کتاب «بازگشت به پنجرود» نوشت? آندري ولوس
داستان خيال انگيز زندگي رودکي، شاعر تبعيدي
روايتي از زندگي پرماجراي رودکي، پدر شعر فارسي را در کتاب «بازگشت به پنجرود» بخوانيد. کتاب، داستاني از زندگينام? شاعر زبان فارسي به قلم آندري ولوس است. ولوس ماجراهاي شعر و شاعري، عرفان و مذهب همچنين سياست و تاريخ را بهم پيونده زده تا روايتي از زندگي شاعر هزار سال? زبان فارسي را بازگو کند. «بازگشت به پنجرود» روايت زندگينامه رودکي است که سالها از قري? خود جدا بود و در خدمت اميران ساماني. اما در سالهاي پاياني عمرش مورد بيمهري قرارگرفت و با چشماني کور شده به زادگاهش پنج رود بازگشت و در همانجا چشم از جهان فاني فروبست.
رودکي با استادي و مهارت تمام داستانها و موضوعات حماسي را در شعرهايش گنجانده است. شعرهاي او با تشبيه و استعارههاي بسيار، تصاويري متحرک براي خواننده بازنمايي ميکند. رودکي را پدر ادبيات فارسي نام نهادهاند. قبل از او اگرچه شعر فارسي سروده ميشد، اما کيفيت اشعار رودکي شروعي در مسير پيشرفت شعر فارسي بوده است. او شعر فارسي را از شعر عربي جدا نمود و وزن و قالبهاي جديد در شعر فارسي ايجاد کرد. فردوسي شاعر پر آواز? ايران نيز از رودکي در اثر جاودان? شاهنامه ياد کرده است. در آن زمان ها رودکي نزد امير نصر ساماني محبوب شد و ثروت فراواني کسب کرد. او علاوه بر شعر در نوازندگي هم مهارت داشت و چنگ مينواخت. هنگامي که شعر «بوي جوي موليان» را سرود و به همراه نوازندگي در نزد ابونصر ساماني خواند، چنان تأثيري در امير ساماني گذاشت که امير بدون کفش هرات را به مقصد بخارا ترک کرد.
يادآوري ميشود، کتاب «بازگشت به پنجرود» سال 2013 برنده جايز? بوکر روسي شده است.
درباره کتاب «بازگشت به پنج رود»
کتاب، روايتي جذاب از ماجراي رودکي را مانند زندگينامهاي براي خواننده بيان ميکند. شخصيت اصلي کتاب، ابوعبدالله جعفربن محمد رودکي شاعر فارسي است که مسير بخارا تا پنجرود را با چشماني که ديگر نميبينند طي ميکند. چشماني که از خشم امير ساماني در امان نماندند. نوجواني مسير طولاني را راهنمايي ميکند. اما آيا نوجوان راهنماست يا پيرمردي که نميبيند؟ پيرمرد بيناتر از نوجوان او را از خطرات حفظ ميکند و اندک اندک اسرار زندگي را براي او روشن مينمايد.
در بخشي از کتاب ميخوانيم:
«جعفر به هيچ وجه نميتوانست دريابد پدربزرگش به چه افتخار ميکند. جهانيان شاهزاده ابومنصور را مدتها پيش از ياد برده بودند، حالا سوارهنظام به کنار، ولي کل سپاه ابومنصور بيکفايت از آب درآمد، وگرنه چطور از برادرش ابو اسحاق شکست خورد که سپاهيانش را تارومار کرد و خودش را به اسارت گرفت و کشت. البته پدربزرگ را عفو کرد و اجازه داد در لباس سوار ساده زير پرچم او بايستند. غرور و افتخار به چه مناسبت؟ قبلا در خدمت کس ديگري بودن و حالا در خدمت کسي ديگر... اين دو چه فرقي دارد؟
حکيم پير سر سپيدمويش را تکان ميداد و دوباره در صدايش غرور و شعف موج ميزد که با چه کساني روزگار گذرانده است: “بعد، امير اسماعيل ساماني آمد و دولت مستعجل ابواسحاق را برچيد! امير بزرگ ساماني بزرگترين گنجينهي جهان را تصاحب کرد: بخارا! پروردگار هزار سال کامروايي نصيبش کناد!” بايد فرض را بر اين گذاشت که پدربزرگ آمادهي خدمت به امير اسماعيل هم بود، همانطور که به بقيه خدمت کرده بود، ولي کارهايي فوري پيش آمد که نيازمند حضور او در پنجرود بود: پابرهنگانِ محل ناآرامي نشان ميدادند. حکيم مرخصي کوتاهي گرفت و بار سفر به آشيانهي خانوادگياش را بست تا ظرف يکي دو هفته نظم را در آنجا برقرار کند و بازگردد. ولي تا بخواهد پستفطرتها را چوب بزند (فقط سردمداران فتنه را مستحق مجازات شديدتري دانست: يکي را دار زد و يکي ديگر را دستور داد زندهزنده مثله کنند و در نتيجه ياغي خيلي زود جان به جانآفرين تسليم کرد)، تا بخواهد پدرانه زير دستانش را دوباره سرعقل بياورد، دوباره قانون را برقرار کند و عادت به اطاعت را در سر همه بنشاند، تا بخواهد دوباره سنت رايج پرداخت سهم اربابي را سروسامان دهد، تا به مناقشات زنانش رسيدگي کند...خلاصه آنکه خودش هم در نفهميد چطور پنجرود ماندگار شد.»
درباره نويسنده کتاب «بازگشت به پنجرود»
آندري ولوس نويسنده روس است. او در سال 1955 در شهر دوشنبه در تاجيکستان به دنيا آمد و در همانجا دوران کودکي خود را گذرانده است. جايز? معتبر ادبي ايتاليايي مسکو ـ پنه سال 1998 براي سهگان? «خرم آباد?????????????? ????????»، ولوس را بيشتر براي مخاطبان روسي شناخته شده کرد. پس از اين جايزه يکسال بعد آندري ولوس جايزه معتبرتري به نام «آنتي بوکر» دريافت کرد.
رمان «خرمآباد» که اشاره به زادگاه ولوس دارد، از داستانها و روايتهايي تشکيل شده است.
از ديگر کتابهاي ولوس ميتوان به «انيماتور»، «فاتح» و «رماني با يک طوطي» اشاره کرد.
درباره ترجمه فارسي کتاب «بازگشت به پنجرود»
داستان شورانگيز «بازگشت به پنجرود» با عنوان فرعي «داستان خيالانگيز زندگي رودکي، شاعر تبعيدي» توسط آبتين گلکار به فارسي برگردانده شده است. نشر برج کتاب حاضر را براي علاقهمندان چاپ و منتشر کرده است.
رتبه کتاب «بازگشت به پنجرود» در گودريدز: 3.6 از 5.
