کتابخانه نیمه شب

رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» نوشتۀ مت هیگ
یک رمان فلسفیِ خوشخوان درباب معنای زندگی و اضطراب‌های وجودی. رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب»، با عنوان اصلی The Midnight Library، رمانی است فانتزی – فلسفی دربارۀ امکان تجربۀ چندین و چند زندگی.
مت هیگ در رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب»، در قالب داستانی ُجذاب و پُرکشش، از موضوعاتی چون معنای زندگی، احساس بی‌معنایی و حسرت بابت کارهای نکرده و راههای نرفته و دلهرۀ وجودی برآمده از این حسرت سخن می‌گوید و ما را دربرابر این پرسش قرار می‌دهد که اگر بیش از یک ‌بار فرصتی برای زیستن در این جهان داشته باشیم و بتوانیم زندگی سپری‌شدة خود را دستکاری و آن را از نو و این‌بار جورِ دیگری زندگی کنیم، آن‌وقت هر زندگیِ متفاوت با آنچه واقعاً زیسته‌ایم چه پیامدی در بر دارد و آیا واقعاً زندگی‌ای بهتر از زندگی فعلی‌مان خواهد بود و آیا راههای نرفته‌ای که حسرتشان را در زندگی می‌خوریم واقعاً جای حسرت‌خوردن دارند و واقعاً زندگی‌هایی مناسب ما بوده‌اند؟
رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» رمانی است درباب اینکه یک بار بیشتر برای زیستن در این جهان فرصت نداریم و بهتر است به جای حسرتِ راه‌های نرفته، زندگی اکنون‌مان را دریابیم و راجع به آن‌چه نکرده‌ایم خیالات بیهوده نبافیم و واقع‌بینانه به خودمان و زندگی بنگریم.
متن اصلی رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» نخستین بار در سال 2020 منتشر شده است.

مروری بر رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب»
مت هیگ در رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» کتابخانه‌ای خیالی در جایی میان مرگ و زندگی طراحی می‌کند و آن را مکانی در نظر می‌گیرد که گویی بیرونِ زمان قرار دارد؛ جایی بی‌آغاز و بی‌پایان، با بی‌نهایت کتاب که در هرکدامِ آن‌ها احتمال و امکانی برای زیستن هست و با گشودن هر یک از کتاب‌های این کتابخانه می‌توان یکی از آن احتمالات و امکان‌ها را تجربه کرد و در پیامد آن نگریست.
رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» دربارۀ زنی تنها و سی‌وپنج‌ساله به نام نورا سید است که در زندگی احساس پوچی و بی‌معنایی می‌کند. نورا زنی است با حسرت راههای نرفته و کارهای نیمه‌کاره. او فلسفه خوانده، اهل موسیقی است و زمانی هم خوانندة یک گروه موسیقی بوده، اما موسیقی را هم، مثل خیلی از کارهای دیگر زندگی‌اش، رها کرده و اکنون در یک فروشگاهِ وسایل موسیقی کار می‌کند.
نورا در رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» زنی‌ست که حس می‌کند در زندگی شکست خورده است. او، در اوج احساس پوچی و بیهودگی و شکست، بر آن می‌شود که به زندگی‌اش پایان دهد. این تصمیم، آغاز سفرِ ناخواستۀ نورا به جایی غریب به نام «کتابخانۀ نیمه‌شب» است؛ نورا با خودکشی نه به جهان عدم، بلکه به جایی میان مرگ و زندگی وارد می‌شود؛ به «کتابخانۀ نیمه‌شب» که با مواجه کردن او با شیوه‌های مختلف زیستن، شیوه‌هایی که او حسرتشان را می‌خورد، امکان تأملی عمیق‌تر در معنای زندگی و فرصت‌های از دست رفتۀ زندگی‌اش را برای او فراهم می‌کند.
کتابخانه‌ای که نورا در رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» از آن سر درآورده است، بی‌شمار کتاب دارد و همۀ این کتا‌ب‌ها هم تنها مخصوص زندگی نورا هستند و دربردارندة احتمالات مختلف و متنوع زندگی او. در این کتابخانه، یک زن کتابدارِ مهربان و خردمند با گشاده‌رویی درِ کتابخانۀ مخصوصِ نورا را به روی او می‌گشاید و می‌گذارد که نورا وارد شود و در این کتابخانه، کتاب‌های زندگی‌اش را ورق بزند و در معرض انتخاب‌های گوناگون قرار بگیرد و چندین و چند زندگی را تجربه کند. نورا در هر کتاب یکی از راههای نرفته‌ای را که حسرت‌شان را خورده بوده است تجربه می‌کند. او در «کتابخانۀ نیمه‌شب» این فرصت را پیدا می‌کند که بارها و بارها و هربار به صورتی متفاوت با قبل زندگی ‌کند و پیامد هر یک از این زندگی‌ها را هم ببیند. این امکان شگفت‌انگیز دست آخر تحولی را در نگرش نورا به خود و زندگی رقم می‌زند.
مت هیگ در رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» فلسفه و روانشناسی و قصه و تخیل و فانتزی را به‌هم پیوند زده و چاشنی‌ای از طنز نیز به این ترکیب افزوده است.

دربارۀ مت هیگ، نویسندۀ رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب»
مت هیگ (Matt Haig)، متولد 1975، نویسندۀ انگلیسی است. او نویسندة آثاری داستانی و غیرداستانی برای کودکان و بزرگسالان است و روزنامه‌نگاری را هم در کارنامۀ کاری خود دارد.
اولین رمان مت‌ هیگ «آخرین خانواده در انگلیس» نام داشت. از دیگر آثار او می‌توان به کتاب‌ غیرداستانی «دلایلی برای زنده ماندن» و رمان‌های «چگونه زمان را متوقف کنیم»، «انسا‌ن‌ها» و «گربه بودن» اشاره کرد.
هیگ نویسنده‌ای با آثاری پرفروش و پُرمخاطب است و به خاطر آثارش جوایز بلو پیتر و اسمارتیز را دریافت کرده است.

دربارۀ ترجمۀ فارسی رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب»
رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» با ترجمۀ امین حسینیون در نشر ثالث منتشر شده است.
امین حسینیون، متولد 1361 در تهران، داستان‌نویس، مترجم و فیلمنامه‌نویس ایرانی است. حسینیون تحصیلکردۀ رشتۀ سینما با گرایش فیلمنامه‌نویسی و نیز دارای فوق لیسانس ادبیات نمایشی است. او، هم در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان و هم در حوزۀ ادبیات بزرگسال، داستان نوشته است.
حسینیون همکاری با نشریات تخصصی کودک و نوجوان، نظیر «کتاب ماه کودک و نوجوان»، را نیز در کارنامۀ کاری خود دارد و برای این نشریات مقاله‌هایی را نوشته و ترجمه کرده است. از حسینیون نقدها و مقالاتی ادبی نیز در نشریات حوزۀ بزرگسال منتشر شده است.
از آثار داستانی امین حسینیون می‌توان به کتاب‌های «سیاسیا در شهر مارمولک‌ها» و «شهر شرنگ» و از ترجمه‌هایش می‌توان به کتاب‌های «نفس عمیق»، «وسپرها برمی‌خیزند» و «کتابخانۀ شخصی من» اشاره کرد.
از رمان «کتابخانۀ نیمه‌شب» ترجمه‌های فارسی دیگری هم موجود است که از آن جمله‌اند ترجمۀ صبا نوروزی، منتشر شده در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، و ترجمۀ فائزه فرهادی، منتشر شده در انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.