فلسفه چیست ؟

کتاب «فلسفه چیست؟» نوشتۀ جورجو آگامبن
چرا فلسفه‌ورزی و درگیری با پرسش‌های فلسفی برای آدم‌ها جذاب است؟ جورجو آگامبنِ فیلسوف در کتاب «فلسفه چیست؟» در پی پاسخ به این پرسش است. کتاب «فلسفه چیست؟»، با عنوان اصلی Che cos’è la filosofia?، کتابی ا‌ست که در آن از مفاهیمی بنیادین و مهم سخن رفته که گویای گرایش آدمی به فلسفه و فلسفه‌ورزی‌اند. جورجو آگامبن در کتاب «فلسفه چیست؟» به تأمل در این مفاهیم و شکافتن ابعاد و وجوه گوناگون آن‌ها می‌پردازد تا ریشه و جان و جوهر گرایش به فلسفه و دلیل گرایش انسان به فلسفه و همیشگی بودن این گرایش را نشان دهد.
همۀ ما در زندگی به‌نحوی با فلسفه و فلسفه‌ورزی و پرسش‌های فلسفی درگیریم حتا اگر خودمان همیشه و لزوماً به این موضوع اشراف نداشته باشیم که درگیری‌ها و پرسش‌ها و مسائل‌مان ماهیتی فلسفی دارند و حین کلنجار رفتن با آن‌ها در حال فلسفه‌ورزی و تأمل فلسفی هستیم. اما چرا چنین است؟ کتاب «فلسفه چیست؟» در پاسخ به همین پرسش به رشتۀ تحریر درآمده است.
در کتاب «فلسفه چیست؟» از چشم یک فیلسوف و از منظری تئوریک به تاریخ فلسفه سفر می‌کنیم. جورجو آگامبن در کتاب «فلسفه چیست؟» بر آن است که برای مخاطبان خود روشن کند که فلسفه زنده است و فلسفه‌ورزی امری کهنه‌شدنی نیست و گرایش به فلسفه همیشه در آدمی بوده و هست.
متن اصلی کتاب «فلسفه چیست؟» اولین بار در سال 2016 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «فلسفه چیست؟»
کتاب «فلسفه چیست؟» اگرچه با تاریخ فلسفه سروکار دارد اما یک تاریخ فلسفه در معنای معمولِ آن نیست. این کتاب را چه‌بسا بتوان نوعی فلسفیدن در تاریخ فلسفه به حساب آورد. جورجو آگامبن در کتاب «فلسفه چیست؟» خود تاریخ فلسفه و فلسفه‌ورزی را دستمایۀ تأمل فلسفی قرار می‌دهد تا به ریشه‌های فلسفه‌ورزی برسد.
کتاب «فلسفه چیست؟» پَرسه‌ای فلسفی در تاریخ فلسفه است به‌میانجی مفاهیم مختلفی که آگامبن در این کتاب به آن‌ها پرداخته و از آن‌ها سخن رانده است.
نوا، ذهن، کلام، حقیقت، مثال، تصویر و وجود از جمله مفاهیمی‌اند که آگامبن در کتاب «فلسفه چیست؟» به‌میانجی آن‌ها تاریخ فلسفه را در جستجوی ریشه‌ها و دلایلی گرایش انسان به فلسفه و فلسفه‌ورزی درنوردیده است.
کتاب «فلسفه چیست؟» سفری است به عمق تاریخ فلسفه که فلسفه‌ورزی را در چشم‌اندازی تاریخی موضوع و دستمایۀ تفکر فلسفی قرار داده است. بنابراین کتاب «فلسفه چیست؟» را، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، نمی‌توان یک تاریخ فلسفه در معنای متعارف و جاافتاده آن قلمداد کرد. کتاب «فلسفه چیست؟» بیشتر یک کتاب نظری درباره فلسفه است تا یک کتاب تاریخی. به تعبیری می‌توان گفت که جورجو آگامبن در این کتاب خود فلسفه‌ورزی را به موضوعی برای فلسفه‌ورزی بدل کرده است. او در کتاب «فلسفه چیست؟» مفاهیم را به‌طور ریشه‌ای می‌کاود تا به ریشه‌های فلسفه‌ورزی برسد.
می‌دانیم که گرایش به فلسفه‌ورزی در انسان، گرایشی قدیمی و ریشه‌دار در اعصار کهن است نه گرایشی که تازه پدید آمده باشد؛ پس برای یافتن پاسخی برای اینکه چرا انسان به فلسفه گرایش دارد باید تاریخ فلسفه را تا دوردست‌های این تاریخ کاوید و به عمق این تاریخ رفت. این کاوش باید مجهز به نظریه و مفاهیمی نظری باشد تا کاوشگر را به پاسخی درباب چرایی فلسفه‌ورزی برساند. کتاب «فلسفه چیست؟» کتابی است که با درک همین پیش‌نیاز نوشته شده است. آگامبن در این کتاب برای کاوش در تاریخ فلسفه، به‌جستجوی چرایی گرایش انسان به فلسفه‌ورزی، خود را به ابزاری نظری و فلسفی مجهز می‌کند و با نظریه سراغ تاریخ فلسفه می‌رود تا به ریشۀ گرایش به فلسفه در آدمی دست یابد و آن را برای مخاطبان کتاب «فلسفه چیست؟» و آن‌ها که دوست دارند بدانند چرا انسان به سمت فلسفه کشیده می‌شود شرح دهد.
می‌توان این‌طور هم گفت که کتاب «فلسفه چیست؟» یک ماجراجویی تئوریک در تاریخ فلسفه است و گشت‌وگذاری که اگر کسی علاقمند به فلسفه و مطالعات فلسفی باشد از آن بهره‌ها خواهد برد و به وجوهی از فلسفه و تاریخ فلسفه آگاه خواهد شد که چه‌بسا پیش از این آن‌ها را نمی‌شناخت.

درباره جورجو آگامبن، نویسنده کتاب «فلسفه چیست؟»
جورجو آگامبن (Giorgio Agamben)، متولد 1942، فیلسوف و مقاله‌نویس و جُستارنویس ایتالیایی است. آگامبن یک فیلسوف سیاسی چپ‌گراست و بیش از هر چیز به‌خاطر نظریاتش درباره وضعیت استثنایی، هومو ساکر و شکل – حیات معروف است.
از جمله آثار جورجو آگامبن می‌توان به کتاب‌های «وضعیت استثنایی»، «کودکی و تاریخ»، «زبان و مرگ» و «انسان بی‌محتوا» اشاره کرد.

درباره ترجمۀ فارسی کتاب «فلسفه چیست؟»
کتاب «فلسفه چیست؟» با ترجمۀ ابراهیم رنجبر در انتشارات نگاه منتشر شده است. از دیگر ترجمه‌های ابراهیم رنجبر می‌توان به کتاب‌های «سوفوکلس و فلسفه: جستارهایی درباره نمایشنامه‌های ادیپوس»، «ملکوت و جنت»، «فانتزی» و «هنر در مقام الهیات: از عصر پسامدرن تا قرون وسطی» اشاره کرد.

رتبۀ کتاب «فلسفه چیست؟» در گودریدز: 3.89 از 5.