تاریخ بی خردی! از تروا تا ویتنام

کتاب «تاریخ بی‌خردی» اثر باربارا تاکمن
دولت‌ها چطور به ضرر خودشان و کشورشان عمل می‌کنند؟ این موضوعی است که باربارا تاکمن در کتاب «تاریخ بی‌خردی»، با نگاهی به چهار نمونۀ تاریخی از اشتباهات دولت‌های باستانی و مدرن، به آن می‌پردازد.
کتاب «تاریخ بی‌خردی: از تروا تا ویتنام»، با عنوان اصلی The March of Folly: From Troy to Vietnam، کتابی است در بررسی اشتباهات نابخردانۀ دولت‌ها در طول تاریخ.
باربارا تاکمن در کتاب «تاریخ بی‌خردی» از تصمیمات غلط حکومت‌ها و دولت‌ها سخن می‌گوید و از نمونه‌هایی از دولت‌هایی که با تصمیمات اشتباه و نابخردانه به کشورشان زیان رسانده‌اند.
کتاب «تاریخ بی‌خردی» روایتی شیرین و خوشخوان و جذاب دارد و از همین رو می‌تواند با مخاطبانی از قشرهای گوناگون که به کتاب‌های تاریخی علاقمند هستند به‌راحتی ارتباط برقرار کند.
متن اصلی کتاب «تاریخ بی‌خردی» اولین بار در سال 1984 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «تاریخ بی‌خردی»
باربارا تاکمن معتقد است که بی‌خردی زمان و مکان نمی‌شناسد و در کتاب «تاریخ بی‌خردی» بر آن است تا با آوردن نمونه‌هایی از بی‌خردی‌های سیاسی حکومت‌ها از اعصار مختلف تاریخ بشر، این عقیدۀ خود را اثبات کند.
کتاب «تاریخ بی‌خردی» به چهار نمونۀ بی‌خردی سیاسی حکومت‌ها، به‌عنوان مشتی نمونۀ خروار، می‌پردازد و این چهار نمونه را از یونان باستان و عصر رنسانس و قرون هجدهم و بیستم میلادی انتخاب می‌کند.
جنگ تروا، پاپ‌های رنسانس و جدا شدن پروتستان‌ها، استقلال امریکا از بریتانیا و جنگ ویتنام مواردی هستند که تاکمن در کتاب «تاریخ بی‌خردی» از آن‌ها به‌عنوان مصداق نابخردی‌ سیاسی و نتایج زیان‌بار این نابخردی‌ سخن می‌گوید.
کتاب «تاریخ بی‌خردی» روایتگر نمونه‌هایی از بی‌خردی‌های سیاسی است که مصداقِ بر سرِ شاخ بُن بریدن و به خود و منافع کشور خود آسیب زدن هستند.
تاکمن در کتاب «تاریخ بی‌خردی» از مواردی از اشتباهات و تصمیمات غلط سیاسی به‌عنوان بی‌خردی سخن می‌گوید که در همۀ زمان‌ها بی‌خردی به حساب می‌آیند چرا که به‌اعتقاد او آن دسته از تصمیمات سیاسی، واقعاً نابخردانه محسوب می‌شوند که تحت شرایط و آداب و رسوم و مقتضیات زمانه‌شان اتخاذ نشده باشند و در زمان خودشان و با توجه به شرایط عصر خودشان هم نابخردانه بوده باشند. او همچنین تأکید می‌کند که بی‌خردی سیاسی شامل تصمیمات غلطی است که در حالی گرفته می‌شوند که امکان اتخاذ تصمیماتی بهتر هم وجود دارد. شرطِ دیگر بی‌خردی سیاسی از دید تاکمن تصمیمات غلط یک گروه است نه تصمیمات شخصی یک فردِ خودکامه، چون به‌اعتقاد او بی‌خردی‌های یک فرد خودکامه آن‌قدر شخصی است که ارزش پژوهش عمومی را ندارد.
کتاب «تاریخ بی‌خردی» از پنج فصل و مؤخره‌ای با عنوان «فانوسِ عقبِ کشتی» تشکیل شده است. فصل‌های پنج‌گانۀ این کتاب عبارتند از: «پیگیری سیاست‌های مغایر با منافع خویش»، «نمونۀ آغازین: اسب چوبین تروا»، «پاپ‌های رنسانس و جدا شدن پروتستان‌ها: 1470 - 1530»، «بریتانیا امریکا را از دست می‌دهد» و «امریکا در ویتنام به خود خیانت می‌کند».

دربارۀ باربارا تاکمن، نویسندۀ کتاب «تاریخ بی‌خردی»
باربارا ورتهایم تاکمن (Barbara Wertheim Tuchman)، متولد 1912 و درگذشته به سال 1989، روزنامه‌نگار و مورخ امریکایی است. مهارت تاکمن در نوشتن تاریخِ عامه‌پسند بود. او تاریخ را به‌شیوه‌ای شیرین و قصه‌وار و خارج از چارچوب‌های خشک آکادمیک روایت می‌کرد و به همین دلیل نویسنده‌ای پرمخاطب بود.
در دوران جنگ جهانی دوم، تاکمن به کار روزنامه‌نگاری اشتغال داشت. او همچنین پیش از شروع این جنگ، به‌عنوان خبرنگار خارجی مجلۀ «نیشن» که پدرش صاحب‌امتیاز آن بود، در سال 1937 به اسپانیا رفت. در آن زمان جنگ داخلی اسپانیا حدود یک سال بود که شروع شده بود و تاکمن آن مقطع از این جنگ را از نزدیک دید و درباره‌اش گزارش نوشت. او همچنین در زمان محاصرۀ مادرید، در این شهر و در کنار جمهوری‌خواهان بود و همراه آنها مدتی در محاصره گرفتار شد. تاکمن بعداً در لندن به نوشتن مقاله در مجلۀ تبلیغاتی جمهوری‌خواهان و هواداری از آنها پرداخت.
باربارا تاکمن دوبار برندۀ جایزۀ پولیتزر شد. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های «برج فرازان: سیمای جهان پیش از جنگ جهانی اول، 1890 – 1914»، «توپ‌های ماه اوت: روایت نخستین ماه جنگ جهانی اول» و «سلام اول: تاریخ انقلاب امریکا» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «تاریخ بی‌خردی»
کتاب «تاریخ بی‌خردی: از تروا تا ویتنام» با ترجمۀ حسن کامشاد در نشر کارنامه منتشر شده است. حسن کامشاد، متولد 1304 در اصفهان، از مترجمان و پژوهشگران صاحبنامِ ایرانی است. کامشاد فارغ‌التحصیل رشتۀ حقوق از دانشگاه تهران و نیز دارای دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کمبریج انگلستان است. او در زمانی که، به واسطۀ ابراهیم گلستان، از جانب پروفسور روبن لیوی برای تدریس زبان فارسی به دانشگاه کمبریج رفته بود، دکترای خود را نیز در همین دانشگاه گرفت. کامشاد به‌مدت یک سال نیز به‌عنوان استاد مهمان در دانشگاه UCLA امریکا به تدریس زبان فارسی پرداخته است. او در ایران کارمند شرکت نفت و مدتی هم از اعضای حزب تودة ایران بوده است. در زمان عضویت در حزب توده از جانب این حزب، به همراه پنج تن از کارگران شرکت نفت، برای شرکت در کنگرة صلح جهانی به وین فرستاده شد. در این کنگره بزرگانی چون دیمیتری شوستاکوویچ، ناظم حکمت، پابلو نرودا و ژان پل سارتر حضور داشتند. از ترجمه‌های حسن کامشاد می‌توان به کتاب‌های «دنیای سوفی»، «تاریخ چیست؟» و «ایران: برآمدن رضاخان، برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها» اشاره کرد. «حدیث نفس: خاطرات رسته از فراموشی» و «پایه‌گذاران نثر جدید فارسی» هم از جملۀ تألیفات اوست.

رتبۀ کتاب «تاریخ بی‌خردی» در گودریدز: 4.02 از 5.