ترانزیت

رمان «ترانزیت» اثر آنا زِگِرس
رمانی درباره زمانه‌ای ملتهب و مردمی هراسان و مستأصل. آنا زِگرِس در رمان «ترانزیت» داستان مردمی ترس‌خورده و در حال فرار از وحشت نازیسم را روایت کرده است. «ترانزیت» داستان زندگی در سایۀ ترس و شرایط ناایمن است؛ داستان مردمی که به‌رغم میل‌شان به مارسی آمده‌اند تا به جایی مهاجرت کنند که دست رژیم نازی به آنها نرسد.
آنا زِگِرس رمان «ترانزیت» را در دهۀ 40 میلادی به آلمانی نوشت و رمان در سال 1944 به انگلیسی ترجمه شد. اما در سال 2013 ترجمۀ انگلیسی دیگری از این رمان به چاپ رسید.
بر اساس رمان «ترانزیت» در سال 2018 فیلمی به همین نام ساخته شد.
رمان «ترانزیت» رمانی است که هم لذت خواندن داستانی پُرکشش با ساخت‌وپرداختی ماهرانه و هنرمندانه را دربردارد، هم تاریخ را از منظر ادبیات روایت می‌کند و به تشویش‌ها و زندگی پر از ترس و دلهره مردم عادی که به شرایط ناساز تاریخی گرفتار شده‌اند می‌پردازند و هم از مسائل بنیادین انسان در زندگی سخن می‌گوید.
هاینریش بل در ستایش رمان «ترانزیت» و توصیف حال‌وهوای این رمان می‌گوید: «این رمان زیباترین اثری است که زِگِرس نوشته است، شک دارم که در ادبیات ما پس از سال 1933 رمان‌های زیادی با چنین قاطعیت خوابگردانه‌ای نوشته شده و در عین حال تقریباً بی‌عیب و نقص باشند. داستانی که این‌جا روایت می‌شود، موضوعی که بدان پرداخته می‌شود، تأثیرگذارتر و روشن‌تر از هزاران هزار مخالفت و اعتراض قاطعانه به وضعیت انسانی است که تمایل به مهاجرت ندارد ولی مجبور می‌شود از شرق به غرب فرار کند، و باید برای دریافت چیزی بجنگد- شاید حتی به قیمت خون یا جانش- که حتی خوش‌نیت‌ترین مأموران نیز نمی‌توانند آن را صادر کنند: همان ویزای خروجی که هزاران نفر در سال 1940 در مارسی آرزوی گرفتن آن را داشتند و برای گرفتنش زیر بار هر ذلتی می‌رفتند.»

مروری بر رمان «ترانزیت»
وقایع رمان «ترانزیت» در سال 1940 در مارسی اتفاق می‌افتد. اوضاع عوض شده است. نازی‌ها در آلمان قدرت گرفته‌اند و جنگ جهانی دوم یک سالی است که شروع شده. در چنین شرایطی آنهایی را که در لیست سیاه نازی‌ها قرار دارند چاره‌ای جز گریز و مهاجرت نیست. عده‌ای از این آدم‌های تحت تعقیب به مارسی آمده‌اند تا از آنجا به هر ترتیبی که شده به دوردست‌ها بگریزند. این‌ها شخصیت‌هایی هستند که آنا زگرس در رمان «ترانزیت» داستان‌شان را نوشته است؛ شخصیت‌هایی منتظر و نگران و وحشت‌زده که سراسیمه دنبال جور کردن مدارک مهاجرت‌‌اند. آنها در همین حین در شهری که به اشغال نازی‌ها درنیامده با هم مواجه می‌شوند در حالی که دردی مشترک به یکدیگر پیوندشان زده است.
راوی رمان «ترانزیت» یک مکانیک آلمانی است که برای گرفتن ویزای ترانزیت و فرار از نازی‌هایی که در حال اشغال فرانسه‌اند مجبور به تغییر هویت می‌شود. او هویت شخص دیگری را جعل می‌کند. اما ماجرا به همین سادگی پیش نمی‌رود و پای مسائل عاطفی و ماجراهایی دیگر به میان می‌آید و درنهایت داستان با پایانی غیرمنتظره تمام می‌شود.
زِگِرس در رمان «ترانزیت» مسائل و دغدغه‌ها و تردیدها و احساساتی را که آدمی در هر دوره‌ای ممکن است به شکلی آنها را تجربه کند در زمینۀ دوره‌ای حساس و بحرانی از تاریخ اروپا مطرح کرده است و این‌گونه از خلال داستانی جذاب هم تصویری از آن دوران و ترس‌ها و تشویش‌ها و اضطراب‌های خاص آن عصر به دست می‌دهد و هم مسائل عام بشری را مطرح می‌کند.
رمان «ترانزیت» با ترجمۀ ستاره نوتاج در انتشارات ققنوس منتشر شده است. این ترجمه با ترجمۀ مقاله‌ای از هاینریش بل درباره این رمان همراه است که ابتدا در هفته‌نامۀ «اشپیگل» و بعد از آن به عنوان پسگفتاری بر نسخۀ آلمانی رمان «ترانزیت» چاپ شده بوده است.

درباره آنا زِگِرس، نویسنده رمان «ترانزیت»
آنا زِگِرس (Anna Seghers)، با نام اصلی نِتی رایلینگ ( Reiling Netty)، متولد 1900 و درگذشته به سال 1983، داستان‌نویس و جستارنویس آلمانی بود. زگرس از نسل نویسندگان و روشنفکرانی بود که با قدرت گرفتن نازیسم در آلمان مجبور به فرار از این کشور شدند. او عضو حزب کمونیست آلمان و انجمن نویسندگان پرولتاریا ـ انقلابی بود و همسرِ مَجارش، لازلو رادوانیی، نیز نویسنده بود. گریز و مهاجرت زگرس از سال 1933 و با فرار او به فرانسه از راه سوئیس آغاز شد. در سال 1940، وقتی بخشی از فرانسه توسط آلمان اشغال شده بود، زگرس به جایی از فرانسه رفت که به اشغال آلمانی‌ها درنیامده بود و این درست تجربه‌ای بود شبیه آنچه در رمان «ترانزیت» از آن نوشت. در سال 1941 به مکزیک گریخت و در آنجا رئیس کلوب هاینریش هاینه شد. در سال 1947 به آلمان برگشت و ساکن آلمان شرقی شد. او مدتی طولانی رئیس هیئت‌مدیره انجمن نویسندگان جمهوری دموکراتیک آلمان بود و در سال 1950 عضو شورای جهانی صلح شد.
از آثار آنا زگرس، به جز رمان «ترانزیت»، می‌توان به رمان‌های «هفتمین صلیب» و «مرده‌ها جوان می‌مانند» و «اعتماد» اشاره کرد. از زگرس رمان «مرده‌ها جوان می‌مانند» نیز، به ترجمۀ علی‌اصغر حداد، به فارسی منتشر شده است.

رتبۀ رمان «ترانزیت» در گودریدز: 3.73 از 5.