سو تفاهم (مصدق)

کتاب «سوء‌تفاهم» اثر آلبر کامو
نمایشنامه‌ای تراژیک از آلبر کامو که حول موضوع آزادیِ اختیار نوشته شده است. کتاب «سوء‌تفاهم» یکی از شاخص‌ترین آثار کامو است که در آن بر روی مسئله‌ای بنیادی در جهان مدرن دست گذاشته است.
کتاب «سوء‌تفاهم» نمایشنامه‌ای است در سه پرده که در سال 1943 و در وضعیتی نوشته شد که کشور فرانسه اشغال شده بود. کامو در این کتاب به وضعیت اشغال و محاصره یک کشور توجه کرده است.
نمایشنامه «سوء‌تفاهم» نخستین‌بار در سال 1944 در پاریس و با صحنه‌گردانی مارسل هوران به روی صحنه رفت. از آن زمان تا امروز این نمایش بارها و در کشورهای مختلف اجرا شده و به زبان‌های متعددی نیز ترجمه شده است.
کتاب «سوء‌تفاهم» در ایران هم با چندین ترجمه در دست است. جلال آل‌احمد نخستین‌بار و در اواخر دهه بیست شمسی این کتاب را به فارسی برگرداند و این ترجمه توسط چندین ناشر از جمله نشر جامی به چاپ رسیده است.

مروری بر کتاب «سوء‌تفاهم»
قهرمان نمایشنامه «سوء‌تفاهم» مردی است که پس از سال‌ها به نزد مادر و خواهرش برمی‌گردد و خودش را در آغاز معرفی نمی‌کند و می‌خواهد آنها را به شکلی غافلگیر کند. او بیشتر می‌خواهد خودی نشان دهد و ثروتی که در سال‌های غیابش به هم زده به رخ بکشد. غافل از اینکه همین موضوع به اتفاقی تراژیک منجر می‌شود و پای مرگ را به این خانواده می‌کشاند.
پسر این خانواده سال‌ها پیش به قصد ثروتمند شدن از دهکده کوچک‌شان رفته بود و حالا پس از سال‌ها به زادگاهش برمی‌گردد و به مهمانخانه‌ای می‌رود که مادر و خواهرش آن را اداره می‌کنند. حادثه و اتفاق نقشی پررنگ در نمایشنامه «سوء‌تفاهم» دارد. اگرچه این پسر خانواده است که خودش را در ابتدا معرفی نمی‌کند اما در ادامه روند امور از دست او خارج می‌شود و حالا این حوادث و بازی سرنوشت است که داستان را پیش می‌برد.
تراژدی نمایشنامه «سوء‌تفاهم» به این هم مربوط است که وقایعی بیرون از اختیار و اراده آدم‌های نمایش درکارند و آنها را به نقطه تباهی تام و تمام می‌کشانند. انگار شخصیت‌های کتاب «سوء‌تفاهم» در مواجهه با موقعیتی که در آن قرار گرفته‌اند آزادی‌شان را از دست داده‌اند و تسلیم وضعیت پیش رو هستند. در جایی از نمایش، مادر می‌گوید: «من آزادی‌ام را گم کرده‌ام و اکنون جهنم برایم دارد شروع می‌شود.»
کامو در کتاب «سوء‌تفاهم» به موضوع دیگری هم توجه کرده و آن معنای زندگی یا به تعبیر بهتر بی‌معنایی زندگی است. کامو در چند اثر شاخص‌اش مثل کتاب «طاعون» و نمایشنامه «سوء‌تفاهم» به شکل‌های متفاوتی پوچ بودن و بیهودی زندگی را مطرح کرده است.
کتاب «سوء‌تفاهم» اگرچه نمایشنامه‌ای تراژیک است و مرگ در آن حضوری پرررنگ دارد و به طور کلی مضمونی تلخ دارد اما در عین‌حال کامو در این نمایشنامه، مثل دیگر آثارش، به زیبایی توجهی ویژه دارد و صحنه‌های مختلف نمایش همراه با وصف دقیقی از زیبایی‌هایی است که خواننده را دلبسته خود می‌کنند.
کامو در جایی درباره طرح داستانی کتاب «سوء‌تفاهم» نوشته بود: «میان تختخواب‌ها و کاه‌هایش یک تکه روزنامه چسبیده به پارچه‌ای یافتم که زردرنگ و شفاف شده بود. واقعه سرگرم‌کننده‌ای را بیان می‌کرد که اولش افتاده بود؛ ولی می‌بایست در چکسلواکی اتفاق افتاده باشد. مردی برای ثروتمندشدن از یک دهکده چک راه افتاده بود. بعد از بیست و پنج سال، متمول با یک زن و بچه، مراجعت کرده بود. مادر و خواهرش در دهکده زادگاه او مهمانخانه‌ای را اداره می‌کردند. برای غافلگیر ساختن آنها، زن و بچه‌اش را در مهمانخانه دیگر گذاشته بود و به مهمانخانه مادرش که او را هنگام ورود نمی‌شناسد، رفته بود و برای خوشمزگی به فکرش رسیده بود که اتاقی در آن‌جا اجاره کند. پولش را به رخ آنها کشیده بود و مادر و خواهرش به وسیله چکش برای به دست آوردن پولش، او را کشته بودند. صبح زنش آمده بود و بی‌این‌که هویت مسافر را درک کند، داستان را فهمیده بود. مادر خودش را به دار زده بود و خواهر خود را به چاه افکنده بود. این حکایت... از یک جهت باورنکردنی بود؛ اما از جهت دیگر عادی و طبیعی جلوه می‌کرد. باری، من دریافتم که مرد مسافر کمی استحقاق این سرنوشت را داشته است و دریافته بودم که هرگز نباید شوخی کرد.»

درباره آلبر کامو نویسنده کتاب «سوء‌تفاهم»
آلبر کامو، رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و روشنفکر فرانسوی-الجزایری، در سال 1913 از پدری الجزایری و مادری اسپانیایی به دنیا آمد. تمام کودکی‌اش را با مادر در یک محله فقیرنشن الجزیره سپری کرد چرا که پدرش در سال 1914 کشته شده بود. فقر این دوران تاثیر مهمی بر کامو گذاشت و به درک او از جهان پیرامون کمک بزرگی کرد. کامو خیلی زود شروع به نوشتن کرد و به عنوان بازیگر هم مشغول کار شد. او عضو حزب کمونیست هم شد اما تنها یک سال در حزب ماند و از آن خارج شد. کامو زندگی کوتاه اما پرباری داشت و به عنوان یکی از نویسندگان و روشنفکران شاخص قرن بیستم شناخته می‌شود. در کارنامه او نمایشنامه، داستان و آثاری با درونمایه فلسفی دیده میشود. در سال 1959 کامو بر اثر تصادف از دنیا رفت. او برنده جایزه نوبل ادبی هم شده بود. «سقوط»، «کالیگولا»، «اسطوره سیزیف» «طاعون»، «بیگانه»، «سوء‌تفاهم» و «نوادگان خورشید» برخی از آثار کامو هستند که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «سوء‌تفاهم»
کتاب «سوء‌تفاهم» با ترجمه جلال آل‌احمد در نشر جامی منتشر شده است.
جلال آل‌احمد، متولد 1302، داستان‌نویس، مترجم، مقاله‌نویس و روشنفکر معاصر ایرانی است. او پس از پایان تحصیلات متوسطه در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. با اتمام تحصیل مدتی به عنوان معلم و مدرس ادبیات مشغول کار شد. آل‌احمد به نسلی از داستان‌نویسان ایرانی تعلق داشت که در ابتدای کار تحت‌تاثیر صادق هدایت بودند اما بعدتر راه خود را در داستان‌نویسی پیدا کرد. اولین داستان آل‌احمد در شماره نوروز 1324 مجله «سخن» منتشر شد و «زیارت» عنوان این داستان بود. آل‌احمد در خانواده‌ای مذهبی متولد شده بود و در آثارش ضمن انتقاد به برخی خشک‌اندیشی‌های موجود در محیط مذهبی جامعه، ارتباطش را با سنت و مذهب حفظ کرده است. او به خصوص در برخی آثار غیرداستانی‌اش مثل «غربزدگی» و «در خدمت و خیانت روشنفکران» به شکل منسجم‌تری ایده روی آوردن به سنت‌ها و گذشته را مطرح کرده است. آل‌احمد در سال‌های پیش از انقلاب و به خصوص در سال‌های دهه چهل روشنفکری موثر و مهم به شمار می‌رفت که مخالف سرکوب‌ها و سانسورهای آن دوره بود. او نویسنده‌ای متعهد بود و در آثارش تصویری از اجتماع به دست داده است. مفهوم تعهد در انتخاب‌های او در ترجمه‌هایش هم دیده می‌شود. «مدیر مدرسه»، «از رنجی که می‌بریم»، «دید و بازدید»، «نفرین زمین» و «سرگذشت کندوها» برخی از آثار داستانی آل‌احمد هستند. در کارنامه او مجموعه‌ای از مقالات و چندین سفرنامه هم دیده می‌شود. از میان ترجمه‌های او نیز می‌توان به این آثار اشاره کرد: «بیگانه»، «قمارباز»، «دست‌های آلوده»، «کرگدن»، «بازگشت از شوروی» و «مائده‌های زمینی».