گشتاپو: تاریخچه یکی از قدرتمندترین سازمان های امنیتی جهان

کتاب «گشتاپو: تاریخچۀ یکی از قدرتمندترین سازمان‌های امنیتی جهان»، اثر لوکاس پل
«گشتاپو» از آن اسم‌هایی است که همچنان برای کسانی که چیزی از آن می‌دانند وحشت‌انگیز است؛ اسمی نماد تجسس و خفقان و حبس و بازجویی و جنایت و هراس‌افکنی. لوکاس پل در کتاب «گشتاپو: تاریخچۀ یکی از قدرتمندترین سازمان‌های امنیتی جهان» از چند‌و‌چون شکل‌گیری این سازمان مخوف امنیتی آلمان نازی سخن می‌گوید.
«گشتاپو» در فیلم‌ها و آثار داستانی همواره یکی از نمادهای وحشت یک سیستم پلیسی است که در آن افراد باید از سایۀ خود نیز بترسند؛ سیستمی که همیشه و در همه جا به‌صورت نامحسوس مردم را کنترل می‌کند که مبادا دست از پا خطا کنند و خلاف آنچه قدرت مسلط القا می‌کند قدم بردارند. اما این سیستم چطور به‌وجود آمده و به چنین نمادی بدل شده است؟ این پرسشی است که در کتاب «گشتاپو» سعی شده به آن پاسخ داده شود. هدف این کتاب ارائۀ تصویری واقعی از گشتاپو است؛ تصویری که چنانکه در مقدمۀ کتاب «گشتاپو» اشاره شده از افسانه‌های شکل‌گرفته پیرامون آن پیچیده‌تر بوده است. در این کتاب همراه نویسنده وارد دهلیزهای تودرتوی این سازمان مخوف می‌شویم و از منظر تاریخ و مستندات تاریخی با جنبه‌های گوناگون این سازمان، اهداف و سیر شکل‌گیری آن و تبدیل شدنش به چنان هیولای هراس‌آوری آشنا می‌شویم. «گشتاپو» برای ما از حقیقت یک کابوس سخن می‌گوید و از این‌که این کابوس هول‌انگیز چگونه ساخته شد و چطور عمل می‌کرد و چه ساز و کاری بر آن حاکم بود.

مروری بر کتاب «گشتاپو»
از معروف‌ترین تصاویری که از «گشتاپو» در ذهن نسل‌های امروز مانده، تصاویری است که فیلم‌های سینمایی و سریال‌های مربوط به جنگ جهانی دوم و آلمان هیتلری از این سازمان و مأموران آن ارائه داده‌اند. جالب اینکه مقدمۀ کتاب «گشتاپو» نیز با ارائۀ چنین تصویری و با این سطرها آغاز می‌شود: «در فیلم‌ها، آنان مردانی با بارانی‌های چرمی سیاه‌رنگ بودند که نیمه‌های شب به درها می‌کوبیدند و هر کسی را که جرئت کرده بود رایش سوم را تهدید کند، توقیف می‌کردند.» نویسنده بعد از ارائۀ این تصویر آشنا و هراس‌آلود سینمایی از گشتاپو این پرسش را پیش می‌کشد که: «اما گشتاپو دقیقاً از چه کسانی تشکیل شده بود؟ نقش آنان در رژیم سرکوبگر نازی چه بود، و چرا آنان این‌گونه قدرتمند، مؤثر و هراس‌آور بودند؟» کتاب «گشتاپو» ظاهراً قرار است به همین پرسش پاسخ بدهد و با مستندات تاریخی از نحوه پدیدآمدن گشتاپو سخن بگوید. در این کتاب تاریخ گشتاپو از آغاز تأسیس آن در سال 1933، زمانی که هنوز نام «گشتاپو» بر آن نهاده نشده بود، روایت می‌شود و بعد از آن از موضوعات دیگر مربوط به این سازمان، از جمله ساختار و سازماندهی آن و عضوگیری و کاغذبازی و... در آن، سخن می‌رود و همچنین از دیگر ویژگی‌هایی که در کنار هم این سازمان هیولایی را ساخته بودند. در این کتاب تأکید شده است که آنچه در کتاب «گشتاپو» مد نظر است «اقدامات وحشیانۀ این نیرو» است.
کتاب «گشتاپو» از مقدمه و نُه فصل تشکیل شده که عبارتند از: «سال‌های نخست»، «گسترش و پاکسازی – به هر قیمت»، «آغاز جنگ»، «کنترل فراگیر و گسترده»، «مبارزه با ارتش سرخ»، «مقاومت، مقاومت، مقاومت»، «چالش فزاینده»، «طرح‌ها و نقشه‌های فرعی» و «گسستن زنجیر».
در بخشی از این کتاب می‌خوانید: «تمرکز اصلی گشتاپو در نخستین سال‌های تاریخش، تخریب دشمنان سیاسی خود بود. کمونیست‌ها در رأس این فهرست قرار داشتند، اما هیتلر همچنین نگران بود که مبادا برخی از افراد حزب خودش بیش از حد قوی شوند و درصدد حذف آنان بود. با ایجاد دادگاه مردم که در یکم ژوئیۀ 1934 استقرار یافت، نوعی پوشش برای فرآیند قضایی ایجاد شد. هیتلر از سیستم قضایی که به او واگذار شده بود ناامید بود و خواستار یک دادگاه غیررسمی برای اجرای دستوراتش شد. بسیاری از زندانیان گشتاپو خود را در مقابل یک دادگاه مردم می‌یافتند که در آن محاکمات نمایشی برگزار می‌شد تا مردم آلمان را متقاعد کنند که از یک روند قانونی پیروی می‌شود.
گشتاپو حتی در همان اوایل فعالیت خود، حضور گسترده‌ای در اردوگاه‌های کار اجباری که بعدها به وحشت رژیم نازی تبدیل شدند، داشت. گشتاپو دفتری در داخائو داشت، که در آن پرونده‌های دقیق زندانیان همراه با رونوشت بازجویی‌ها نگهداری می‌شد. ثبت‌نام، شناسایی، پذیرش و ترخیص همه، تحت نظارت رؤسای گشتاپو بود. زیرشاخه‌های آنان عموماً مردان اس‌اس بودند؛ خود فرماندهان گشتاپو اسماً از فرماندهان اردوگاه دستور می‌گرفتند.
به گشتاپو همچنین برای حفظ امنیت، هم در اردوگاه‌های کار اجباری و هم در اردوگاه‌های زندانیان جنگی، توصیه‌هایی داده می‌شد. آن‌ها به‌زودی در سرتاسر رایش سوم توسعه یافتند و اردوگاه‌های آموزش کار خود را راه‌اندازی کردند. این بازداشتگاه‌ها در ابتدا برای مجازات کارگران اهمال‌کار برای مدت کوتاهی مورد استفاده قرار گرفتند، اما بعدها هر نوع جنایت جزئی می‌توانست به اعزام مجرمان به آنجا برای بازپروری منجر شود.
اجتناب‌ناپذیر بود که چنین رفتاری، زنگ هشدار را به صدا درآورد و باعث نارضایتی و خشم بسیاری از افراد و منجر به مخالفت شود.»
کتاب «گشتاپو: تاریخچۀ یکی از قدرتمندترین سازمان‌های امنیتی جهان» با ترجمۀ میرجواد سیدحسینی و مژگان محمدی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه منتشر شده است.

رتبۀ کتاب «گشتاپو» در گودریدز: 3.48 از 5.