نام من سرخ

کتاب «نام من سُرخ» اثر اُرهان پاموک
روایت تقابل شرق و غرب از خلال نقل قصه‌ای عاشقانه – جنایی و تاریخی با محوریت رویارویی مینیاتور شرقی و نقاشی غربی در ترکیۀ دورۀ امپراتوری عثمانی. اُرهان پاموک در کتاب «نام من سُرخ»، که از رمان‌های مشهور و مهم اوست، به دغدغۀ همیشگی خود که مواجهۀ شرق و غرب و غربی شدن شرق است می‌پردازد.
کتاب «نام من سُرخ»، با عنوان اصلی Benim Adım Kırmızı، رمانی تاریخی با مضمون مواجهۀ سنت و مدرنیسم است. در این رمان، نقاشی و خصوصاً مینیاتور جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است.
کتاب «نام من سُرخ» از رمان‌های تحسین شدۀ اُرهان پاموک است. این رمان در دستیابی پاموک به شهرت بین‌المللی و اهدای جایزۀ نوبل ادبیات به او نقش مهمی ایفا کرد.
متن اصلی کتاب «نام من سرخ» اولین بار در سال 1998 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «نام من سُرخ»
اُرهان پاموک در کتاب «نام من سُرخ» ترکیۀ دوران عثمانی را زمینۀ رویدادهای داستان خود قرار داده و داستانی عاشقانه – جنایی با محوریت نقاشی را در متن آن دوران روایت کرده است.
وقایع کتاب «نام من سُرخ» در استانبول عصر امپراتوری عثمانی می‌گذرد. در این رمان، نقاشی چنان جایگاهی دارد که رنگ‌ها و نقش‌ها نیز، در کنار آدم‌ها، در روایت رمان مشارکت دارند و در بعضی فصل‌های رمان، این رنگ‌ها و تصاویر نقاشی شده هستند که در مقام راوی، رشتۀ روایت را به دست می‌گیرند.
کتاب «نام من سُرخ» رمانی با راویان متعدد است. داستان این رمان دربارۀ گروهی از نقاشان ترکیۀ دوران امپراتوری عثمانی است که به‌سرپرستی یک استاد و به‌سفارش یکی از سلاطین عثمانی در حال کشیدن نقاشی‌هایی به‌شیوۀ غربی و تدارک مجموعه‌ای از این نقاشی‌ها هستند و قرار است این نقاشی‌ها را در کتابی گرد آورند.
اما آنچه سلطان عثمانی در کتاب «نام من سرخ» از نقاشان خواسته است باید مخفیانه انجام شود چون این نقاشی‌های جدید، که الگو گرفته از آثار نقاشان ایتالیایی هستند، برخلاف مینیاتور که سنت رایج و جاافتاده در نقاشی شرق است، دارای پرسپکتیوند و واقعیت را آن‌گونه که هست به تصویر می‌کشند و این از نظر سنت‌گرایان و نقاشان مینیاتوریست بدعتی نابخشودنی به‌حساب می‌آید. در راستای همین تقابل میان نوگرایان و سنت‌گرایان است که قتل‌هایی مشکوک و مرموز در کتاب «نام من سرخ» اتفاق می‌افتد.
از طرفی یکی از راویان کتاب «نام من سرخ» به‌ نام کارا، عاشق زنی بیوه به نام شکوره است و شکوره دخترِ همان استاد سرپرست پروژة نقاشی به‌سبک غربی است. این عشق اما کارا را سال‌ها آواره کرده چون پدر شکوره با آن مخالف بوده است. کارا اما بعد از دوازده سال دربه‌دری به استانبول بازگشته درحالی‌که ذره‌ای از عشق او به شکوره کم نشده است.
کتاب «نام من سرخ» به تابلویی رنگارنگ و منقش به نقش‌های گوناگون می‌ماند که گویی نقش‌های آن جان گرفته و به حرف آمده‌اند تا از عشق و فراق و هجران بگویند و از تقابل سنت و تجدد در زمینه‌ای که محل تلاقی این دو است.
اُرهان پاموک در کتاب « نام من سُرخ» خواننده‌اش را به دنیای نقاشی مینیاتور و حکایتهای مربوط به نقاشان این سبک می‌برد و تقابل میان سنت و تجدد را از خلال روایت تقابل نقاشان سنت‌گرا و نوگرا بیان می‌کند و پرسپکتیو و واقع‌گرایی و عینیت در نقاشی را به‌عنوان عنصری وارد رمان می‌کند که بیانگر گسست از جهان‌نگری کهن است چرا که نقاشی غربی در کتاب «نام من سرخ» نشانه‌ و نمودی از طرز نگاهی متفاوت به جهان و تغییری بنیادین در معرفت است.
پاموک همچنین در کتاب «نام من سرخ» تصویری رنگارنگ و جزئی‌نگرانه از استانبول قدیم ارائه داده است.
در کتاب «نام من سرخ» بسیاری از دغدغه‌ها و دلمشغولی‌ها و مضامین مورد علاقۀ اُرهان پاموک، از عشق گرفته تا فرهنگ و تاریخ و استانبول و نقاشی، گرد آمده و ماهرانه و هنرمندانه و با ظرافت باهم ترکیب شده‌اند و یکی از آثار موفق و جذاب و خواندنی او را پدید آورده‌اند.

دربارۀ اُرهان پاموک، نویسندۀ کتاب «نام من سُرخ»
فریت اورهان پاموک (Ferit Orhan Pamuk)، متولد 1952، داستان‌نویس، فیلمنامه‌نویس و نویسندۀ آثار غیرداستانی اهل ترکیه و استاد نویسندگی و ادبیات در دانشگاه کلمبیا و برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات سال 2006 است.
عشق، شهر، تاریخ، هویت، سنت و مدرنیسم و مواجهۀ شرق و غرب از درونمایه‌های اصلی آثار اُرهان پاموک هستند. از آثار او می‌توان به رمان‌های «قلعه‌ی سفید»، «کتاب سیاه»، «برف»، «موزۀ معصومیت»، «جودت بیک و پسران»، «زندگی نو»، «شب‌های طاعون» و کتاب اتوبیوگرافیک «استانبول: خاطرات و شهر» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «نام من سُرخ»
کتاب «نام من سُرخ» با ترجمۀ عین‌له غریب در نشر چشمه منتشر شده است.
عین‌له غریب، متولد 1358، مترجم ایرانی است. غریب آثار مختلفی را از نویسندگان ترکیه، از زبان تُرکی به فارسی، ترجمه کرده است که از جملۀ آن‌ها می‌توان به کتاب‌های «قلعه‌ی سفید»، «کتابِ سیاه»، «سربازانِ خدا»، «پرسه‌زن» و «بازی‌های خطرناک» اشاره کرد.
از کتاب «نام من سرخ» ترجمۀ فارسی دیگری هم منتشر شده که مترجم آن تهمینه زاردشت و ناشرش انتشارات مروارید است.