ماجرا های تن تن 12: گنج راکام سرخ پوش

کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» اثر هرژه
دوازدهمین کتاب از سِری‌کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن». کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»، با عنوان اصلی Le Trésor de Rackham le Rouge، دنبالۀ کتاب «راز اسب شاخ‌دار» از مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» است.
مجموعه‌کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن» یک مجموعۀ کُمیک‌بوکِ بیست‌وچهارتاییِ کلاسیکِ بسیار محبوب و مشهورِ نوشته ‌و ‌طراحی ‌شده به‌دست ژرژ رمی، نویسنده و کارتونیستِ بلژیکیِ متخلص به هرژه، است. شخصیت اصلی این مجموعه خبرنگاری جوان به نام تن‌تن است که در هر کتاب به‌همراه سگش، میلو، به گوشه‌ای از دنیا سفر می‌کند و ماجراهای معمایی و مهیجی را از سر می‌گذراند.
اولین کتابِ مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، با عنوان «تن‌تن در شوروی»، در سال 1930 منتشر شد. مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» مجموعه‌ای حادثه‌ای و ماجراجویانه و معمایی با چاشنی طنز است. هرژه در خلق کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن» به وقایع و اوضاع سیاسی زمانه‌اش نیز نظر داشته است. تن‌تن در هر یک از کتاب‌های این مجموعه، از جمله در کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»، درگیر معما و حوادثی مهیج می‌شود.
به‌جز تن‌تن و میلو، که شخصیت‌های اصلی و ثابت مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» هستند، بعضی شخصیت‌های دیگر این مجموعه، از جمله کاپیتان هادوک، هم امروزه جزو شخصیت‌های داستانی فراموش‌نشدنی تاریخ ادبیاتند. شیوه و سبک طراحی و تصویرسازی‌های این مجموعه نیز به شیوه و سبکی تأثیرگذار در خلق کُمیک‌بوک بدل شده است.
متن اصلی مجموعه‌کتاب‌های «ماجراهای تن‌تن» اولین بار بین سال‌های 1930 تا 1976 منتشر شده است.
از مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» سریال انیمیشن هم ساخته شده است. همچنین استیون اسپیلبرگ در سال 2011 انیمیشن سه‌بعدی «ماجراهای تن‌تن: راز اسب شاخدار» را براساس سه کتابِ این مجموعه و با تلفیق ماجراهای این سه کتاب، که یکی از آن‌ها کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» بود، ساخت. دو کتابِ دیگر «ماجراهای تن‌تن» که دستمایۀ اقتباس سینمایی اسپیلبرگ بودند عبارتند از: «خرچنگ پنجه‌‌طلایی» و «راز اسب شاخ‌دار» که این دومی، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، بخش اول کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» است.
متن اصلی کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» اولین بار به‌صورت دنباله‌دار، از فوریه تا سپتامبر 1943، در بحبوحۀ اشغال بلژیک به‌دست نیروهای آلمان نازی در دورۀ جنگ جهانی دوم، در یکی از روزنامه‌های مشهور فرانسوی‌زبان بلژیک منتشر شد و سپس، در سال 1944، به‌صورت کتاب به چاپ رسید. این داستان بسیار مورد استقبال قرار گرفت و موفقیتی تجاری به‌همراه داشت.
براساس کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» انیمیشن نیز ساخته شده و همچنین رادیو بی‌بی‌سی این کتاب را دستمایۀ اقتباس قرار داده است.
گفتنی‌ست که پروفسور تورنسل، دانشمند گیج و حواس‌پرت مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، اولین بار در کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» ظاهر شد.

مروری بر کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»
کتاب «راز اسب شاخ‌دار» با تصمیم تن‌تن و کاپیتان هادوک به جستجوی گنج راکام سرخ‌پوش تمام شد و کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» شرح این جستجو و فرجام آن است.
در شهر خبر اینکه تن‌تن و کاپیتان هادوک می‌خواهند به‌دنبال گنج راکام سرخ‌پوش بگردند پخش شده است و این درحالی‌ست که تن‌تن و هادوک می‌خواستند که این قضیه مخفی بماند. کلی آدم پشت درِ خانۀ هادوک تجمع کرده‌اند و مدعی‌اند که از نوادگان راکام سرخ‌پوش هستند اما هادوک آن‌ها را دَک می‌کند. چند ساعت بعد یک آدم قدکوتاه پیر با ریش پروفسوری زنگ خانۀ هادوک را می‌زند. هادوک در را باز می‌کند و مرد خودش را به او معرفی می‌کند. او تورنسل است؛ یک پروفسور پیر با گوش‌های سنگین که از این به‌بعد قرار است در مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» حضوری پررنگ داشته باشد و به یکی از شخصیت‌های اصلی و مشهور این مجموعه بدل شود. حالا پروفسور چرا در کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» پیش هادوک آمده است؟ چون از قضیۀ راکام باخبر است و یک زیردریایی کوسه‌مانند اختراع کرده و می‌خواهد خودش و تن‌تن و هادوک با این زیردریایی به جستجوی گنج راکام سرخ‌پوش بروند تا از خطر کوسه‌های در اعماق دریا در امان باشند. تن‌تن و هادوک اول مقاومت می‌کنند ولی بالاخره کوتاه می‌آیند و درخواست همکاری پروفسور را قبول می‌کنند. البته به‌اجبار، چون هرچه درخواست او را رد می‌کنند پروفسور، به‌دلیل گوش‌ِ سنگینش، حرف‌های آن‌ها را اشتباه می‌شنود و بنابراین خودش سرخود با تجهیزات زیردریایی وارد کشتی می‌شود.
بعد از چند روز هادوک و تن‌تن و پروفسور تورنسل و دوقلوهای بی‌همتا، دوپونت و دوپونطِ کارآگاه که با خرابکاری‌هایشان معرف حضور همۀ تن‌تن‌بازها هستند، می‌زنند به دل دریا و جستجو را آغاز می‌کنند.
جویندگان گنج راکام سرخ‌پوش بالاخره به مختصات مشخص‌شده، که یک جزیره است، می‌رسند. در جزیره یک‌مشت طوطی وجود دارند که فحش‌های سِر فرانسیس هادوک، جد کاپیتان هادوک، را تقلید می‌کنند و این نشان می‌دهد که سِر فرانسیس، که با راکام سرخ‌پوش جنگیده و او را شکست داده بوده، قبلاً در این جزیره حضور داشته است. در ادامۀ جستجوی گنج راکام سرخ‌پوش چند اسکلت در جزیره پیدا می‌شود که به‌نظر می‌رسد بقایای اجساد سرنشینان کشتی باشند. اما جویندگان چیز به‌دردبخورِ دیگری پیدا نمی‌کنند، پس دوباره به کشتی برمی‌گردند و این‌جاست که اختراع پروفسور به‌دردشان می‌خورد چون با آن می‌توانند برای یافتن گنج در زیر آب جستجو کنند. تن‌تن را زیر آب می‌فرستند و او بعد از مدتی لاشۀ کشتی «اسب شاخ‌دار» را پیدا می‌کند. تن‌تن بار دیگر روی آب می‌آید و لباس غواصی به تن می‌کند و آمادۀ جستجو می‌شود اما در آن کشتی هم فقط نوشیدنی پیدا می‌کند و خبری از گنج راکام سرخ‌پوش نیست. جویندگان بعد از اینکه روزها دنبال این گنج می‌گردند از یافتنش ناامید می‌شوند و به خانه برمی‌گردند.
چند روز بعد خبر می‌رسد که عمارتی که متعلق به اجداد کاپیتان هادوک بوده قرار است به فروش برسد. پس هادوک دست‌به‌کار می‌شود و عمارت را می‌خرد و با این کار درواقع گنج راکام سرخ‌پوش را می‌خرد چون گنجی که او و تن‌تن و همراهانشان این‌همه دنبالش بودند بغل‌دستشان بوده است. کجا؟ در زیرزمین عمارت، داخل یک کاسۀ کروی با طرح کرۀ زمین که در زیر مجسمه‌ای به نام «صلیب عقاب» قرار دارد. در این کاسه کلی الماس و جواهر و اشیاء قیمتی هست.
در پایان کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» می‌بینیم که هادوک خرت‌وپرت‌های زیرزمین عمارت اجدادی و چیزهایی را که از سفر دریایی آورده در یک سالن به نمایش گذاشته و آن‌جا را بدل به موزه کرده بلکه بازهم پولی کاسب شود.

دربارۀ هرژه، نویسنده و تصویرگرِ کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»
ژرژ پروسپه رمی (Georges Prosper Remi)، معروف به هرژه (Hergé)، متولد 1907 و درگذشته به ‌سال 1983، کارتونیست و نویسندۀ بلژیکی بود. هرژه بیش از هرچیز به‌خاطر مجموعه‌کتاب‌های مصور «ماجراهای تن‌تن» مشهور است و به‌واسطۀ این مجموعه نام خود را در تاریخ کمیک‌بوک و ادبیات کودک و نوجوان جاودانه کرده است.
کمیک‌بوک‌های «ماجراهای تن‌تن»، با قصه‌های جذاب و شخصیت‌پردازی و نقاشی و تصویرسازی‌های ماهرانه‌شان، نه‌فقط محبوب کودکان و نوجوانان که برای بزرگسالان نیز جذاب و خواندنی‌اند.
هرژه پیشتاز سبک موسوم به «لینیه کلر» در طراحی قصه‌های مصور است که سبکی‌ست که در آن از هاشور استفاده نمی‌شود و مبتنی بر رسم خطوط واضح با ضخامت یکسان و رنگ‌های شفاف است.
کتاب «تن‌تن در شوروی»، که در ایران به نام «فرار از شوروی» هم به چاپ رسیده، چنانکه پیش‌تر نیز اشاره شد، اولین کتاب منتشرشده از «ماجراهای تن‌تن» بود. متن اصلی کتاب «تن‌تن در شوروی» اولین بار بین سال‌های 1929 تا 1930 به‌صورت دنباله‌دار و هفتگی در نشریه‌ای منتشر شد و سپس در سال 1930 به‌صورت کتاب به چاپ رسید.
هرژه، به‌جز مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، دو مجموعه‌کمیک‌بوک معروف دیگر به نام‌های «کوئیک و فلوپکه» و «ماجراهای ژو، زت و ژوکو» را هم خلق کرده است.
شهرت و محبوبیت مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» برای هرژه به‌قدری بود که او در اواخر عمر این شهرت را دست‌وپاگیرِ خود می‌دید، چون تن‌تن، با شهرتش، هرژه را مجبور می‌کرد که تنها به او بپردازد و هرژه سالهای زیادی از عمرش را بر سر خلق ماجراهای تن‌تن گذاشت. این احساس فشار از جانب تن‌تن منبع الهامی برای هرژه شد که نقاشی‌هایی علیه این شخصیتِ خیالیِ مخلوقِ خود خلق کند که یکی از آن‌ها نقاشی‌ای‌ست که در آن تن‌تن اربابِ هرژه است.
مردم اما تن‌تن را دوست داشتند و هنوز هم دوست دارند. مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن» دستمایه‌ای برای انواع اقتباس‌های تئاتری و رادیویی و تلویزیونی و سینمایی و بازی‌های کامپیوتری بوده است. هرژه همچنین تأثیری چشمگیر بر کمیک‌بوک، مخصوصاً کمیک‌بوک اروپایی، گذاشته است.
محبوبیت و شهرت و اهمیت هرژه در حوزۀ کمیک‌بوک باعث شد که در سال 2009 موزه‌ای در بلژیک به نام او افتتاح شود.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»
کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» با ترجمۀ نادر تکمیل‌همایون در نشر کتاب چ، ناشر کتاب‌های کودک و نوجوانِ خانوادۀ فرهنگی چشمه، منتشر شده است.
نادر تکمیل‌همایون، متولد 1347 در پاریس، فیلمساز، فیلمنامه‌نویس، مترجم، منتقد فیلم و روزنامه‌نگار ایرانی است. او فرزند ناصر تکمیل‌همایون، جامعه‌شناس و مورخ ایرانی، است.
تکمیل‌همایون دارای لیسانس مترجمی و ادبیات فرانسه است. او همچنین در مدرسۀ سینمایی فمیس در فرانسه کارگردانی خوانده است.
تکمیل‌همایون ساخت چهار فیلم کوتاه، از جمله مستندی به نام «ایران: یک انقلاب سینمایی»، و یک فیلم بلند داستانی، به نام «تهرون»، را در کارنامۀ فیلمسازی خود دارد. فیلم «تهرون» او جایزۀ هفتۀ منتقدین جشنوارۀ فیلم ونیز را گرفته است. او همچنین در دورانی که در ایران دانشجو بود، به‌عنوان منتقد فیلم و روزنامه‌نگار، با نشریات سینمایی، از جمله ماهنامۀ فیلم و هفته‌نامۀ سروش، همکاری می‌کرد.
از ترجمه‌های نادر تکمیل‌همایون از مجموعۀ «ماجراهای تن‌تن»، به‌جز کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش»، می‌توان به کتاب‌های «راز اسب شاخ‌دار»، «هدف کره‌ی ماه»، «روی ماه قدم گذاشتیم»، «تن‌تن در سرزمین طلای سیاه»، «هفت گوی بلورین»، «معبد خورشید»، «ستاره‌ی اسرارآمیز» و از دیگر ترجمه‌های او می‌توان به کتاب‌های «مارتین اسکورسیزی»، «استیون اسپیلبرگ»، «آکیرا کوروساوا» و «تمرین فیلمنامه‌نویسی» اشاره کرد.
از کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است. از جملۀ این ترجمه‌ها می‌توان به ترجمۀ گروه مترجمان نشر رایحۀ اندیشه، منتشرشده در همین انتشارات، اشاره کرد. این ترجمه با عنوان «گنج راکهام سرخ‌پوش» به چاپ رسیده است.
کتاب «گنج راکام سرخ‌پوش» در سال‌های دور نیز، با ترجمۀ خسرو سمیعی و با عنوان «گنجهای راکام»، در انتشارات یونیورسال منتشر شده است.