ارباب و بنده

زمینداری ثروتمند و طماع با نوکرش به سفر می‌روند. آنها در راه برفگیر می‌شوند، راه را گم می‌کنند و گرفتار در برف و بوران و سرما در انتظار مرگ می‌مانند. لیو تالستوی در داستان بلند ارباب و بنده به یک داستان رئالیستیِ مبتنی بر تعلیق و حادثه وجوهی تمثیلی و مذهبی بخشیده است. ارباب و بنده، در عین پایبندی به جزئیاتِ واقعی، واجد کلیتی تمثیلی است. تالستوی در این داستانِ بلند از فروتنیِ حاصل از مواجهه با مرگ سخن می‌گوید و از به‌خودآمدن و رستگاری بر اثر رویارویی با تجربۀ هولناک. بنا بر این داستان در عین روایت یک سفر واقعی، حاوی یک سفر و سیر و سلوک معنوی نیز هست. تالستوی البته در درجۀ اول با مهارت داستان می‌گوید، اما عناصر واقعی داستان خود را به نحوی کنار هم قرار می‌دهد که از مجموع آنها موقعیتی دوپهلو پدید می‌آید؛ موقعیتی که هم واقعی است و هم تمثیلی. در این قصه برفِ واقعی و بوران و دشت برفپوش و گم کردن راه طوری تصویر می‌شود که گمان می‌کنیم در موقعیتی آخرالزمانی قرار گرفته‌ایم. اسب داستان نیز، در عین اینکه اسبی واقعی است، تجسم مَرکَبِ مرگ است. تالستوی در ارباب و بنده قصه‌گویی را فدای معنا نمی‌کند، بلکه معنا را در تار و پود قصه‌ای جذاب می‌تند و از همین رو داستان مخاطب خود را با میل به دانستنِ اینکه بعد چه می‌شود تا به آخر با خود همراه می‌کند.
ارباب و بنده با ترجمۀ سروش حبیبی در نشر چشمه منتشر شده است.
دربارة نویسنده: لیو تالستوی (1910-1828)، داستان‌نویس، جستارنویس و فعال سیاسی – اجتماعی اهل روسیه.