خانه ام آتش گرفته ست
آریل دورفمن
زرین جوادی
هیرمند
دسته بندی: ادبیات-آمریکای-لاتین
| کد آیتم: |
1524880 |
| بارکد: |
9789644087981 |
| سال انتشار: |
1402 |
| نوبت چاپ: |
1 |
| تعداد صفحات: |
160 |
| نوع جلد: |
شومیز |
| قطع: |
رقعی |
کتاب «خانهام آتش گرفتهست» نوشت? آريل دورفمن
قصههايي از عصر وحشت، سرکوب، کشتار، زندان و احساس ناامني. کتاب «خانهام آتش گرفتهست» مجموعه داستاني از آريل دورفمن است که سالهاي سياه حکومت آگوستو پينوشه بر شيلي و رنجها و عذابها و بيمها و اميدهاي مردم شيلي در آن دوره را بازتاب ميدهد.
آريل دورفمن قصههاي کتاب «خانهام آتش گرفتهست» را در سال سقوط دولت پينوشه، يعني در سال 1990، نوشته است. کتاب «خانهام آتش گرفتهست» روايتگر زندگي در عصر خفقان است. اين کتاب روايتگر هراسها و اضطرابها و کابوسها و رنجهاي بزرگ و هولناکي است که مردم شيلي در دوران حکومت پينوشه بر شيلي تجربه کردند و نيز روايتگر اميدهايي که همين مردم، در اوج خفقان، در خود پروردند و تلاشهايي که براي رهايي از شَرّي که بر زندگيشان سايه افکنده بود، بهخرج دادند.
قصههاي کتاب «خانهام آتش گرفتهست» اگرچه دربار? شيلي هستند، اما درد مشترکي را فرياد ميکنند که هم? انسانهاي گرفتار استبداد به آن دچارند و از همين رو ميتوانند اين قصهها را بهخوبي درک کنند.
مروري بر کتاب «خانهام آتش گرفتهست»
آريل دورفمن در هر يک از قصههاي کتاب «خانهام آتش گرفتهست»، چنانکه در مقدم? زرين جوادي بر ترجم? فارسي اين کتاب اشاره شده، «سراغ تجربهي انسان از ترس، بدگماني، فروپاشي، و همزمان اميد، تلاش و ازخودگذشتگي ميرود.»
قصههاي کتاب «خانهام آتش گرفتهست» حامل روح يک دوران هراسآلود در تاريخ شيلي و تصويرگر زندگي در ساي? ديکتاتوري و ترسها و رنجهاي برآمده از آن هستند.
دورفمن در قصههاي کتاب «خانهام آتش گرفتهست» نه فقط به زندگي مردمي که رو در روي استبدادي که بر آنها حکم ميراند ايستادهاند و زندگي مردمي که از فقر و خفقانِ برآمده از اين استبداد رنج ميبرند و قرباني قتلهاي سياسي و سرکوب سيستماتيک حکومت ميشوند، بلکه به درون ساختار قدرت و سلسلهمراتب و لايههاي مختلف آن نيز نقب ميزند. مثلاً در قصهاي از اين کتاب، با عنوان «بررس»، داستان يک مأمور سانسور را روايت ميکند که کارش بررسي و سانسور کتاب است و با خواندن رماني مشکوک که براي بررسي به او دادهاند، جذب اين رمان ميشود و اين رمان ذهنش را درگير و او را با خودش مواجه ميکند.
دورفمن در کتاب «خانهام آتش گرفتهست» جنبههاي گوناگون زندگي تحت سيطر? نظامي استبدادي را به تصوير ميکشد. او در اين مجموعه داستان، به روانشناسيِ سرسپردگي به استبداد و پيوند اين سرسپردگي با نهادينه شدن اطاعت در ذهن شهروندان ميپردازد و همچنين از کساني مينويسد که تن به استبداد نميدهند، دربرابر آن مقاومت ميکنند و براي آزادي هزينه ميدهند و اميد به آيندهاي روشن را در دل خود زنده نگه ميدارند.
کتاب «خانهام آتش گرفتهست» از ده داستان تشکيل شده که عبارتند از: «بررس»، «ستون دلشکستگان»، «محفل خانواده»، «قلمرو کسبوکار»، «خانهام آتش گرفته است»، «گذرگاهها»، «مشاوره»، «خرابه»، «غول» و «پدرخوانده».
در بخشي از داستان «بررس» از کتاب «خانهام آتش گرفتهست» ميخوانيد: «جمعه صبح، بهمحض خواندن متن، فهميد ناچار خواهد شد آن را سانسور کند.
طبق معمول، اشارهها به حکومت، تلويحي بود. اگر مسئله فقط چند کلمه اينجا و آنجا بود، تنها کاري که بايد ميکرد، خط زدن کلمات موهن، محدود کردن چند پاراگراف، تغيير بعضي معاني و درنهايت دادن مجوز چاپ مشروط بود. اما ماجرا به اين سادگي نبود. اين رمان، چرخش، حملهاي مستقيم، ويرانگر و بيرحمانه به فساد، رشوهخواري و سرکوب حکومت بود.
دون آلفونسو از اينکه دوستش برگانته، ويراستار بخش، از او خواسته بود حتي نگاهي به اين متن بيندازد شگفتزده شد. طبق قوانين، ديگر تأييد اوليهي يک نوشته، مانند دورههاي بسيار محدود قبل، الزاماً واجب نبود. حالا کتابها بعد از انتشار بررسي ميشدند. و اين تغيير، انتشاراتيها را مجبور به خودسانسوري بياماني کرده بود؛ هيچکس نميخواست هزاران نسخه کتاب در انبار دراندشت و نمور وزارت اطلاعات خاک بخورد. اگر برگانته نظر دون آلفونسو را در اين مرحله خواسته بود، حتماً به اين معني بود که فکر ميکرده نويسنده لايق چنين فرصتي است، با وجود اين، در تأييد اوليهي متن توسط نهادهاي ذيربط مشکلي ديده است. حق با برگانته بود. حتي يک مميز تازهکار – و نه دون آلفونسو که بيست سال سابقهي کار بدون خطا داشت – متوجه ميشد که کتاب در لايههاي پنهاني (و شايد هم آشکار، چون ظاهراً به شورش خود افتخار هم ميکرد) مشغول حمله به اصول بنيادين دولت است.
تا صفحهي سي اين واقعيت آشکار شده بود، بااينحال دون آلفونسو که معمولاً مرد تأثيرپذيري نبود و برعکس، به قضاوتهاي برقآسا و بهدور از احساساتش مشهور بود، خود را به دست افسون متن سپرد؛ به دست نثر منعطف، پراحساس و غافلگيرکنندهاي که گويي هر کلمه در آن مشغول معاشقه با آواي خود بود. به خواندن ادامه داد. ماجرا در دوران حاکميت يک ديکتاتوريِ فرضي حوالي سال 8000 ميلادي ميگذشت. نارضايتي عمومي به مرز انفجار رسيده و پايان ديکتاتوري محتمل بود. تنها کمي فشار بيشتر کافي بود تا نيروهاي مقاومت را متحد کند و سقوط رژيم را سرعت ببخشد. رمان به شکل نامحسوسي توجه را سمت کارمند سادهاي در وزارتخانه ميکشاند. مردي دونپايه و تقريباً سادهلوح که مشغول کار کماهميتي بود، اما به دلايلي هنوز نامشخص، همکارياش براي پايين کشيدن حکومت حياتي بود. يا شايد هم نمادي بود از آخرين صفوفي که حاکميت به حمايتشان اميد بسته بود.
خاطر دون آلفونسو کمکم با خوسه کوردوبا (اسم کارمند رمان اين بود) مکدر شد. اول توجه چنداني به او نکرده بود. کموبيش در پسزمينه حضور داشت، در حد يک پستچي. ولي ناگهان خودي نشان داد؛ گوش چپش را خاراند، و در همان لحظه دلِ دون آلفونسو آشوب شد.
با صداي بلند گفت: "اين مرد منم!"، و صدايش در آن اتاق مملو از کاغذ پژواکي توخالي و غيرواقعي کرد.»
کتاب «خانهام آتش گرفتهست» با ترجمه و مقدم? زرين جوادي در نشر هيرمند منتشر شده است.
دربار? آريل دورفمن، نويسند? کتاب «خانهام آتش گرفتهست»
ولاديميرو آريل دورفمن (Vladimiro Ariel Dorfman)، متولد 1942، رماننويس، نمايشنامهنويس، جُستارنويس، استاد دانشگاه و فعال حقوق بشر آرژانتيني – شيليايي – امريکايي است.
دورفمن متولد آرژانتين است اما او را بيشتر بهعنوان نويسندهاي شيليايي ميشناسند. کودکي او تا دوازده سالگي در امريکا گذشت و بعد از آن همراه خانوادهاش به شيلي رفت.
دورفمن، که در زمان کودتاي پينوشه و سقوط دولت سالوادور آلنده مشاور فرهنگي آلنده بود، با وقوع کودتا و برقراري حکومت وحشت در شيلي مجبور به ترک آنجا شد. مدتي در فرانسه ماند و بعد به هلند و سپس امريکا رفت. دورفمن اکنون مُقيم امريکا و استاد ادبيات دانشگاه دوک در کاروليناي شمالي است.
سياست و حکومت پليسي و استبدادي يکي از درونمايههاي آثار آريل دورفمن است. از آثار آريل دورفمن ميتوان به کتابهاي «مرگ و دختر»، «اعتماد»، «آلِگرو»، «خلوت پيکاسو»، «شورش خرگوشها»، ««شکستن طلسم وحشت: محاکم? شگفتانگيز و پايانناپذير ژنرال آگوستو پينوشه» و «بيوهها» اشاره کرد.
نمايشنام? «مرگ و دختر» آريل دورفمن دستماي? اقتباس سينمايي نيز قرار گرفته و رومن پولانسکي فيلمي به همين نام براساس آن ساخته است.