رمان «شتابان زيستن» اثر بريژيت ژيرو
رماني اتوبيوگرافيک درباب عشق و غم فقدان و تأمل ايام رفته و حسرت «اگر»هايي رخنداده که اگر رخ داده بودند فاجعه رخ نميداد. رمان «شتابان زيستن»، با عنوان اصلي Vivre vite، رماني است که بريژيت ژيرو، نويسند? معاصر فرانسوي، آن را دربار? مرگ شوهرش، کلود، نوشته و در آن به تأمل درباب علل اين مرگ و موضوعاتي مختلف که بهنحوي با اين مرگ پيوند داشتهاند و نيز تأمل درباب سالهاي زندگي مشترکش و سالهايي که شوهرش ديگر در کنارش نبوده پرداخته است.
بريژيت ژيرو در رمان «شتابان زيستن»، ضمن تأمل دربار? مرگ عزيزي که او را بهطور ناگهاني و براثر يک تصادف از دست داده، به تأمل دربار? موضوعاتي چون مهاجرت، خانه، مکان، پدر بودن و مادر بودن، زن بودن و مرد بودن، گذار جامع? فرانسه از قرن بيستم به قرن بيستويکم و تغيير و تحولات برآمده از اين گذار و نقش عوامل گوناگونِ بعضاً بهظاهر بيربط در رقمخوردن يک فاجعه ميپردازد.
متن اصلي رمان «شتابان زيستن» اولين بار در سال 2022 منتشر شد و بريژيت ژيرو بهخاطر آن جايز? گنکورِ آن سال را گرفت.
مروري بر رمان «شتابان زيستن»
در سال 1999 کلود، شوهر بريژيت ژيرو، سوار موتور برادرزنش که در پارکينگ خان? آنها بود، شد و از خانه بيرون رفت و ديگر هيچوقت برنگشت. او براثر تصادف مُرد و همسرش و پسرشان ماندند در خانهاي که تازه خريده بودند و ميخواستند به آن اسبابکشي کنند؛ خانهاي که ژيرو و شوهرش براي آن نقشهها داشتند و رؤياها بافته بودند.
مرگ ناگهاني شوهر ژيرو دستماي? نوشتن رمان «شتابان زيستن» است. ژيرو اين رمان را بيست سال بعد از مرگ شوهرش مينويسد و در آن از زندگي عاشقانهاي که با شوهرش داشته و از رؤياهاي مشترکشان ميگويد و نيز در هر فصل رمان بر اگرهايي تأمل ميکند که اگر رخ ميدادند شوهرش تصادف نميکرد.
ژيرو در رمان «شتابان زيستن» از عللي سخن ميگويد که هر يک از جايي ميآيند و دستبهدست هم ميدهند و سلسلهوار سرنوشت آدمي را رقم ميزنند.
رمان «شتابان زيستن»، از خلال تأمل در هرآنچه بهاعتقاد نويسنده بهنحوي در مرگ شوهرش دخيل بوده، تصويري از جامع? فرانسه و وضعيت مهاجران و بحران آلودگي محيط زيست و تبوتاب ساختوساز و بازار مسکن در دوراني که شوهر نويسنده مُرده و وضعيت مهاجران و تشويش بيخانگي و تلاش حومهنشينان براي آمدن به مرکز ارائه ميدهد و همچنين تصويري از جامعهاي که الگوهاي فرهنگي و جنسيتي در آن، در آستان? ورود به قرن بيستويکم، در حال تغيير بودهاند و مردها هم کارهايي را انجام ميدادهاند که قبلاً جزو وظايف زنها بهشمار ميآمده است.
رمان «شتابان زيستن» همچنين تأملي در موضوع فقدان و از دست دادن عزيزان و شيو? کنارآمدن با آن است و تأملي در اينکه وقتي مرگ فراميرسد زندگي کسي که مُرده چه معنايي پيدا ميکند و هرآنچه پيش از اين مرگ براي او رخ داده است چطور معنا و تفسير ميشود.
خانه يکي از موضوعات محوري رمان «شتابان زيستن» است و ژيرو در اين رمان نقل ميکند که خانه و فکر خانهاي براي خود داشتن چه نقش محورياي در حادث? مرگ شوهرش داشته است.
رمان «شتابان زيستن» رماني است که در آن يک سوگ شخصي به مسائلي جمعي پيوند خورده و سويههايي اجتماعي و فلسفي يافته است. ژيرو در اين رمان از منظرهاي گوناگون در سوگ خود باريک ميشود و در هرچه که بهنحوي به اين سوگ پيوند دارد و باعث آن بوده است، از بازار مسکن و خانه و پارکينگ و الگوهاي فرهنگي گرفته تا موتورهاي هوندايي که يکي از آنها روز تصادف زير پاي شوهرش بوده و کشور ژاپن که سازند? اين موتورهاست و بسيار چيز ديگري که هرکدام از دور و نزديک و مستقيم و غيرمستقيم نقشي در رسيدن به لحظ? تصادف و مرگ شوهرش ايفا کردهاند.
دستآخر اينکه کلود، شوهر بريژيت ژيرو، يک عاشق موسيقي بوده است. او روزنامهنگار حوز? موسيقي بوده و با نشري? «لوموند» در اين زمينه همکاري ميکرده و همچنين مديريت باشگاه موسيقي شهرداري ليون را بهعهده داشته است. از همين رو موسيقي و شيفتگي کلود به آن نيز در کتاب «شتابان زيستن» جايگاهي ويژه دارد.
در بخشي از رمان «شتابان زيستن» ميخوانيد: «هنگامي که هيچ فاجعهاي اتفاق نميافتد، بدون آنکه سربرگردانيم در مسير پيش ميرويم. به سوي خط افق مستقيم جلو ميرويم. اما وقتي واقع? ناگواري پيش ميآيد، راه کج ميکنيم، بارها و بارها به محل بازميگرديم، دست به بازسازي وقايع ميزنيم، ميخواهيم دليل هر حرکت و هر تصميمي را بفهميم. صدبار فيلم را به عقب بازميگردانيم. متخصص قوانين "عليت" ميشويم. رديابي ميکنيم، کالبدشکافي ميکنيم، تشريح ميکنيم. ميخواهيم هرآنچه را – از طبيعت انساني و انگيزههاي فردي يا جمعي – که سببسازِ واقع? پيشآمده شده بدانيم. جامعهشناس، پليس يا نويسنده، در "ندانستن" اشتراک داريم، هذيان ميگوييم، ميخواهيم سر در آوريم چطور عددي در آمار يا ويرگولي در کلي عظيم شدهايم. در حالي که خود را بيهمتا و ناميرا پنداشته بوديم.»
دربار? بريژيت ژيرو، نويسند? رمان «شتابان زيستن»
بريژيت ژيرو (Brigitte Giraud)، متولد 1960، داستاننويس، روزنامهنگار، مترجم و کتابفروش فرانسويِ متولد الجزاير است.
آثار ژيرو برند? جوايز ادبي مختلفي شدهاند که از مهمترين آنها دو جايز? گنکور، يکي براي داستاني کوتاه با عنوان «عشق زياد هم قيمتي نيست» و ديگري براي رمان «شتابان زيستن»، است.
از ديگر آثار بريژيت ژيرو ميتوان به رمانهاي «سال غريب»، «گرگي در کسوت انسان» و «روز شجاعت» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي رمان «شتابان زيستن»
رمان «شتابان زيستن» با ترجم? آسوله مرادي، همراه با يادداشتي کوتاه در معرفي اين رمان و نويسندهاش، در انتشارات نيلوفر منتشر شده است.
آسوله مرادي، متولد 1365، مترجم ايرانيِ مقيم فرانسه است. او، بهجز کتاب «شتابان زيستن»، کتابي با عنوان «پيچ امينالدوله» را نيز به فارسي ترجمه کرده است.
از رمان «شتابان زيستن» دو ترجم? فارسي ديگر هم، با عنوان «زندگي روي دور تند»، موجود است که يکي را نشر نون منتشر کرده و مترجم آن داود نوابي است و ديگري مترجمش بيتا ترابي است و در انتشارات آنجا به چاپ رسيده است.
