کتاب «گنج راکام سرخپوش» اثر هرژه
دوازدهمين کتاب از سِريکتابهاي «ماجراهاي تنتن». کتاب «گنج راکام سرخپوش»، با عنوان اصلي Le Trésor de Rackham le Rouge، دنبال? کتاب «راز اسب شاخدار» از مجموع? «ماجراهاي تنتن» است.
مجموعهکتابهاي «ماجراهاي تنتن» يک مجموع? کُميکبوکِ بيستوچهارتاييِ کلاسيکِ بسيار محبوب و مشهورِ نوشته و طراحي شده بهدست ژرژ رمي، نويسنده و کارتونيستِ بلژيکيِ متخلص به هرژه، است. شخصيت اصلي اين مجموعه خبرنگاري جوان به نام تنتن است که در هر کتاب بههمراه سگش، ميلو، به گوشهاي از دنيا سفر ميکند و ماجراهاي معمايي و مهيجي را از سر ميگذراند.
اولين کتابِ مجموع? «ماجراهاي تنتن»، با عنوان «تنتن در شوروي»، در سال 1930 منتشر شد. مجموع? «ماجراهاي تنتن» مجموعهاي حادثهاي و ماجراجويانه و معمايي با چاشني طنز است. هرژه در خلق کتابهاي «ماجراهاي تنتن» به وقايع و اوضاع سياسي زمانهاش نيز نظر داشته است. تنتن در هر يک از کتابهاي اين مجموعه، از جمله در کتاب «گنج راکام سرخپوش»، درگير معما و حوادثي مهيج ميشود.
بهجز تنتن و ميلو، که شخصيتهاي اصلي و ثابت مجموع? «ماجراهاي تنتن» هستند، بعضي شخصيتهاي ديگر اين مجموعه، از جمله کاپيتان هادوک، هم امروزه جزو شخصيتهاي داستاني فراموشنشدني تاريخ ادبياتند. شيوه و سبک طراحي و تصويرسازيهاي اين مجموعه نيز به شيوه و سبکي تأثيرگذار در خلق کُميکبوک بدل شده است.
متن اصلي مجموعهکتابهاي «ماجراهاي تنتن» اولين بار بين سالهاي 1930 تا 1976 منتشر شده است.
از مجموع? «ماجراهاي تنتن» سريال انيميشن هم ساخته شده است. همچنين استيون اسپيلبرگ در سال 2011 انيميشن سهبعدي «ماجراهاي تنتن: راز اسب شاخدار» را براساس سه کتابِ اين مجموعه و با تلفيق ماجراهاي اين سه کتاب، که يکي از آنها کتاب «گنج راکام سرخپوش» بود، ساخت. دو کتابِ ديگر «ماجراهاي تنتن» که دستماي? اقتباس سينمايي اسپيلبرگ بودند عبارتند از: «خرچنگ پنجهطلايي» و «راز اسب شاخدار» که اين دومي، چنانکه پيشتر نيز اشاره شد، بخش اول کتاب «گنج راکام سرخپوش» است.
متن اصلي کتاب «گنج راکام سرخپوش» اولين بار بهصورت دنبالهدار، از فوريه تا سپتامبر 1943، در بحبوح? اشغال بلژيک بهدست نيروهاي آلمان نازي در دور? جنگ جهاني دوم، در يکي از روزنامههاي مشهور فرانسويزبان بلژيک منتشر شد و سپس، در سال 1944، بهصورت کتاب به چاپ رسيد. اين داستان بسيار مورد استقبال قرار گرفت و موفقيتي تجاري بههمراه داشت.
براساس کتاب «گنج راکام سرخپوش» انيميشن نيز ساخته شده و همچنين راديو بيبيسي اين کتاب را دستماي? اقتباس قرار داده است.
گفتنيست که پروفسور تورنسل، دانشمند گيج و حواسپرت مجموع? «ماجراهاي تنتن»، اولين بار در کتاب «گنج راکام سرخپوش» ظاهر شد.
مروري بر کتاب «گنج راکام سرخپوش»
کتاب «راز اسب شاخدار» با تصميم تنتن و کاپيتان هادوک به جستجوي گنج راکام سرخپوش تمام شد و کتاب «گنج راکام سرخپوش» شرح اين جستجو و فرجام آن است.
در شهر خبر اينکه تنتن و کاپيتان هادوک ميخواهند بهدنبال گنج راکام سرخپوش بگردند پخش شده است و اين درحاليست که تنتن و هادوک ميخواستند که اين قضيه مخفي بماند. کلي آدم پشت درِ خان? هادوک تجمع کردهاند و مدعياند که از نوادگان راکام سرخپوش هستند اما هادوک آنها را دَک ميکند. چند ساعت بعد يک آدم قدکوتاه پير با ريش پروفسوري زنگ خان? هادوک را ميزند. هادوک در را باز ميکند و مرد خودش را به او معرفي ميکند. او تورنسل است؛ يک پروفسور پير با گوشهاي سنگين که از اين بهبعد قرار است در مجموع? «ماجراهاي تنتن» حضوري پررنگ داشته باشد و به يکي از شخصيتهاي اصلي و مشهور اين مجموعه بدل شود. حالا پروفسور چرا در کتاب «گنج راکام سرخپوش» پيش هادوک آمده است؟ چون از قضي? راکام باخبر است و يک زيردريايي کوسهمانند اختراع کرده و ميخواهد خودش و تنتن و هادوک با اين زيردريايي به جستجوي گنج راکام سرخپوش بروند تا از خطر کوسههاي در اعماق دريا در امان باشند. تنتن و هادوک اول مقاومت ميکنند ولي بالاخره کوتاه ميآيند و درخواست همکاري پروفسور را قبول ميکنند. البته بهاجبار، چون هرچه درخواست او را رد ميکنند پروفسور، بهدليل گوشِ سنگينش، حرفهاي آنها را اشتباه ميشنود و بنابراين خودش سرخود با تجهيزات زيردريايي وارد کشتي ميشود.
بعد از چند روز هادوک و تنتن و پروفسور تورنسل و دوقلوهاي بيهمتا، دوپونت و دوپونطِ کارآگاه که با خرابکاريهايشان معرف حضور هم? تنتنبازها هستند، ميزنند به دل دريا و جستجو را آغاز ميکنند.
جويندگان گنج راکام سرخپوش بالاخره به مختصات مشخصشده، که يک جزيره است، ميرسند. در جزيره يکمشت طوطي وجود دارند که فحشهاي سِر فرانسيس هادوک، جد کاپيتان هادوک، را تقليد ميکنند و اين نشان ميدهد که سِر فرانسيس، که با راکام سرخپوش جنگيده و او را شکست داده بوده، قبلاً در اين جزيره حضور داشته است. در ادام? جستجوي گنج راکام سرخپوش چند اسکلت در جزيره پيدا ميشود که بهنظر ميرسد بقاياي اجساد سرنشينان کشتي باشند. اما جويندگان چيز بهدردبخورِ ديگري پيدا نميکنند، پس دوباره به کشتي برميگردند و اينجاست که اختراع پروفسور بهدردشان ميخورد چون با آن ميتوانند براي يافتن گنج در زير آب جستجو کنند. تنتن را زير آب ميفرستند و او بعد از مدتي لاش? کشتي «اسب شاخدار» را پيدا ميکند. تنتن بار ديگر روي آب ميآيد و لباس غواصي به تن ميکند و آماد? جستجو ميشود اما در آن کشتي هم فقط نوشيدني پيدا ميکند و خبري از گنج راکام سرخپوش نيست. جويندگان بعد از اينکه روزها دنبال اين گنج ميگردند از يافتنش نااميد ميشوند و به خانه برميگردند.
چند روز بعد خبر ميرسد که عمارتي که متعلق به اجداد کاپيتان هادوک بوده قرار است به فروش برسد. پس هادوک دستبهکار ميشود و عمارت را ميخرد و با اين کار درواقع گنج راکام سرخپوش را ميخرد چون گنجي که او و تنتن و همراهانشان اينهمه دنبالش بودند بغلدستشان بوده است. کجا؟ در زيرزمين عمارت، داخل يک کاس? کروي با طرح کر? زمين که در زير مجسمهاي به نام «صليب عقاب» قرار دارد. در اين کاسه کلي الماس و جواهر و اشياء قيمتي هست.
در پايان کتاب «گنج راکام سرخپوش» ميبينيم که هادوک خرتوپرتهاي زيرزمين عمارت اجدادي و چيزهايي را که از سفر دريايي آورده در يک سالن به نمايش گذاشته و آنجا را بدل به موزه کرده بلکه بازهم پولي کاسب شود.
دربار? هرژه، نويسنده و تصويرگرِ کتاب «گنج راکام سرخپوش»
ژرژ پروسپه رمي (Georges Prosper Remi)، معروف به هرژه (Hergé)، متولد 1907 و درگذشته به سال 1983، کارتونيست و نويسند? بلژيکي بود. هرژه بيش از هرچيز بهخاطر مجموعهکتابهاي مصور «ماجراهاي تنتن» مشهور است و بهواسط? اين مجموعه نام خود را در تاريخ کميکبوک و ادبيات کودک و نوجوان جاودانه کرده است.
کميکبوکهاي «ماجراهاي تنتن»، با قصههاي جذاب و شخصيتپردازي و نقاشي و تصويرسازيهاي ماهرانهشان، نهفقط محبوب کودکان و نوجوانان که براي بزرگسالان نيز جذاب و خواندنياند.
هرژه پيشتاز سبک موسوم به «لينيه کلر» در طراحي قصههاي مصور است که سبکيست که در آن از هاشور استفاده نميشود و مبتني بر رسم خطوط واضح با ضخامت يکسان و رنگهاي شفاف است.
کتاب «تنتن در شوروي»، که در ايران به نام «فرار از شوروي» هم به چاپ رسيده، چنانکه پيشتر نيز اشاره شد، اولين کتاب منتشرشده از «ماجراهاي تنتن» بود. متن اصلي کتاب «تنتن در شوروي» اولين بار بين سالهاي 1929 تا 1930 بهصورت دنبالهدار و هفتگي در نشريهاي منتشر شد و سپس در سال 1930 بهصورت کتاب به چاپ رسيد.
هرژه، بهجز مجموع? «ماجراهاي تنتن»، دو مجموعهکميکبوک معروف ديگر به نامهاي «کوئيک و فلوپکه» و «ماجراهاي ژو، زت و ژوکو» را هم خلق کرده است.
شهرت و محبوبيت مجموع? «ماجراهاي تنتن» براي هرژه بهقدري بود که او در اواخر عمر اين شهرت را دستوپاگيرِ خود ميديد، چون تنتن، با شهرتش، هرژه را مجبور ميکرد که تنها به او بپردازد و هرژه سالهاي زيادي از عمرش را بر سر خلق ماجراهاي تنتن گذاشت. اين احساس فشار از جانب تنتن منبع الهامي براي هرژه شد که نقاشيهايي عليه اين شخصيتِ خياليِ مخلوقِ خود خلق کند که يکي از آنها نقاشيايست که در آن تنتن اربابِ هرژه است.
مردم اما تنتن را دوست داشتند و هنوز هم دوست دارند. مجموع? «ماجراهاي تنتن» دستمايهاي براي انواع اقتباسهاي تئاتري و راديويي و تلويزيوني و سينمايي و بازيهاي کامپيوتري بوده است. هرژه همچنين تأثيري چشمگير بر کميکبوک، مخصوصاً کميکبوک اروپايي، گذاشته است.
محبوبيت و شهرت و اهميت هرژه در حوز? کميکبوک باعث شد که در سال 2009 موزهاي در بلژيک به نام او افتتاح شود.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «گنج راکام سرخپوش»
کتاب «گنج راکام سرخپوش» با ترجم? نادر تکميلهمايون در نشر کتاب چ، ناشر کتابهاي کودک و نوجوانِ خانواد? فرهنگي چشمه، منتشر شده است.
نادر تکميلهمايون، متولد 1347 در پاريس، فيلمساز، فيلمنامهنويس، مترجم، منتقد فيلم و روزنامهنگار ايراني است. او فرزند ناصر تکميلهمايون، جامعهشناس و مورخ ايراني، است.
تکميلهمايون داراي ليسانس مترجمي و ادبيات فرانسه است. او همچنين در مدرس? سينمايي فميس در فرانسه کارگرداني خوانده است.
تکميلهمايون ساخت چهار فيلم کوتاه، از جمله مستندي به نام «ايران: يک انقلاب سينمايي»، و يک فيلم بلند داستاني، به نام «تهرون»، را در کارنام? فيلمسازي خود دارد. فيلم «تهرون» او جايز? هفت? منتقدين جشنوار? فيلم ونيز را گرفته است. او همچنين در دوراني که در ايران دانشجو بود، بهعنوان منتقد فيلم و روزنامهنگار، با نشريات سينمايي، از جمله ماهنام? فيلم و هفتهنام? سروش، همکاري ميکرد.
از ترجمههاي نادر تکميلهمايون از مجموع? «ماجراهاي تنتن»، بهجز کتاب «گنج راکام سرخپوش»، ميتوان به کتابهاي «راز اسب شاخدار»، «هدف کرهي ماه»، «روي ماه قدم گذاشتيم»، «تنتن در سرزمين طلاي سياه»، «هفت گوي بلورين»، «معبد خورشيد»، «ستارهي اسرارآميز» و از ديگر ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «مارتين اسکورسيزي»، «استيون اسپيلبرگ»، «آکيرا کوروساوا» و «تمرين فيلمنامهنويسي» اشاره کرد.
از کتاب «گنج راکام سرخپوش» ترجمههاي فارسي ديگري هم موجود است. از جمل? اين ترجمهها ميتوان به ترجم? گروه مترجمان نشر رايح? انديشه، منتشرشده در همين انتشارات، اشاره کرد. اين ترجمه با عنوان «گنج راکهام سرخپوش» به چاپ رسيده است.
کتاب «گنج راکام سرخپوش» در سالهاي دور نيز، با ترجم? خسرو سميعي و با عنوان «گنجهاي راکام»، در انتشارات يونيورسال منتشر شده است.
