مسند عقاب

کتاب «مسند عقاب» اثر کارلوس فوئنتس
رمانی نامه‌نگارانه درباب قدرت و سیاست. کتاب «مسند عقاب»، با عنوان اصلی La silla del Aguila، رمانی است از کالوس فوئنتس که، چنانکه مهدی سرائی در مقدمۀ ترجمۀ فارسی آن اشاره کرده است، «برخی منتقدان آن را تالی شهریار ماکیاولی دانسته‌اند».
کارلوس فوئنتس در کتاب «مسند عقاب» از بحرانی سیاسی در مکزیک نوشته است که عامل آن امریکاست و از مواجهۀ سیاستمداران مکزیک با این بحران.
کتاب «مسند عقاب» رمانی است که از پیچیدگی‌های جهان سیاست، جاه‌طلبی‌ها و نگرانی‌ها و مفاسد سیاسی و نیز رابطۀ سیاست و میل سخن می‌گوید و تصویری درهم‌تنیده از سیاست و روابط شخصی و عاطفی به دست می‌دهد.
متن اصلی کتاب «مسند عقاب» اولین بار در سال 2003 منتشر شده است.

مروری بر کتاب «مسند عقاب»
ساختار روایی کتاب «مسند عقاب» مبتنی بر نامه‌نگاری است و رمان به‌صورت نامه‌هایی که سیاستمدارانِ مکزیک به یکدیگر می‌نویسند روایت می‌شود.
فوئنتس، طرح‌وتوطئۀ کتاب «مسند عقاب» را به‌شیوه‌ای چیده است که تمهید نامه‌نگاری برای روایت رمان، منطقی باشد. داستان کتاب «مسند عقاب» از این قرار است که رییس‌جمهور مکزیک از امریکا خواسته که نیروهای خود را از کلمبیا خارج کند و همچنین تصمیم گرفته صادرات نفت مکزیک به امریکا را تحریم کند مگر اینکه امریکا قیمت مصوب اوپک را بپذیرد. به‌دنبال این سیاست، به‌ناگهان بحرانی در مکزیک پدید می‌آید؛ بحرانِ ارتباط مکزیک با جهان خارج. بعد از اینکه رییس‌جمهور مکزیک مواضع انتقادی خود را نسبت به امریکا اعلام می‌کند و برای فروش نفت به این کشور شرط‌وشروط می‌گذارد، امریکا، به این بهانه که در ماهواره‌ای که به مکزیک واگذار کرده نقصی پدید آمده، وسایل مدرن ارتباطی مکزیک با دنیای خارج را از کار می‌اندازد. نه تلفن کار می‌کند نه تلگراف و فکس و ایمیل. اینترنت و خطوط تلفن قطع شده و راهی به‌جز نامه‌نگاری نمانده است. این است که سیاستمدارانِ مکزیکیِ کتاب «مسند عقاب» دست‌به‌قلم می‌شوند و برای همدیگر نامه می‌نویسند و از خلال نامه‌های آن‌هاست که وقایع رمان نقل می‌شود و ارتباط شخصیت‌های داستان با یکدیگر و انگیزه‌ها و نقشه‌های آن‌ها و هرآنچه زیر پوست وقایع رمان در جریان است بر خواننده آشکار می‌شود.
کارلوس فوئنتس در کتاب «مسند عقاب»، هم مناسبات و پیچیدگی‌ها و کشمکش‌ها و دغدغه‌های عرصۀ قدرت و سیاست و تقابل اخلاق و واقع‌گرایی در سیاست و تکاپوی شخصیت‌های رمان برای ارتقای جایگاه سیاسی و رسیدن به قدرتی برتر را به نمایش می‌گذارد و هم می‌بینیم که دو تن از این شخصیت‌ها تمایلی به یکدیگر پیدا کرده‌اند اما زن، رسیدن مرد به وصالش را منوط به این کرده است که مرد، رییس‌جمهورِ مکزیک شود و این یادآور افسانه‌هایی قدیمی است که در آن‌ها شاهزادگان زن، برای قهرمانان مردی که وصال آن شاهزادگان را خواهانند، شروطی دشوار می‌گذارند.
فوئنتس در کتاب «مسند عقاب»، ضمن پرداختن به سیاست و مناسبات عرصۀ قدرت و نیز طرح تقابل میان سیاست اخلاق‌گرا و سیاست واقع‌بینانه، به انواع‌واقسام عرصه‌ها، از اسطوره و افسانه گرفته تا فولکلور و علم و ادبیات و فلسفه، نقب می‌زند.
در بخشی از کتاب «مسند عقاب» می‌خوانید: «رئیس‌جمهور، شاید به عنوان هدیه‌ی آغاز سال 2020 به جمعیتِ مشتاق، به‌جای دادن خبرهای خوب یا اقناع اخلاقی، تصمیم گرفت در پیامش به کنگره خروج نیروهای اشغالگر ایالات متحده از کلمبیا را درخواست و در ازایش صادرات نفت خام مکزیک به ایالات متحده را تحریم کند، مگر اینکه واشنگتن به نرخ مصوب اوپک تن دردهد. مهم‌تر از این‌ها، این تصمیمات را در جلسه‌ی شورای امنیت سازمان ملل نیز اعلام کردیم. همان‌طور که دیدی، به انتظار برای دریافت پاسخ نیاز نبود. روز دوم ژانویه با نفت، گاز و اصول اخلاقی خودمان بیدار شدیم، اما ارتباطمان با جهان خارج قطع شده بود. ایالات متحده مدعی شد در ماهواره‌ای که از روی سخاوت به ما واگذار کرده بود نقصی ایجاد شده و ما را بدون فکس، ایمیل، اینترنت و حتی تلفن به حال خودمان رها کرد. به ورطه‌ی پیام‌های شفاهی یا مکاتبه‌ای فروافتاده‌ایم، همان‌طور که این نامه‌ای که با ولع خوردن و بلعیدن برایت می‌نویسم گواهی بر آن است. به کدام دلیل لعنتی رئیس‌جمهور به من اعتماد کرد و اصول اخلاقی را فراتر از واقعیتِ لاکردار در نظر گرفت؟
حالا خودم را تُف‌ولعنت می‌کنم و می‌گویم:
سِنِکا، چه‌کسی به تو دستور داد مردی اخلاق‌گرا باشی؟
سِنِکا، آیا ارزش نداشت بیشتر به عمل‌گرایی رو می‌آوردی؟
سِنِکا، چرا برخلاف اکثریتِ کابینه‌ی رئیس‌جمهور حرکت می‌کنی؟
ماریا دِل روساریوی عزیزم، سرانجام در اختیارت هستم. سِنِکا، آن مغز متفکر، را در اختیار داری. درحالی‌که در مقابل دیوار جمهوری به لعن‌ونفرین خود مشغول است، دیوار همیشگی مرثیه‌خوانی‌های ما مردم مکزیک.»

دربارۀ کارلوس فوئنتس، نویسندۀ کتاب «مسند عقاب»
کارلوس فوئنتس ماسیاس (Carlos Fuentes Macías)، متولد 1928 و درگذشته به سال 2012، داستان‌نویس و جستارنویس مکزیکی است. فوئنتس از نویسندگان عصر طلایی و دوران شکوفایی ادبیات امریکای لاتین و یکی از مهمترین و مطرح‌ترین نمایندگان آن دوره و از نویسندگانی است که نامش در گمانه‌زنی‌های دریافت جایزۀ نوبل ادبیات می‌آمد اما این جایزه به او داده نشد.
تاریخ و هویت مکزیک، درونمایۀ اصلی آثار کارلوس فوئنتس است. او را «بالزاک مکزیک» لقب داده‌اند و خودش نیز، در کنار سروانتس و ویلیام فاکنر، از بالزاک به‌عنوان یکی از نویسندگانی که از آن‌ها تأثیر گرفته نام برده است. از نویسندگان امریکای لاتین، خورخه لوئیس بورخس، میگل آنخل آستوریاس و آلخو کارپانتیه از جمله نویسندگانی هستند که فوئنتس خود را متأثر از آن‌ها می‌دانست. او را همچنین متأثر از جیمز جویس، ویرجینیا وولف و مارسل پروست دانسته‌اند.
از جمله آثار کارلوس فوئنتس می‌توان به رمان‌های «آئورا»، «مرگ آرتمیو کروز» و «پوست انداختن» اشاره کرد.

دربارۀ ترجمۀ فارسی کتاب «مسند عقاب»
کتاب «مسند عقاب» با ترجمه و مقدمۀ مهدی سرائی در نشر افق منتشر شده است. مهدی سرائی، متولد 1363، مترجم ایرانی است. او کتاب «روزگار سخت» ماریو بارگاس یوسا را نیز به فارسی ترجمه کرده است.