کتاب «داها» نوشت? هاکان گونداي
رماني دربار? پناهجويان و قاچاقچيان انسان. کتاب «داها» را يکي از نخستين رمانهايي دانستهاند که بحران پناهجوياني را به تصوير ميکشد که بهطور غيرقانوني از خاورميانه به غرب ميروند.
هاکان گونداي در کتاب «داها» با طنزي سياه از مسائل انسان خاورميانهاي و نيز از زندگي و کار قاچاقچيان انسان مينويسد و از مسير طرح قصهاي درباب مسائل سياسي و اجتماعي خاورميانه و آنچه انسانهاي خاورميانهاي را به مهاجرت واميدارد، جغرافيا و زمان و مکان را درمينوردد و به مسائل بنيادين و فلسفي و وجودي انسان نقب ميزند و مسائلي را طرح ميکند که هر انساني، فارغ از اينکه کجا و چگونه و در چه دوره و زمانهاي زندگي ميکند، با آنها درگير است؛ مسائلي چون تولد و زندگي و مرگ و تلاش و تقلا براي بقا.
کتاب «داها» رماني خشن، تلخ و گزنده است که واقعيت را بيپرده و بدون روتوش و رنگولعاب پيش روي ما مينهد.
کتاب «داها» در سال 2015 جايز? مديسي فرانسه را، بهعنوان بهترين رمان خارجي سال، گرفت. براساس اين رمان، فيلمي هم بهکارگرداني اونور سايلاک، فيلمساز اهل ترکيه، ساخته شده است.
متن اصلي کتاب «داها» اولين بار در سال 2013 منتشر شده است.
مروري بر کتاب «داها»
هاکان گونداي در کتاب «داها» داستان پدر و پسري را روايت ميکند که در ترکيه به کار قاچاق انسان اشتغال دارند و پناهجوياني را که از نقاط مختلف خاورميانه به غرب ميروند با قايق و بهطور غيرقانوني از دريا رد ميکنند.
راوي کتاب «داها» پسري به نام غازا است که در ساحل درياي اژه زندگي ميکند. او در نُهسالگي از طريق پدرش به کار قاچاق انسان کشيده شده و در اين کار، وردست پدرش شده است. اينگونه است که خاطرات غازا و نقل سرگذشت او با سرگذشت انسان خاورميانهاي و بيشمار پناهجو و آواره که از سرزمينهاي خود در خاورميانه ميگريزند و نيز با بخشي از تاريخ بحراني خاورميانه گره ميخورد.
وقايع کتاب «داها» در زمينهاي از جنگها و حوادث خشونتبار خاورميانه رخ ميدهد و رمان، از خلال نقل حکايت يک قاچاقچي انسان، تصويري اجتماعي و سياسي از خاورميانه ترسيم ميکند و اين تصوير را به تصويري از موقعيت انسان در جهان تعميم ميدهد.
در کتاب «داها» سخن از مرگ و زندگي و خير و شر است و نيز سخن از قدرتهايي که جهان را طبق خواستها و منافع خودشان براي آدميان تعريف و تفسير و معنا ميکنند.
هاکان گونداي در کتاب «داها»، با طنزي تلخ و سياه و بيرحمانه، از خشونتِ ناگزير براي بقا سخن ميگويد و از جدال خشونتبار و بيرحمان? انسانها با يکديگر براي زنده ماندن و اينگونه است که او، از خلال نقل قصهاي دربار? پناهندگان و قاچاق انسان، در تاريخ انسان و شيو? بيرحمانه و خشونتبار تکامل آدمي تأمل ميکند و به کندوکاو در اين موضوع ميپردازد.
کتاب «داها» ما را با وجوه پنهان و خشن واقعيت مواجه ميکند و نيز اين پرسش را پيش ميکشد که آيا مهاجراني که وطن خود را ترک ميکنند واقعاً از شرايطي که از آن ميگريزند نجات مييابند يا به هرکجا که بروند آسمان همين رنگ است و در هيچ کجاي جهان از چنبر? رنج و خشونت و فلاکت خلاصي ندارند؟
کتاب «داها» همچنين تأملي است درباب تقابل شرق و غرب و بودن در مرز ميان اين دو.
کتاب «داها» داستان آوارگان روي زمين و داستان آوارگي در جهان است.
دربار? هاکان گونداي، نويسند? کتاب «داها»
هاکان گونداي (Hakan Günday)، متولد 1976، داستاننويس و فيلمنامهنويس اهل ترکيه است. از هاکان گونداي بهعنوان يکي از چهرههاي مهم ادبيات زيرزميني ترکيه ياد ميشود. او در آثارش ضدّ قهرمانهايي را خلق ميکند که خلاف عرفها و اخلاقيات و نهادهاي اجتماعي حرکت ميکنند. خشونت، قتل و مواد مخدر از جمله موضوعاتي هستند که گونداي در آثارش به آنها پرداخته است.
اولين رمان گونداي، با عنوان «کينياس و کايرا»، اولين رمان زيرزميني ترکيه به حساب ميآيد. گونداي با همين اولين رمان خود، که در سال 2000 منتشر شد، خوش درخشيد و توجه جامع? ادبي را به خود جلب کرد اما رماني که جايگاه او را بهعنوان نويسندهاي مهم در ترکيه تثبيت کرد، رمان «کم» بود که در سال 2011 منتشر شد و در همان سال جايز? بهترين رمان ترکيه را براي گونداي به ارمغان آورد و در نقاط ديگر دنيا هم به فروشي چشمگير دست يافت.
گونداي همچنين نويسند? فيلمنام? يکي از سريالهاي موفق تُرکي، با عنوان «شخصيت»، است. اين سريال، که يک سريال جنايي - معمايي بهکارگرداني اونور سايلاک و بازيگري هالوک بيلگينر و جانسو دره است، در فهرست بهترين سريالهاي تلويزيوني هم? ادوار در IMDb رتب? بيستوچهارم را دارد و هالوک بيلگينر بهخاطر بازي در آن، جايز? امي را گرفته است.
از ديگر آثار هاکان گونداي ميتوان به کتابهاي «زيان» و «ضمير» اشاره کرد.
دربار? ترجم? فارسي کتاب «داها»
کتاب «داها» با ترجم? عارف جمشيدي و مقدمهاي از اصغر نوري با عنوان «دنياي خشن يک بچهي وحشتناک»، که يادداشتي در معرفي هاکان گونداي و آثار اوست، در نشر افق منتشر شده است.
عارف جمشيدي، متولد 1360، مترجم ايراني است. از ترجمههاي او ميتوان به کتابهاي «آقاي گل»، «خاطر? استانبول»، «در يکي از ممالک» و «روزي روزگاري آناتولي» اشاره کرد.
