گزارش به خاک یونان

گزارش به خاک یونان
نیکوس کازانتزاکیس
صالح حسینی
ناشر: نیلوفر

کتاب «گزارش به خاک یونان» اثر نیکوس کازانتزاکیس
خودزندگی‌نامه‌ای که شیوه روایتش به شکلی است که می‌توان آن را رمان هم نامید. نیکوس کازانتزاکیس در کتاب «گزارش به خاک یونان» با روایتی داستانی به شرح زندگی‌اش پرداخته است.
کتاب «گزارش به خاک یونان»، با زیر عنوان «عریضه به ال‌گرکو»، شرحی سفرهایی است که کازانتزاکیس در میان اندیشه‌ها و انسان‌ها داشته است. او در این اتوبیوگرافی کشورش و شهر زادگاهش را مخاطب قرار داده و زندگی‌ و جست‌وجوهایش برای یافتن حقیقت را گزارش می‌کند.
در کتاب «گزارش به خاک یونان» می‌توان تاثیرپذیری نیکوس کازانتزاکیس از ادیان شرقی و به طور خاص بودیسم را دریافت.
کتاب «گزارش به خاک یونان» اولین‌بار در سال 1961 منتشر شد و تاکنون به زبان‌های متعددی ترجمه شده است.

مروری بر کتاب «گزارش به خاک یونان»
نیکوس کازانتزاکیس در کتاب «گزارش به خاک یونان» فراز و فرودها و وقایع زندگی‌اش را شرح داده است. بر این اساس او خود هم راوی و هم قهرمان این اثر است.
آن‌طور که از عنوان کتاب «گزارش به خاک یونان» هم برمی‌آید، کازانتزاکیس در این کتاب می‌خواهد به کشورش و به تعبیر بهتر به خاک زادگاهش، کرت، گزارش دهد.
کازانتزاکیس اگرچه به جهان و انسان، فراتر از مرزها و نژادها و ادیان، توجه داشت اما به یونان علاقه‌ای زیاد داشت و هیچ‌گاه کشورش را از یاد نبرد. آثار و اندیشه‌های او در میان اندیشه‌های ملی‌گرایانه و عرفان و معنویت شکل گرفته است و از این‌رو است که برای شرح دادن زندگی‌اش کشورش را خطاب قرار داده است.
مترجم کتاب «گزارش به خاک یونان» در بخشی از یادداشت ابتدایی‌اش درباره اینکه چرا کازانتزاکیس در این کتاب به یونان و شهر زادگاهش گزارش می‌دهد نوشته که: «کرت فرزندانى خواسته است مبارز و سلاح در دست، و او که با سلاحى دیگر ــ قلم ــ جنگیده است، گزارش نبرد خویش را به‏سان سربازى به پیشگاه سپهسالار کرت عرضه مى‏کند. قهرمان کتاب همه عمر را تلاش مى‏کند تا، به رغم اسیر بودن در تخته‏بند تن، از محدودیت‏هاى جسمانى فراتر برود. تنها راه رهایى را در عروج مى‏بیند؛ بنابراین، مانند مسیح، صلیب بر دوش مى‏گیرد تا به معراج جلجتاى خویش صعود کند. او مى‏داند که با فراشدن به جلجتا، مصلوب مى‏شود؛ اما تصلیب را تنها راه رستاخیز مى‏داند. بى‏قرار و جست‏وجوگر، دست به سفر مى‏زند. راهى را برمى‏گزیند، به پایان راه که مى‏رسد، مى‏بیند که گرداب مرموز دهان گشوده است. وحشت سراپاى وجودش را مى‏گیرد. برمى‏گردد و راهى دیگر در پیش مى‏گیرد و در پایان بار دیگر به گرداب مرموز مى‏رسد. دوباره عقب‏نشینى مى‏کند و باز سفرى نو، و ناگهان دوباره همان مغاک».
صالح حسینی، مترجم کتاب «گزارش به خاک یونان»، در ادامه نوشته که هر یک از این سه راه در وجود مسیح و بودا و لنین تجسم می‌یابند و در واقع این سه «سایرن‌هاى» او هستند؛ آن مخلوقات اساطیرى که با چنگ و آواز خویش، انسان را از خود بیخود مى‏کنند و آدمى بى‏اختیار به سوى آنان کشیده مى‏شود. یکى از آنان آواز عشق مى‏خواند، دیگرى چنگ عرفان مى‏نوازد، و سومى هم آواى عدالت سر داده است. از یک‏سو چنان مسحور آواز آنان شده است که نمى‏تواند انکارشان کند، و از سویى دیگر، با هر کدام که راه مى‏افتد به لبه گرداب مرموز مى‏رسد و وحشت‏زده برمى‏گردد.
کازانتزاکیس در نهایت بر این وحشت غلبه می‌کند اما این به سادگی به دست نمی‌آید. مترجم کتاب «گزارش به خاک یونان» می‌گوید که کازانتزاکیس چاره را در این مى‏بیند که این سه آواز خصم‏آلود را یگانه کند. این کار را مى‏کند و راه مى‏افتد. باز هم به لبه گرداب مرموز مى‏رسد؛ اما دیگر وحشت‏زده نمى‏شود. شگفتا که گرداب مرموز، در هر صورت، وجود دارد. نهایت، چیره شدن بر ترس است. هنگامى که آدمى، بدون ترس، با گرداب مرموز رویارو شود، در کام آن فرومى‏رود و فنا مى‏شود. اما این فنا شدن، جاودانگى از پى دارد و فنا عین بقا مى‏شود.
خود کازانتزاکیس، در مقدمه کوتاهى بر کتاب «گزارش به خاک یونان» می‌گوید: «در این صفحات، جا پاى سرخى را مى‏بینید که قطرات خون من بر جاى نهاده است: جاپایى که سفرم را در میان انسان‏ها و اندیشه‏ها مشخص مى‏کند. هر انسانى، شایسته نامیده شدن فرزند انسان، صلیبش را بر دوش مى‏کشد و از جلجتاى خویش بالا مى‏رود. بسیارى به منزلگاه اول یا دوم مى‏رسند و نفس‏زنان در نیمه‏راه سفر بر زمین مى‏غلتند و به معراج جلجتا ــ به بیانى دیگر، معراج وظیفه، یعنى مصلوب شدن و رستاخیز کردن و نجات روح ــ نمى‏رسند. ترسان از تصلیب، دل مى‏بازند. ایشان نمى‏دانند که صلیب تنها راه رستاخیز است. راه دیگرى وجود ندارد.»

درباره نیکوس کازانتزاکیس نویسنده کتاب «گزارش به خاک یونان»
نیکوس کازانتزاکیس، داستان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، شاعر، مترجم و روزنامه‌نگار یونانی است که در سال 1883 در جزیره کرت متولد شد. او تحصیلاتش را در نقاط مختلف پشت سر گذاشت؛ نخست در هراکلیون و بعد در جزیره ناکسوس، آتن و پاریس. کازانتزاکیس در رشته‌های حقوق و فلسفه درس خواند و در دانشگاه سوربن شاگرد هانری برگسون بود. او خیلی زود به نوشتن پرداخت و به سراغ داستان‌نویسی، نمایشنامه‌نویسی و شعر رفت. همچنین به روزنامه‌نگاری و فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی هم می‌پرداخت. آثار کازانتزاکیس را به طور کلی می‌توان در زمینه‌های داستان و شعر، نمایش‌نامه، سفرنامه، آثار فلسفی و عرفانی دسته‌بندی کرد و البته باید ترجمه‌هایش را نیز در نظر داشت. او در اکتبر سال 1957 و در حالی که مشاور یونسکو بود در آلمان از دنیا رفت. «زوربای یونانی»، «مسح بازمصلوب»، «به سوی آزادی»، «آزادی یا مرگ»، «چین و ژاپن» و «اسپانیا، اسپانیا» برخی از آثار کازانتزاکیس است که به فارسی ترجمه شده‌اند.

درباره ترجمه کتاب «گزارش به خاک یونان»
کتاب «گزارش به خاک یونان» با ترجمه صالح حسینی در نشر نیلوفر منتشر شده است.
صالح حسینی، متولد 1325 در کرمانشاه، مترجم، منتقد ادبی و مدرس دانشگاه است. او از دانشگاه جرج واشینگتن مدرک دکتری زبان انگلیسی دریافت کرده و پس از بازگشت به ایران به عنوان مترجم و مدرس دانشگاه مشغول کار شد و از آغاز دهه شصت به انتشار ترجمه‌هایش پرداخت. از او آثاری در زمینه نظریه ترجمه و نقد ادبی نیز منتشر شده است. «به سوی فانوس دریایی»، «خشم و هیاهو»، «برخیز ای موسی»، «دل تاریکی» و «1984» برخی از ترجمه‌های صالح حسینی هستند.