محال ممکن
فیلمنامه ها و سفرنامه ها

محال ممکن

گردونۀ ادبیات معاصر فارسی را که بنگریم، چند نام در آن مانند ستاره می‌درخشند. غلامحسین ساعدی، یا همان گونه که آثارش را امضا می‌کرد «گوهرمراد»، به طور قطع یکی از این نام‌هاست. او که از اوایل دهۀ سی شمسی به طور جدی نوشتن را آغاز کرد، با الهام از فضاهای روستایی و مراودات ساکنان آن، در فضای خفقان دوران خود دست به کار نگارش روایاتی شد که در پس ظاهر ساده‌اش، مفاهیم اجتماعی و گاه سیاسی نیز نهفته بود. ساعدی به واسطۀ پیشینۀ طبابت، در روان‌کاوی و پردازش شخصیت‌های داستان‌هایش نیز سبکی منحصربه‌فرد داشت.
ساعدی اما در کنار داستان‌ها و به ویژه نمایشنامه‌هایش، فیلمنامه‌نویس و سفرنامه‌نویس هم بود. مجموعۀ «پراکنده‌ها و از یاد رفته‌ها»، که به همت حمید تبریزی گردآوری شده است، فیلمنامه‌ها و سفرنامه‌هایی است که از او به یادگار مانده. کتاب «محال ممکن» از همین مجموعه شامل چهار فیلمنامه و چهار سفرنامه از ساعدی است. فیلمنامه‌های او ـ بر عکس داستان‌هایش که سه اقتباس درخشان سینمایی از آن‌ها صورت گرفت ـ هیچ گاه به مرحلۀ تولید نرسیدند،‌ اما غنای بصری موجود در لابه‌لای قصه‌ها، ذهن خواننده را نوازش می‌کند. دیدگاه او در سفرنامه‌ها نیز معطوف به ساکنان هر منطقه و رسوم و عادات و آئین‌های آن‌هاست و شرحی واقعی و دقیق از احوالات آن‌ها به خواننده ارائه می‌دهد.

دربارۀ نویسنده: غلامحسین ساعدی (1314 ـ 1364 ه.ش)، با نام مستعار «گوهرمراد»، نویسنده و نمایشنامه‌نویس و پزشک، صاحب آثاری مانند «عزاداران بیل»، «چوب‌به‌دست‌های ورزیل» و...