کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» نوشت? اليزا گبرت
جستارهايي روايي درباب فجايع عصر مدرن، از غرق شدن کشتي تايتانيک گرفته تا فاجع? چرنوبيل و همهگيريهاي ويروسي و... . کتاب «به خاطره اعتمادي نيست: يک راهنماي ادبي براي زندگي پيشاآخرالزماني»، با عنوان اصلي The Unreality of Memory: Notes on Life in the Pre-Apocalypse، جستارهايي است که اليزا گبرت در آنها باب تأمل دربار? انواع فجايع عصر مدرن را باز ميکند و از فريبهاي اضطرابزاي خاطره و حافظه ميگويد و از اضطرابهاي گوناگون انسان امروزي و رابط? روانشناختي ما انسانهاي عصر حاضر با فاجعه و همچنين از نقش رسانهها و شبکههاي اجتماعي در اضطرابآفريني و از چيزي بسيار هولناک: جذابيت فاجعه و خيالپردازي جنونآميز درباب آن و فکر به اينکه ما جزو کساني هستيم که از فاجعه نجات يافتهايم و فاجعه رخ داده است و هنوز هستيم.
کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» همچنين دعوتي است به تأمل دربار? پايان محتمل جهان که از دغدغههاي عمد? انسان مدرن امروزي است.
متن اصلي کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» اولين بار در سال 2020 منتشر شد و مورد استقبال قرار گرفت و وبسايت هافپست از آن بهعنوان يکي از ده کتاب برتر سال نام برد. اين کتاب، قبل از همهگيري کرونا به چاپ رسيد و با شيوع اين همهگيري وجهي پيشگويانه يافت و توجه بيشتري را از جانب منتقدان و مخاطبان به خود جلب کرد.
مروري بر کتاب «به خاطره اعتمادي نيست»
اليزا گبرت در کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» از اين موضوع سخن ميگويد که يک اتفاق بد و هولناک چه موقع صفت «فاجعه» به خود ميگيرد. گبرت در اين کتاب معتقد است که نمايش عمومي يک حادث? بد و هولناک و زياد سخن گفتن دربار? آن و يادآوري مداوماش است که آن حادث? بد و هولناک را به «فاجعه» تبديل ميکند.
کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» ما را با اين حقيقت تلخ و ناخوشايند مواجه ميکند که در فکر کردن به فاجعه و حرف زدن از آن، جذابيتي پنهان نهفته است و يکي از عوامل اين جذابيت، يک شادماني نهاني بابت نجات يافتن از فاجعه است. گبرت در کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» از اين احساس شادماني پنهان، بهعنوان نوعي همدستي ما با فاجعه سخن ميگويد؛ همدستياي که بهاعتقاد گبرت يکي از عواملي است که فاجعه را وحشتناک ميکند. او در يکي از جستارهاي کتاب «به خاطره اعتمادي نيست»، با عنوان «ويران باشکوه»، دربار? اين همدستي وحشتآفرين و وجه نمايشي فاجعه و جلوهها و نمودهاي آن مينويسد: «اصلاً يکي از چيزهايي که فاجعه را وحشتناک ميکند همين است: همدستي ما در آن؛ جوري که به آن زرقوبرق ميدهيم و تبديلش ميکنيم به کالايي مصرفي؛ جوري که اخبار فجايع را به فيلمهاي سينمايي حاضرآماده تبديل ميکنند؛ جوري که فيلمهاي جنگي، که قرار است جنگ را نقد کنند، در واقع فقط به آن شکوه و جلال ميبخشند.»
در کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» همچنين سخن از اين است که حافظه و خاطر? فريبکار ما چه نقشي در شکل دادن به يک فاجعه در ذهن ما و درک ما از آن فاجعه دارد.
کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» راهنمايي براي زيستن در عصر فاجعه و اضطراب به دست ميدهد و نيز ما را با اين پرسش مواجه ميکند که چگونه ميتوانيم در ميان فجايع بزرگ به مسئوليت اخلاقي و شناختي و عملي خودمان آگاه شويم و برطبق اين مسئوليت دست به عمل بزنيم.
کتاب «به خاطره اعتمادي نيست: يک راهنماي ادبي براي زندگي پيشاآخرالزماني» از دوازده جستار تشکيل شده که در سه بخش تنظيم شدهاند. جستارهاي دوازدهگان? کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» عبارتند از: «ويران باشکوه»، «الگوي آخرالزمان»، «تهديدها»، «بزرگ و آهسته»، «مرگومير عظيم»، «اتاق کوچک»، «پروژهي خودبيني»، «ساحرهها و شلاق»، «جنايت حقيقي»، «خيلي خستهام»، «در ميانهي ما» و «حرف آخر، به خاطره اعتمادي نيست».
دربار? اليزا گبرت، نويسند? کتاب «به خاطره اعتمادي نيست»
اليزا گبرت (Elisa Gabbert)، متولد 1979، شاعر و جستارنويس امريکايي است. گبرت دانشآموخت? زبانشناسي و علوم شناختي در دانشگاه رايس و نيز داراي مدرک MFA در نويسندگي خلاق از کالج امرسون است. او اکنون ستوننويس شعر نشري? «نيويورک تايمز» است.
از جمله آثار اليزا گبرت ميتوان به کتاب «خود ناپايدار»، که مجموعهاي مرکب از نثر و شعر است، و دفتر شعر «فاصل? عادي» اشاره کرد. کتاب «خود ناپايدار» گبرت از طرف نشري? «نيويورکر» بهعنوان يکي از بهترين کتابهاي سال 2013 معرفي شده است.
از گبرت، علاوه بر چند دفتر شعر، دو مجموعه جستار نيز به چاپ رسيده که کتاب «به خاطره اعتمادي نيست» يکي از آنهاست.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «به خاطره اعتمادي نيست»
کتاب «به خاطره اعتمادي نيست: يک راهنماي ادبي براي زندگي پيشاآخرالزماني» با ترجم? کيوان سررشته در سري دوم مجموع? «جستار روايي» نشر اطراف منتشر شده است.
کيوان سررشته، متولد 1365، مترجم ايراني است. از ديگر ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «اتاق کار: يازده روايت از عشق، تعليق و گيرههاي کاغذ»، «اگر به خودم برگردم: ده جستار دربار? پرسه در شهر»، «پسري که فيل را بزرگ کرد» و «ديدار اتفاقي با دوست خيالي و هشت جستار ديگر از آدام گاپنيک» اشاره کرد.
