بیوه ها جیبی

معرفی کتاب بیوه‌ ها اثر آریل دورفمن

وصیت‌نامه ناپدیدشدگان: تمثیلی سیاسی از آریل دورفمن. بیوه‌ها عنوان رمانی است از آریل دورفمن که نه تنها مضمون داستان بلکه حکایت نوشته شدن خود آن نیز ردی پررنگ از وحشت دیکتاتوری و سرکوب سیاسی را بر خود دارد.
بیوه‌ها کتابی است که در اصل به زبان اسپانیایی نوشته شده و سپس به انگلیسی برگردانده شده است. دورفمن در ترجمه انگلیسی اثر به قلم استیون کسلر مشارکتی فعالانه داشته است.
بیوه‌ها از داستان‌های مشهور دورفمن است که چند ترجمه از آن به فارسی موجود است. این کتاب در سال 1368 با ترجمه جمشید نوایی به فارسی منتشر شد و همچنین احمد گلشیری نیز آن را با عنوان «ناپدیدشدگان» ترجمه کرده است. بهمن دارالشفایی نیز، که چند سال پیش گفت‌وگویی مفصل با دورفمن در دفتر کار او در دانشگاه دوک انجام داده بود، بیوه‌ها را توسط نشر ماهی منتشر کرده است.

درباره کتاب بیوه ‌ها

بیوه‌ها مرثیه‌ای است بر جان‌های مبارز و عشق‌های از دست رفته. داستانی است درباره مردانی که در حکومتی مستبد ناپدید و سپس کشته شده‌اند و زنان داغداری که عزایشان را به خشمی علیه وضعیت موجود تبدیل می‌کنند.
آریل دورفمن نویسنده‌ای است که در بسیاری از آثارش به تبعات برآمدن حکومتی نظامی و مستبد توجه کرده است. او در داستان بیوه‌ها روایتی از ناپدید شدن قهری هزاران مرد و شماری زن به دست پلیس مخفی به دست داده و اگرچه روشن است که نگاه او معطوف به شیلی و دیگر کشورهای امریکای لاتین است اما در عین‌حال داستان را به گونه‌ای نوشته که می‌توان آن را هر جایی در جهان تصور کرد.
در رمان بیوه‌ها شاهد وضعیتی هستیم که در آن آدم‌ها شبانه از خانه‌هایشان بیرون کشیده می‌شوند یا در روز روشن ربوده می‌شوند و دیگر هچ ردی از آنها باقی نمی‌ماند به شکلی که انگار که اصلا وجود نداشته‌اند. اطرافیان ناپدیدشدگان نیز در تعلیقی ابدی قرار می‌گیرند چرا که نمی‌دانند عزیزانشان مرده‌اند یا زنده.
طبیعی است که دورفمن امکان انتشار کتاب بیوه‌ها را در شیلی پس از کودتای پینوشه یا در دیگر دیکتاتوری‌های امریکای لاتین نداشت و از این‌رو ابتدا تصمیم گرفت که این رمان را با نام مستعار منتشر کند.
دورفمن برای نجات رمان بیوه‌ها به این فکر می‌افتد که مکان داستان را به ظاهر یونان انتخاب کند و زمان داستان هم در دوره‌ای کم‌وبیش نامشخص از قرن بیستم می‌گذرد. او همچنین تصمیم می‌گیرد اسمی مستعار و من‌درآوردی به جای نام نویسنده بگذارد و این چنین بود که اریک لومان به عنوان نویسنده بیوه‌ها جا زده شد. 
در طرح دورفمن برای انتشار بیوه‌ها، قرار بر این بود که کتاب ابتدا به زبان دانمارکی یا آلمانی یا فرانسوی منتشر شود و سپس به اسپانیایی ترجمه شود. درواقع همه این‌ها ترفندی بود که دورفمن می‌خواست به کار بگیرد تا بتواند داستانش را در شیلی و دیگر کشورهای امریکای لاتین منتشر کند.
اما با همه این تمهیدات هم هیچ ناشری حاضر نشد بیوه‌ها را منتشر کند و در این شرایط انتشار کتاب با نام مستعار دیگر معنایی نداشت. دورفمن اگرچه از آغاز داستان بیوه‌ها را به گونه‌ای نوشت که امکان انتشارش وجود داشته باشد اما حاصل کار یک ویژگی دیگر هم داشت و آن اینکه او در رمان بیوه‌ها توانسته مصایب آدم‌های گمشده را به چیزی جهانی‌تر تبدیل کند؛ به اتفاقی که می‌تواند هرجا، در هر زمان و برای هرکسی بیفتد.

خلاصه کتاب بیوه ‌ها

«تصویری از پیرزن یکدنده پیش چشمش نقش بست. احتمالا از ساختمان بیرون می‌رفت و چند قدم آن‌طرف‌تر می‌نشست. بعد منتظر می‌ماند، تمام صبح، تمام بعدازظهر، تمام شب، مثل دفعه پیش، بی‌آن‌که ذره‌ای از جایش تکان بخورد، بی‌حرکت مثل مجسمه، یک تکه آشغال که به سختی از جایش جنب می‌خورد. آن پیرزن و همه پیرزن‌های شبیه او باید می‌مردند، باید مثل سنگ‌های قبرستان بر هم تلنبار می‌شدند.»

درباره آریل دورفمن نویسنده کتاب بیوه‌ ها

آریل دورفمن، نویسنده شیلیایی که در سال 1924 متولد شده، از مهم‌ترین و مشهورترین چهره‌های نسل بعد از شکوفایی ادبیات آمریکای لاتین است. او اگرچه در آرژانتین متولد شده اما کودکی او تا دوازده سالگی در امریکا گذشت و بعد از آن همراه خانواده‌اش به شیلی رفت و از این‌رو نویسنده‌ای شیلیایی محسوب می‌شود. دورفمن چهره پرکاری است و آثار زیادی در گونه‌های مختلف ادبی منتشر کرده است. او رمان‌نویس، نمایشنامه‌نویس، جُستارنویس، استاد دانشگاه و فعال حقوق بشر است. دورفمن از دوران دانشجویی‌اش به فعالیت‌های سیاسی گرایش پیدا کرد و بعدها جزو یاران سالوادور آلنده قرار گرفت. او به طور معجزه‌آسایی از کشتار یاران آلنده در کودتای سپتامبر ۱۹۷۳ جان سالم به در برد اما کابوس کودتای پینوشه هیچ‌گاه رهایش نکرد. دورفمن دو کتاب و چند مقاله درباره کودتا نوشته است. او در دانشگاه کارولینای شمالی تدریس می‌کند و در مسایل مربوط به حقوق بشر فعال است و در کمیته‌ها و سازمان‌های متعددی عضویت دارد و در کنفرانس‌های زیادی سخنرانی کرده است. «مرگ و دختر جوان»، «اعتماد»، «شورش خرگوش‌ها» و «بیوه‌ها» برخی از آثار دورفمن هستند.

کتاب بیوه‌ ها برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب بیوه‌ها رمانی با مضمونی سیاسی و اجتماعی است که به مکان و زمان مشخصی محدود نیست و از این‌رو خواندن آن را به همه علاقه‌مندان ادبیات داستانی به خصوص کسانی که به روایت‌های تمثیلی سیاسی علاقه دارند پیشنهاد می‌کنیم.