نیکوس کازانتزاکیس

نیکوس کازانتزاکیس (Νίκος Καζαντζάκης)، متولد 1883 و درگذشته به سال 1957، شاعر، داستان‌نویس، جُستارنویس، سفرنامه‌نویس، فیلسوف، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و مترجم یونانی بود. از کازانتزاکیس به‌عنوان غول ادبیات مدرن یونان یاد می‌شود. او بارها جزو نامزدهای جایزۀ نوبل ادبی بوده است. گفتنی‌ست که آن‌چه شهرت کازانتزاکیس را هرچه بیشتر در دنیای انگلیسی‌زبان گسترش داد اقتباس‌های سینمایی از دو رمان او، یکی «زوربای یونانی» و دیگری «آخرین وسوسۀ مسیح»، بود که اولی را مایکل کاکویانیس و دومی را مارتین اسکورسیزی به فیلم تبدیل کرد. موسیقی متن فیلم «زوربای یونانی»، که میکیس تئودوراکیس سازندۀ آن بود، از موسیقی‌های فیلم مشهور تاریخ سینماست. کازانتزاکیس مترجم هم بود. او آثاری مهم و کلاسیک را به یونانی جدید ترجمه کرد که از جملۀ آن‌ها می‌توان به کتاب‌های «منشاء انواع» داروین، «کمدی الهی» دانته و «چنین گفت زرتشت» نیچه اشاره کرد. کازانتزاکیس خود را عمدتاً متأثر از فروید، نیچه، الهیات بودایی و اندیشه‌های مارکسیستی می‌دانست. همچنین از تأثیر هانری برگسون و اندیشه‌های اگزیستانسیالیستی بر آثار و اندیشه‌های او سخن گفته‌اند. عناصر سازندۀ فرهنگ یونانیِ بعد از جنگ جهانی دوم، از مذهب گرفته تا ملی‌گرایی و باورهای سیاسی و جنگ داخلی یونان و نقش‌های جنسیتی و مهاجرت، مضامین اصلی آثار کازانتزاکیس را تشکیل می‌دهند. او همچنین در آثارش به بررسی موقعیت یونان، به‌عنوان یک مکان فیزیکی و معنویِ نه یکسره متعلق به غرب و نه یکسره متعلق به شرق، می‌پردازد. از یونانِ مدّ نظر کازانتزاکیس به‌مثابه منطقه‌ای یاد شده که در آن غریزۀ شرقی با عقلانیت غربی می‌آمیزد. از آثار نیکوس کازانتزاکیس، به‌جز دو رمان «زوربای یونانی» و «آخرین وسوسۀ مسیح» که به آن‌ها اشاره شد، می‌توان به کتاب‌های «مسیح بازمصلوب»، «آزادی یا مرگ» و «گزارش به خاک یونان» اشاره کرد.