عصبیت و رشد آدمی

کتاب «عصبیت و رشد آدمی»، اثر کارن هورنای
کتاب «عصبیت و رشد آدمی»، با عنوان اصلی Neurosis and Human Growth: ، The Struggle Toward Self-Realization، کتابی است از کارن هورنای در زمینۀ خودکاوی و با محوریت عصبیت و ریشه‌ها و عوامل آن و تأثیراتش بر انسان. کارن هورنای در این کتاب، که عنوان فرعی آن «تلاش در بازیافتن اصالت خود» است، بر مسئله‌ای انگشت گذاشته که چه بسا بسیاری از ما به انحاء مختلف و با شدت و ضعف‌های گوناگون در زندگی با آن درگیر باشیم؛ مسئله‌ای که آسیب‌هایی جدی به زندگی فردی و اجتماعی انسان وارد می‌کند و او را از رشد بازمی‌دارد و ارتباطات انسان با دیگران را دچار اختلال می‌کند. کارن هورنای سعی دارد، علاوه بر تحلیل ریشه‌های بروز رفتارهای عصبی و دسته‌بندی عصبیت‌ها، راه غلبه بر عصبیت و درمان این ناهنجاری روانی را نیز نشان دهد. هورنای معتقد است که انسان اگر به عوامل بروز عصبیت و دلایل آن آگاه باشد و شخصیت خود را بشناسد می‌تواند بر عصبیت خود غلبه کند. «عصبیت و رشد آدمی» کتابی است که به شیوه‌ای علمی و در عین حال به زبانی ساده از عواملی سخن می‌گوید که رشد شخصیت آدمی را مختل می‌کنند و انسان را از رشد و شکوفایی و پرورش استعدادها و توانایی‌هایش بازمی‌دارند.
متن اصلی کتاب «عصبیت و رشد آدمی» نخستین بار در سال 1950 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «عصبیت و رشد آدمی»
کتاب «عصبیت و رشد آدمی» به زبانی ساده نوشته شده و به راحتی با مخاطبان غیرمتخصص در زمینۀ مباحث روانشناسی ارتباط برقرار می‌کند. کارن هورنای در این کتاب ریشه‌های عصبیت در آدمی را در دوران کودکی او می‌داند. هورنای در کتاب «عصبیت و رشد آدمی» معتقد است که در وجود هر انسانی نیروها و استعدادهایی هست که رشد آن‌ها بسته به نحوة پرورش او در کودکی است. به اعتقاد هورنای این نیروها و استعدادها در صورتی رشد می‌کنند که انسان در کودکی از آزادی و احساس امنیت و آرامش لازم برخوردار باشد و در شرایطی مطلوب و درست پرورش یابد. هورنای عصبیت را مانعی در بروز این نیروها و استعدادها می‌داند و در این کتاب سعی دارد ریشه‌های عصبیت و انواع آن را نشان دهد و تحلیل کند تا به خواننده کمک کند که با شناخت عوامل بروز عصبیت و به‌دست‌آوردن درکی روشن از این معضل روانی به رفع این معضل اقدام کند.
هورنای در کتاب «عصبیت و رشد آدمی» سه نوع عصبیت را معرفی و تحلیل می‌کند که عبارتند از: برتری‌طلبی، مهر‌طلبی و عزلت‌‌طلبی. هورنای همچنین، ضمن صحبت از ریشه‌ها و عوامل عصبیت و انواع آن، از تأثیرات مخرب عصبیت در زندگی و کار و روابط انسانی سخن می‌گوید تا نشان دهد عصبیت چگونه می‌تواند زندگی ما را مختل کند و انسان را از رشد و رسیدن به خوشبختی بازدارد.
کتاب «عصبیت و رشد آدمی» از چهارده فصل تشکیل شده که عبارتند: «تلاش برای کسب جلال و عظمت»، «توقعات و انتظارات عصبی»، «بلای باید»، «غرور عصبی»، «عناد به خود و خواری‌طلبی»، «بیگانگی با خود»، «تسکین هیجان و اضطراب»، «برتری‌طلبی»، «مهر‌طلبی»، «اتکاء عصبی یا عشق بَدَلی»، «عزلت‌طلبی»، «تأثیر عصبیت در روابط انسانی»، «تأثیر عصبیت در کار» و «طریق روانکاوی».

درباره کارن هورنای، نویسنده کتاب «عصبیت و رشد آدمی»
کارن هورنای (Karen Horney)، متولد 1885 و درگذشته به سال 1952، روانکاو آلمانی با تبار نروژی و هلندی بود. او در آلمان پزشکی و روانپزشکی خواند. هورنای در سال 1932 به امریکا مهاجرت کرد و در آنجا به تدریس روانکاوی در دانشگاه پرداخت. او در نیویورک، با همکاری گروهی از همکاران و شاگردانش، مؤسسه‌ای به نام «مؤسسۀ روانکاوی هورنای» تأسیس کرد.
کارن هورنای اگرچه در روانکاوی از مکتب فروید پیروی می‌کرد، اما این دیدگاه فروید را که غریزه جنسی و سرکوب این غریزه تعیین‌کننده اصلیِ رفتارهای آدمی است قبول نداشت و به مخالفت با این نظریه برخاست. به اعتقاد هورنای ریشۀ ناهنجاری‌های روانی در کودکی و نداشتن کودکیِ آرام و ایمن است و نیز در تضادها و تعارض‌های درونی انسان‌ها.
از جمله کتاب‌های کارن هورنای که به فارسی ترجمه شده است می‌توان به «روانشناسی زنان»، «خودکاوی»، «عصبانی‌های عصر ما» و «تضادهای درونی ما» اشاره کرد.

درباره ترجمه فارسی کتاب «عصبیت و رشد آدمی»
کتاب «عصبیت و رشد آدمی» با ترجمۀ محمدجعفر مصفا و مقدمۀ ا. خواجه ‌نوری در انتشارات بهجت منتشر شده است. محمدجعفر مصفا، متولد 1312 در خمین و درگذشته به سال 1397، نویسنده، مترجم و مولوی‌شناس ایرانی بود. تمرکز اصلی مصفا بر خودشناسی و انسان‌شناسی بود و از او مقالات و کتاب‌های مختلفی در این زمینه منتشر شده است. برگزاری جلساتی با عنوان خودشناسی در «فرهنگسرای اندیشه» و جاهایی دیگر، از دیگر فعالیت‌های فرهنگی محمدجعفر مصفا بود.
از آثار تألیفی او می‌توان به کتاب‌های «تفکر زائد»، «آگاهی»، «با پیر بلخ» و «زندگی و مسائل» اشاره کرد.
مصفا، علاوه بر ترجمۀ آثار کارن هورنای به فارسی، آثاری را نیز از کریشنا مورتی ترجمه کرده است که بعضی از آن‌ها عبارتند از: «فراسوی خشونت»، «شادمانی خلاق»، «شعله حضور و مدیتیشن»، «سکون و حرکت» و «عشق و تنهایی».

رتبۀ کتاب «عصبیت و رشد آدمی» در گودریدز: 29/4 از 5.