دکتر ژیواگو

معرفی رمان دکتر ژیواگو

رمانی در ستایش عشق و هنر و در نکوهش جنگ و استالینیسم و توتالیتاریسم. دکتر ژیواگو، با عنوان اصلی  До́ктор Жива́го، از مشهورترین آثار روسیۀ دوران سلطۀ کمونیسم و اثری‌ست که جلوگیری از انتشارش در آن دوران آن را به یکی از معروف‌ترین نمادهای سانسور در شوروی بدل کرد.
کتاب دکتر ژیواگو اولین بار در سال 1957 در ایتالیا به چاپ رسید. این رمان گرچه تا سالها اجازۀ چاپ در روسیه را نداشت اما امروزه در مدارس آن کشور تدریس می‌شود.
دکتر ژیواگو دستمایۀ اقتباس‌های‌ سینمایی، تلویزیونی و تئاتری هم هم قرار گرفته است. دیوید لین، کارگردان معروف انگلیسی، فیلمی به همین نام براساس این رمان ساخته که عمر شریف از جمله بازیگران آن است.

دربارۀ رمان دکتر ژیواگو

باریس پاسترناک در رمان عاشقانه – تاریخی دکتر ژیواگو داستان شاعر و پزشکی به نام یوری ژیواگو را در متن دوره‌هایی بحرانی و پرتلاطم از تاریخ روسیۀ قرن بیستم روایت می‌کند. یوری ژیواگو شاعری احساساتی و آرمانخواه و عاشق‌پیشه است که خلاف جریان شنا می‌کند.
پاسترناک در کتاب دکتر ژیواگو از عشق و زندگی و مرگ و رستگاری می‌گوید و نیز از جنگ و انقلاب و تصفیه‌های استالینی. دکتر ژیواگو یک رمان پرماجرا با شخصیت‌های متعدد است که هم خواننده را سرگرم می‌کند و هم او را به تأمل در مفاهیمی بشری و معنوی و فلسفی فرا می‌خواند و ضمناً از تقابل فردیت و استقلال رأی روشنفکران و هنرمندان آزاداندیش با حاکمیت‌های توتالیتر سخن می‌گوید.
آغاز رویدادهای رمان دکتر ژیواگو همزمان با دورانی‌ست که تزارها هنوز بر روسیه حکم می‌راندند. در طول رمان می‌بینیم که دیگر حوادث مهم و تأثیرگذار تاریخی از جنگ جهانی اول گرفته تا انقلاب بلشویکی در روسیه و جنگ داخلی در این کشور و جنگ جهانی دوم و تصفیه‌های استالینی از راه می‌رسند و هر یک به‌نحوی بر سرنوشت شخصیت‌های رمان تأثیر می‌گذارند.
کتاب دکتر ژیواگو با ترجمۀ آبتین گلکار در نشر چشمه منتشر شده است.

بخشی از رمان دکتر ژیواگو

«نیمه‌شب صدای ضربه‌ای به پنجره یورا را بیدار کرد. حجره‌‌ی تاریک با نور سفیدِ رقصانی روشنایی فوق‌العاده یافته بود. یورا با یک‌لا پیراهن به سوی پنجره دوید و صورتش را به شیشه‌ی سرد چسباند.
در آن‌سوی پنجره، نه خیابان پیدا بود، نه گورستان، نه جالیز. بیرون کولاک بیداد می‌کرد و برف تنوره می‌کشید. می‌شد خیال کرد که توفان یورا را دیده است و، با آگاهی از مهیب بودنش، از تأثیرش بر یورا لذت می‌برد. توفان زوزه و نفیر می‌کشید و می‌کوشید به هر وسیله‌ای توجه یورا را جلب کند. کلاف‌های پایان‌ناپذیرِ پارچه‌ایِ سفید پیوسته چرخ می‌خورد و از آسمان فرومی‌ریخت و زمین را کفن‌پوش می‌کرد. در جهان فقط کولاک بود و کولاک، و هیچ‌چیز دیگر را یارای رقابت با آن نبود.
یورا از هره‌ی پنجره پایین خزید و نخستین چیزی که در وجودش سر برآورد این تمایل بود که لباس بپوشد و بیرون بزند و کاری بکند. یا از این ترسیده بود که برف چنان بر کلم‌های صومعه بنشیند که دیگر کسی نتواند آن‌ها را بیرون بیاورد، یا از این‌که چنان مادرش را بپوشاند که او تاب مقاومت نداشته باشد و پیوسته عمیق‌تر در زمین فرو برود و از او دورتر شود.»

دربارۀ بوریس پاسترناک، نویسندۀ رمان دکتر ژیواگو

باریس لئونیدوویچ پاسترناک (Борис Леонидович Пастернак)، متولد 1890 و درگذشته به سال 1960، نویسنده، شاعر و مترجم روس و برندۀ نوبل ادبیات سال 1958 بود. پاسترناک از نویسندگان و شاعران مهم روسیه است. او را بیشتر به‌خاطر رمان مشهور دکتر ژیواگو می‌شناسند و پاسترناک برای همین رمان بود که جایزۀ نوبل ادبیات را بُرد، گرچه تحت فشار حکومت شوروی مجبور به رد آن شد و چهل سال بعد از مرگش پسر او در سال 1989 این جایزه را از جانب پدر گرفت.
دفتر شعر «زندگی خواهر من است» از دیگر آثار باریس پاسترناک است. او دستی هم در آهنگسازی و کار موسیقی داشت. برای گذران زندگی به کار ترجمه هم می‌پرداخت و آثاری از شاعران و نویسندگان مطرح را به روسی ترجمه کرد. گفتنی‌ست که ترجمه‌های پاسترناک از شکسپیر، به‌دلیل زبان محاوره‌ای‌ که او در این ترجمه‌ها استفاده کرده، محبوبیت زیادی بین مخاطبان روس دارند.

رمان دکتر ژیواگو برای چه مخاطبانی مناسب است؟

خواندن کتاب دکتر ژیواگو را به همۀ علاقه‌مندان ادبیات داستانی، خصوصاً آن‌ها که به رمان‌های روسی و رمان‌های عاشقانه و تاریخی علاقه‌مند هستند، پیشنهاد می‌کنیم.