کلیسای ارتدکس و هنر سیاست‌زده این کشور نقب می‌زند. با نثری رمان‌گونه دگردیسی "انسان شورایی" به موجودی سیاس را روایت می‌کند – او که در گیرودار و آتش زمانه گرفتار است و برای رسیدن به بهترین نتیجۀ ممکن تلاش می‌کند.»
کتاب «میانِ دو آتش» از کتاب‌هایی در حوزه مطالعات سیاسی و تاریخی و اجتماعی است که توجه منتقدان را به خود جلب کرده و مورد تحسین قرار گرفته است، چنانکه اولیور بولو در نشریۀ «گاردین» آن را «تحلیلی درخشان از پدیده پوتینیسم» وصف کرده و شبکۀ رادیویی «ان‌پی‌آر» از آن به عنوان «کتابی مهم درباره روسیه و اثری تراز اول در باب اخلاقیات و انتخابگری» نام برده است. همچنین داگلاس اسمیت در «وال‌استریت ژورنال» این کتاب را «روایتی ظریف و خیره‌کننده» خوانده است.
متن اصلی کتاب «میانِ دو آتش» اولین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «میانِ دو آتش»
جاشوا یافا در کتاب «میانِ دو آتش» در ترسیم نوع تعامل و رابطه و مواجهۀ مردم با حکومت در روسیۀ دوران پوتین از اصطلاح «سیّاس» به عنوان مفهومی کلیدی استفاده می‌کند و می‌کوشد انسانی را که در این کتاب «انسان شورایی» نامیده شده، در پرتوِ مفهوم «سیّاس» درک کند. یافا این اصطلاح را از یوری لوادا، جامعه‌شناس روس، وام گرفته است. چنانکه در پیشگفتار کتاب «میانِ دو آتش» توضیح داده شده است، لوادا از اواخر دهۀ 60 میلادی، مغضوب و از جانب حکومت شوروی به حاشیه رانده شد. او سال‌ها در انزوا می‌زیست تا اینکه در زمان گورباچف امکان خروج از انزوا برایش مهیا شد و با گروهی از همکاران و همفکرانش مؤسسۀ افکارسنجی «وی‌تی‌سیوم» را، که اولین مرکز تحقیقات اجتماعی و سنجش آرا در روسیه بود، تأسیس کرد. لوادا در دوران اصلاحات گورباچف و تحقیق در «وی‌تی‌سیوم»، به این نتیجه رسید که «انسان شوراییِ» زاییده حکومت شوروی‌، که موضوع تحقیقات گسترده لوادا بود، دارد دگرگون می‌شود و انسانی تازه در روسیه در حال تولد است. با فروپاشی شوروی اما این امید بر باد می‌رود و معلوم می‌شود که «انسان شورایی» تغییری نکرده و فقط حکومت عوض شده است. آنچه جاشوا یافا در کتاب «میانِ دو آتش» تحت عنوان «سیّاس» و با وامی از نظریۀ لوادا مطرح می‌کند و می‌کوشد با کمک گرفتن از این مفهوم به درکِ بهتری از «انسان شورایی» و تداوم این انسان در روسیۀ دوران پوتین برسد، نوعی دوگانگی برآمده از رندی و زیرکی و دغلبازی در مواجهۀ مردم با حکومت است. منظور او از «سیّاس» شهروندی‌ست که گرچه قلباً هیچ وفاداری‌ای به حکومت ندارد، اما وانمود می‌کند که وفادار است و می‌کوشد در عین برآوردن خواست‌های حکومت و نقش شهروندی مطیع و وفادار را بازی کردن، منافع شخصی خود را نیز در چارچوب این نوع از تعامل با حکومت تأمین کند و در واقع در زمینِ حکومت به بازیِ خودش بپردازد. به بیانی «سیّاس» همان شهروند سازش‌کار است، یعنی شهروندی که در جهت کسب منافع خود و نیز برای مصون ماندن از آسیب‌های یک حکومت سرکوبگر با آن به نوعی سازش دست یافته است و جای او در میانِ سرکوبگرِ افراطی و قربانیِ به‌شدّت سرکوب‌شده است. جاشوا یافا در کتاب «میانِ دو آتش» از این منظر به رابطۀ مردم روسیه با حکومت پوتین می‌پردازد و نیز فرهنگ سازش و ریشه‌ها و پیشینۀ آن را در چشم‌اندازی تاریخی بررسی می‌کند. او همچنین در این کتاب از ساختار عمودی قدرت در روسیۀ پوتین سخن می‌گوید و از مردمی که پوتین نه به‌رغم خواست آن‌ها بلکه با رضایت آن‌ها در روسیه به قدرت رسیده است. یافا در کتاب «میانِ دو آتش» پوتین را برآمده از ناخودآگاه جمعی مردم روسیه می‌داند و البته از برآمدن نسلی تازه و جوان در روسیه هم سخن می‌گوید که گویی برخلاف پیشینیان خود سرِ سازش با حکومت پوتین را ندارند و اعتراض خود را اعلام می‌کنند.
در کتاب «میانِ دو آتش» از ادبیات داستانی روسیه نیز برای توضیح آنچه نویسنده درصدد بیان و تشریح آن است کمک گرفته شده است.
کتاب از پیشگفتاری با عنوان «سیّاس»، هفت فصل به نام‌های «استاد مراسم‌ها»، «از اژدها برحذر باش»، «آخرین کشیش آزاده»، «پادشاه مغرور»، «نوشته‌هایی در باب اردوگاه»، «جهنمی برپاشده بر زمین»، «موجودات حساس» و مؤخره‌ای با عنوان «پدران و پسران» تشکیل شده است.

درباره جاشوا یافا نویسنده کتاب «میانِ دو آتش»
جاشوا یافا (Joshua Yaffa) روزنامه‌نگار امریکایی است. یافا خبرنگار مقیم مجلۀ «نیویورکر» در مسکو است. او به خاطر فعالیت‌هایش در روسیه جایزه آکادمی امریکایی برلین را گرفته است. او به جز «نیویورکر» برای نشریات مختلف دیگری هم، نظیر «نیویورک تایمز» و «اکونومیست» و «نشنال جئوگرافیک»، می‌نویسد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «میانِ دو آتش»
کتاب «میانِ دو آتش: حقیقت، جاه‌طلبی و سازش در روسیۀ دوره پوتین» با ترجمه و مقدمۀ نیما حُسن ویجویه در مجموعۀ «نگاه سیاسی – تاریخی» انتشارات نگاه منتشر شده است. نیما حُسن ویجویه متولد 1365 است. از او ترجمه‌ها و مقالاتی در مجلۀ «سینما و ادبیات» منتشر شده است. کتاب «میانِ دو آتش» اولین کتابی‌ست که به ترجمۀ او منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «میانِ دو آتش» در گودریدز: 4.03 از 5.