ابله

کتاب «ابله» اثر فيودور داستايوسکي
رماني درباب مواجه? نيکي و زيبايي با خواسته‌ها و اميال و آرزوهاي مادي و دنيوي آدميان. کتاب «ابله»، با عنوان اصلي ?????، يکي از چند رمان مهم فيودور داستايوسکي و از رمان‌هاي مشهور ادبيات کلاسيک جهان است.
ادبيات کلاسيک قرن نوزدهم روسيه چند رمان مهم و محبوب و تأثيرگذار به تاريخ ادبيات جهان هديه داده که يکي از آن‌ها کتاب «ابله» داستايوسکي است. کتاب «ابله» همچنين يکي از معروف‌ترين شخصيت‌هاي داستاني، به نام پرنس ميشکين، را به تاريخ ادبيات عرضه کرده است؛ شخصيتي که مظهر نيکي و زيبايي و معنويت و سادگي و پاکي است.
کتاب «ابله» اولين بار بين سال‌هاي 1868 و 1869 به‌صورت دنباله‌دار در مجل? «پيک روسيه» منتشر شد.
کتاب «ابله» دستماي? انواع اقتباس‌هاي سينمايي و تلويزيوني و... هم قرار گرفته که از جمل? آن‌ها مي‌توان به اقتباس آکيرا کوروساوا از اين رمان اشاره کرد.

مروري بر کتاب «ابله»
آن‌چه بيش از هرچيز در کتاب «ابله» جلب توجه مي‌کند مهارت داستايوسکي در شخصيت‌پردازي و خلق شخصيت‌هايي با تضادهاي دروني عميق و نيز در تضاد با يکديگر و قرار دادن آن‌ها مقابل هم است.
اما کسي که در کتاب «ابله» در وسط ميدان اين شخصيت‌هاي غريب و متضاد مي‌درخشد و از هم? آن‌ها متمايز است شخصيت اصلي اين رمان، يعني پرنس ميشکين، است.
داستايوسکي در شخصيت‌پردازي، چيره‌دست است و بسياري از شخصيتهايي که در آثارش خلق کرده امروزه به شخصيتهايي مثالي بدل شده‌اند. پرنس ميشکين کتاب «ابله» نيز يکي از اين شخصيت‌ها و از معروف‌ترين‌هايشان است.
کتاب «ابله» با برگشتن پرنس ميشکين به کشورش، روسيه، آغاز مي‌شود. پرنس ميشکين، که دچار صرع شديد است، براي درمان به سوئيس رفته بوده و حالا دارد پس از مدت‌ها دوري از روسيه، به کشورش برمي‌گردد. او در راه بازگشت، در قطار، با مردي به نام راگوژين آشنا مي‌شود که در ادام? رمان نيز حضور دارد و از شخصيت‌هاي اصلي کتاب «ابله» است.
پرنس ميشکين وقتي وارد روسيه مي‌شود، خود را در محاصر? جماعتي از اشراف روسيه مي‌يابد که براي تصاحب پول و زيبايي باهم در رقابت و کشمکش‌اند. اين مرد، که تجسم پاکي و نيکدلي‌ و روشنايي‌ است، در جهاني يکسره تاريک و انباشته از شرارت و جاه‌طلبي‌هاي مادي محاصره مي‌شود. او آدمِ اين جهان تاريک نيست و مردم اين جهان او را ابله مي‌پندارند. پرنس ميشکين، که ساده و صريح و مهربان است و دوست ندارد کسي را برنجاند و احساسات و افکارش را بي‌شيله‌پله بيان مي‌کند، در کشورش با دنيايي تباه مواجه مي‌شود؛ دنيايي که تاريکي و تيرگي‌اش در تضاد با دنياي روشن اوست.
کتاب «ابله» داستان تقابل و نبرد خير و شر در جهاني است که شر در آن دست بالا را دارد و خير تنهاست.
جنايت، عشق، زيبايي، جنون و خير و شر و اخلاق و معنويت از درونمايه‌هاي اصلي کتاب «ابله» هستند. کتاب «ابله» مثل بسياري از ديگر رمانهاي داستايوسکي عرص? تعارضها و تنش‌هاي بزرگ است. داستايوسکي در متن اين تعارضها تصويري از روح اروپا و به‌ويژه روح روسيه، در يک دورة تاريخي پرتلاطم و پرآشوب و بحراني، به دست مي‌دهد. او در کتاب «ابله» تقابل پرنس ميشکينِ نيکدل با جهاني پر از شر و فساد و حرص و زد و بند و توطئه و تباهي را نه به‌صورت سطحي، بلکه با ظرافت و با ورود به عمق و پيچيدگي‌هاي چنين تقابلي ترسيم کرده است.

دربار? فيودور داستايوسکي، نويسند? کتاب «ابله»
فيودور ميخايلوويچ داستايوسکي (????? ?????????? ???????????)، متولد 1821 و درگذشته به سال 1881، از بزرگترين نويسندگان کلاسيک قرن نوزدهم و از مهمترين نمايندگان عصر طلايي ادبيات روسيه است. او نويسنده‌اي بود با زندگي‌اي پر از اُفت‌وخيز و تلاطم. يک‌‌بار حتي تا دمِ مرگ و پاي جوخ? اعدام رفت اما در آخرين لحظات اعلام شد که بخشوده شده است. سالهايي را در سيبري زنداني بود. از بيماري صرع نيز رنج مي‌برد و اين‌ها همه، در کنار عوامل و رويدادهايي ديگر، تأثيرات خود را به‌نحوي بر جهان‌بيني و آثار داستاني‌اش به ‌جا گذاشتند.
داستايوسکي در رمان‌هايش آيند? جهان، برآمدن نظام‌هاي توتاليتر و بحرانهايي را که انسان مدرن در قرن بيستم قرار بود از سر بگذراند پيش‌بيني کرده و پرسش‌ها و ترديدهايي را دربار? انسان و انتخاب‌هاي او و نيز درباب مقول? خير و شر و شک و يقين پيش کشيده که همچنان براي انسان قرنِ بيست‌و‌يکمي نيز مطرح است. شخصيت‌پردازي قدرتمند و ترسيم ماهران? تلاطمات دروني و پيچيدگي‌ها و تناقضات شخصيتي آدم‌ها و درگيري‌شان با بحرانهاي وجودي و هستي‌شناختي، از خلال قصه‌هايي جذاب و پُرکشش، از ويژگي‌هاي اصلي آثار شاخصِ داستايوسکي است. او به ويژه در رمان‌هاي «جنايت و مکافات»، «برادران کارامازوف»، «شياطين» و «ابله» اوج هنر قصه‌پردازي و نيز عصار? جهان‌بيني خود را به نمايش گذاشته است. اين رمان‌ها، با گذشت اين‌همه‌سال از نوشته‌شدن‌شان، همچنان تَر و تازه و شاداب‌اند و مثل هر اثر بزرگ کلاسيک، همچنان حرفهاي تازه‌ و مهمي براي گفتن دارند.
داستايوسکي روزنامه‌نگار چيره‌دستي هم بود و از سال 1861 تا 1863 ماهنام? «زمان» را سردبيري کرد؛ ماهنامه‌اي ادبي، سياسي، اقتصادي و فلسفي که لئونيد گروسمن در کتاب «داستايفسکي، زندگي و آثار» از آن به‌عنوان «واقعه‌اي بزرگ در تاريخ مطبوعات روسيه» ياد مي‌کند و دليل توفيق اين ماهنامه را «قريحه شگفت‌آور داستايفسکي، شيفتگي آتشينش در طلب انديشه‌هاي نو، روحي? مبارزه‌جوي او به‌عنوان يک نويسنده سياسي و عشق بي‌آلايشش به آفريده‌هاي مردم خود» مي‌داند.
از داستايوسکي، به‌جز رمان و داستان کوتاه، نوشته‌هاي غيرداستاني بسياري هم در موضوعات مختلف به ‌جا مانده است. او همچنين مترجم آثاري از ادبيات آلمان و فرانسه بوده است.

دربار? ترجم? فارسي کتاب «ابله»
کتاب «ابله» با ترجم? سروش حبيبي در نشر چشمه منتشر شده است. ترجم? سروش حبيبي از کتاب «ابله» با مؤخره‌اي همراه است که ترجم? قسمتي است از نقد کانستانتين ماچولسکي بر اين رمان.
سروش حبيبي، متولد 1312 در تهران، يکي از برجسته‌ترين مترجمان ادبي ايران است. نخستين ترجمه‌هاي او در مجل? «سخن» منتشر شد. حبيبي به‌مدت بيست سال کارمند وزارت پست و تلگراف و تلفن بود و بعد از اينکه در سال 1351 از آنجا بازنشسته شد مدتي به‌عنوان سرويراستار به کار در يک انتشارات دانشگاهي مشغول شد. او در سال 1356 به امريکا رفت. در سال 1358 مقيم کشور فرانسه شد و اکنون نيز همچنان مقيمِ فرانسه است.
سروش حبيبي مترجمي است مسلط به چند زبان و نيز مسلط به زبان و ادبيات فارسي و چم‌وخمِ آن. از همين رو ترجمه‌هايش اغلب به‌لحاظ نمونه‌هايي از نثر فارسيِ پخته و هنرمندانه و قدرتمند و شيرين و پاکيزه نيز داراي اهميت‌اند. حبيبي مترجمي پرکار است و کارنامه‌اش در ترجمه گستره‌اي وسيع از آثار ادبي، از آثار نويسندگان کلاسيک گرفته تا مدرن، را در بر مي‌گيرد. از مهمترين ترجمه‌هاي او مي‌توان به ترجمه‌هايش از رمان‌هاي کلاسيک روسيه اشاره کرد که کتاب «ابله» يکي از آن‌هاست. رمان‌هاي «شياطين (جن‌زدگان)» از داستايوسکي، «جنگ و صلح» و «آنا کارنينا» از تالستوي و «آبلوموف» از ايوان گنچارف از ديگر ترجمه‌هاي سروش حبيبي از رمان‌هاي کلاسيک روسي هستند.
از ترجمه‌هاي ديگر سروش حبيبي از ادبيات داستاني جهان مي‌توان به رمان‌هاي «طبل حلبي» از گونتر گراس، «خداحافظ گاري کوپر» از رومن گاري و «ژرمينال» از اميل زولا اشاره کرد.
از کتاب «ابله» ترجمه‌هاي فارسي ديگري هم موجود است. يکي از اين ترجمه‌ها ترجم? مهري آهي است که در انتشارات خوارزمي منتشر شده است.