برادران کارامازوف

کتاب «برادران کارامازوف» اثر فیودور داستایفسکی
نمونه اعلای هم‌زیستی ایمان و بی‌ایمانی در آثار فیودور داستایفسکی. داستایفسکی که در همه عمر با هم‌زیستی ایمان و بی‌ایمانی مواجه بود در رمان «برادران کارامازوف» بیان هنری نهایی‌اش از این همزیستی را روایت کرده است.
داستایفسکی زمانی که کتاب «برادران کارامازوف» را می‌نوشت به عنوان نویسنده و چهره‌ای اجتماعی در اوج دوران حرفه‌ای خود بود.
داستایفسکی سه سال صرف نوشتن کتاب «برادران کارامازوف» کرد و این اثر سرانجام در سال 1880 به پایان رسید. این سه سال را می‌توان یکی از آرام‌ترین دوره‌های زندگی او دانست.
برخی از رمان‌های داستایفسکی نخست به صورت دنباله‌دار منتشر شدند و کتاب «برادران کارامازوف» نیز اولین‌بار به صورت داستان دنباله‌درا منتشر می‌شد و بسیار هم خوانده می‌شد و موضوع بحث بود.
رمان «برادران کارامازوف» یکی از شاهکارهای داستایفسکی به شمار می‌رود و برخی منتقدان معتقدند که این رمان به لحاظ ساختاری بیشترین تقارن را در میان آثار داستایفسکی دارد.
کتاب «برادران کارامازوف» در سال‌های مختلف توسط مترجمان متعدد به فارسی برگردانده شده است. یکی از این ترجمه‌ها توسط احد علیقلیان انجام شده و این ترجمه در نشر مرکز منتشر شده است.

مروری بر کتاب «برادران کارامازوف»
داستانی که داستایفسکی در کتاب «برادران کارامازوف» روایت کرده فراتر از روایت یک قتل و بازجویی و محاکمه است اگرچه پیش از هرچیز همین‌ها است. او داستان را با چنان مهارت و ضرب‌آهنگی روایت کرده که تمام توجه خواننده جلب ماجرا می‌شود.
داستایفسکی در سال 1871 در حالی که پنجاه سال داشت، پس از چهار سال دوری از کشور به روسیه برگشت. در این زمان همسر جوانش کارهای او را بر عهده گرفت و در سال 1873 ناشرش شد و به این ترتیب برای اولین‌بار تا حدی ثبات مالی برای داستایفسکی فراهم شد. در سال 1876 داستایفسکی و همسرش خانه‌ای را که در شهرستان آرام استارایا روسا اجاره کرده بودند خریدند و این همان محلی است که حوادث کتاب «برادران کارامازوف» در آن رخ می‌دهند.
احد علیقلیان در ترجمه‌اش از رمان «برادران کارامازوف» پیش‌گفتار ریچارد پویر را هم به فارسی برگردانده است. پویر در بخشی از این متن می‌گوید سبک کتاب «برادران کارامازوف» بر پایه گفتار است نه نوشتار به این معنی که داستایفسکی صداها را تصنیف کرده است. از یادداشت‌ها و نامه او مشخص است که چگونه عبارات، سبک‌های گفتار، تکیه‌کلام‌ها را گردهم می‌آورد. انتشار دفتر یادداشت‌های داستایفسکی نشان داد که برخلاف تصور رایج او در سبک‌پردازی شلخته نبوده و همه غرابت‌های نثر او عمدی است و این غرابت‌ها نوعی «جهل آگاهانه» است.
ریچارد پویر همچنین می‌گوید که هر شخصیت اصلی در رمان «برادران کارامازوف» شیوه گفتار متمایز خود را دارد. داستایفسکی برخلاف بسیاری از نویسندگان هم‌دوره‌اش به تفاوت‌های بیانی خاص، منطقه‌ای و طبقاتی علاقه‌ای نداشت. آن‌چه او در صدای شخصیت‌های می‌جست بیان خاص شخصی بود. او از غنای زبان گفتاری، شوخ و شنگی آن، سهوهای خوشایند، ویژگی‌های عجیب افشاگرانه و غرابت‌هایش لذت می‌برد.
در بخشی از رمان «برادران کارامازوف» با ترجمه احد علیقلیان می‌خوانیم: «دبیرستان را تمام نکرد؛ یک سال دیگر از درسش مانده بود که ناگهان به آن دو بانو اعلام کرد که سر موضوعی که به یادش آمده باید پدرش را ببیند. غصه‌شان گرفت و نمی‌خواستند بگذارند برود. سفر بسیار ارزان بود، و خانم‌ها نگذاشتند که ساعتش را گرو بگذارد ـ هدیه‌ای از طرف خانواده‌ ولی‌نعمتش پیش از رفتن به خارج ـ بلکه گشاده‌دستانه هزینه‌ سفر را پرداختند و حتی جامه و زیرجامه‌های نو برایش خریدند. اما نیمی از پول را برگرداند و اعلام کرد که قصد دارد حتما با قطار درجه سه سفر کند. وقتی به شهر ما رسید به نخستین پرسش پدرش پاسخ مستقیم نداد: و دقیقا چرا پیش از پایان تحصیلت به این سفر آمده‌ای؟ اما می‌گویند بیش از حد معمول غرق در اندیشه بود. اندکی بعد معلوم شد که به جست‌وجوی قبر مادرش آمده است. آن موقع حتی انگار اعتراف کرد که تنها قصدش از آمدن همین بوده است. اما این به‌هیچ‌روی یگانه علت سفرش نبود. چه‌بسا خودش نمی‌دانست و به‌هیچ‌وجه نمی‌توانست بیان کند که دقیقا چه چیز ناگهان در جانش سر برداشت و به‌گونه‌ای مقاومت‌ناپذیر او را به آن راه نو، ناشناخته و دیگر گریزناپذیر کشاند».

درباره فیودور داستایفسکی نویسنده کتاب «برادران کارامازوف»
فیودور داستایفسکی در یازدهم نوامبر 1821 در مسکو متولد شد. پدرش گرچه تباری اشرافی داشت اما در این زمان دیگر از درجه اعتبار افتاده بود. او یک جراح نظامی بود که از ارتش استعفا داده و در زمان تولد فیودور، دکتر بیمارستان مارینسکی در مسکو برای فقرا شده بود. مادر داستایفسکی، ماریا نخائوا، دختر بازرگان متمولی بود که او نیز تا حدی مقام و موقعیت خود را از دست داده بود. فیودور به همراه برادر بزرگ‌تر و خواهرهای کوچک‌ترش در محوطه بیمارستان مارینسکی و در بخش الحاقی به ساختمان اصلی بیمارستان رشد کرد. او در انزوا رشد کرد و تا مدت‌ها در خانه درس خواند و با سلطه پدری مستبد روبه‌رو بود. در سیزده‌سالگی به مدرسه‌ای خصوصی در مسکو رفت و در شانزده سالگی او را به مدرسه مهندسی نظامی در سن‌پترزبورگ فرستادند. داستایفسکی در این دوره با اشتیاق آثار شاخص نویسندگان مختلف را خواند و سلیقه ادبی‌اش شکل گرفت و به خصوص علاقه زیادی به گوگول پیدا کرد. در سال 1843 داستایفسکی از مدرسه نظامی فارغ‌التحصیل شد و بعد از یک سال خدمت اجباری، با کناره‌گیری از مقام نظامی‌اش به نویسندگی روی آورد. اولین رمان او با عنوان «مردم فقیر» یا «بیچارگان» در 1846 منتشر شد و شهرت و مقبولیت زیادی برایش به همراه آورد. داستایفسکی زندگی پرفراز و نشیبی داشت و استبداد تزاری دامن او را هم گرفت. با درگرفتن شورش‌های انقلابی در سراسر اروپا در 1848، موج تازه‌ای از سرکوب به روسیه هم رسید و در نتیجه آن داستایفسکی در 1849 بازداشت شد و به چهار سال حبس با اعمال شاقه و تبعید محکوم شد. داستایفسکی پس از رهایی رمان‌های متعددی نوشت که برخی از آنها در شمار شاخص‌ترین شاهکارهای ادبیات جهانی به شمار می‌روند. او در طول شصت سال زندگی‌اش یعنی تا بیست‌وهشتم ژانویه 1881، نه تنها به یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات روسیه بلکه به قله‌ای در ادبیات جهانی بدل شد و در زمان حیاتش به شهرتی عام دست پیدا کرد. «جنایت و مکافات»، «ابله»، «برادران کارامازوف»، «قمار باز»، «جوان خام» و «نیه توچکا» عناوین برخی از آثار ترجمه شده داستایفسکی به فارسی است.

درباره ترجمه کتاب «برادران کارامازوف»
کتاب «برادران کارامازوف» با ترجمه احد علیقلیان در نشر مرکز منتشر شده است.
احد علیقلیان، متولد 1338 در تهران، مترجم ایرانی است. علیقلیان پس از تحصیلات ابتدایی و متوسطه برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادبیات انگلیسی به دانشگاه شیراز رفت. او پس از گرفتن مدرک کارشناسی به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته آموزش زبان انگلیسی در همان دانشگاه شیراز پرداخت و در سال 1368 فارغ‌التحصیل شد. علیقلیان مترجمی حرفه‌‌‌ای است و تاکنون آثار متعددی در حوزه‌های مختلف به خصوص در زمینه ادبیات و تاریخ از زبان انگلیسی به فارسی برگردانده است. برخی از ترجمه‌های او به عنوان کتاب فصل یا کتاب شایسته تقدیر شناخته شده‌اند. علیقلیان به جز ترجمه به کار تدریس هم پرداخته است. برخی از عناوین ترجمه‌های او عبارتند از: «جنایت و مکافات»، «آسیاب رودخانه فلاس»، «آلیور تویست»، «دیوید کاپرفیلد»، «اختراع قوم یهود»، «اروپا از دوران ناپلئون»، «تراژدی مردم»، «تولد اروپا» و «جهانی شدن منصفانه».